Γιατί δεν πρέπει να γράφουμε τα παιδιά μας σε πολλές δραστηριότητες ταυτόχρονα
Όπως και εμείς έτσι και αυτά δεν είναι μηχανές παραγωγής ανεξάντλητης ενέργειας, γράφει η Αμερικανίδα συντάκτρια, πρώην δασκάλα και μαμά ενός νηπίου, Laurel Elis Niedospial, σε ένα πολύ προσωπικό κείμενο.
Όταν έμεινα έγκυος στο γιο μου, έφτιαξα μια λίστα. Σε ένα κομμάτι χαρτί σημείωσα όλα τα πράγματα που ανυπομονούσα να ζήσει το παιδί μου, όπως ήταν τα καλλιτεχνικά εργαστήρια, οι καλοκαιρινές κατασκηνώσεις, η αναρρίχηση, η εκμάθηση ξένων γλωσσών και ένα πλήθος αθλημάτων. Στο μυαλό μου, ο γιος μου θα κατάφερνε, ως διά μαγείας, να ασχοληθεί με όλες αυτές τις δραστηριότητες και –φυσικά- θα ήταν τέλειος σε όλες.
Προτού ακόμα γεννηθεί είχα πέσει σε μια παγίδα στην οποία πέφτουν πολλοί γονείς: ήθελα να προγραμματίσω τη ζωή του μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο. Καθώς οι γονείς θέλουν το καλύτερο για τα παιδιά τους, συχνά τα βάζουν να ασχολούνται ταυτόχρονα με πολλές διαφορετικές δραστηριότητες. Πρέπει όμως να σταθούμε για λίγο και να αναρωτηθούμε τι είναι, πραγματικά, καλύτερο για τα παιδιά μας.
Καθώς όταν ήμουν δασκάλα είχα συναντήσει πολλούς πολυάσχολους μαθητές, είχα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ενασχόληση με περισσότερες από μία δραστηριότητες τη φορά έχει ως αποτέλεσμα εξαντλημένα και στρεσαρισμένα παιδιά. Όσο εκπληκτικές κι αν είναι αυτές οι εξωσχολικές δραστηριότητες, τα μειονεκτήματα ξεπερνούν τα πλεονεκτήματα.
Τα παιδιά πρέπει να έχουν χρόνο για παιχνίδι. Ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι κάθονται, απλά, στην αυλή και τα λένε με τους φίλους τους, έχει μεγάλη αξία. Έτσι μαθαίνουν να σκέφτονται δημιουργικά και ευέλικτα και να αλληλεπιδρούν σε ένα μη δομημένο κοινωνικό περιβάλλον. Αφαιρώντας τα όρια που έχουν τεθεί σε ένα επίσημο πρόγραμμα, τα παιδιά μαθαίνουν να εκφράζονται διαφορετικά από ό,τι θα έκαναν μέσα στην τάξη.
Τα παιδιά έχουν ανάγκη από ελεύθερο χρόνο για να σκέφτονται και να χαλαρώνουν. Όταν πηγαίνουν σχολείο ο ελεύθερος χρόνος τους είναι εξαιρετικά περιορισμένος λόγω της μελέτης και των εργασιών στο σπίτι, της καθημερινής μετακίνησής τους από και προς το σχολείο, και του δείπνου. Εξίσου σημαντικές με την ξεκούραση είναι και οι ευκαιρίες για μια οικογένεια να αλληλεπιδράσει σε ένα μη δομημένο περιβάλλον.
Κάπου ανάμεσα στην προετοιμασία του δείπνου και την προσπάθειά μας να ακολουθήσουμε πιστά ένα πρόγραμμα οι γονείς, χωρίς να εξαιρώ τον εαυτό μου, χάνουμε το νόημα του ελεύθερου χρόνου, στη διάρκεια του οποίου απλά «αράζουμε» και παίζουμε με τα παιδιά μας. Αυτός ο ελεύθερος χρόνος παίζει καθοριστικό ρόλο στο δέσιμο, στην καλλιέργεια εμπιστοσύνης και στη δημιουργία μιας κοινότητας. Οι οικογένειες που παίζουν μαζί, μεγαλώνουν μαζί.
Ένα πολυάσχολο πρόγραμμα προκαλεί στρες, ιδιαίτερα στα μικρά παιδιά που τώρα μαθαίνουν τι σημαίνει διαχείριση του χρόνου. Ως δάσκαλος συνάντησα πολλά παιδιά που δεν ήταν σε θέση να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σχολείου, της προπόνησης και της συμμετοχής τους σε διάφορες εξωσχολικές ομάδες. Για πολλά παιδιά, κάποια από αυτές τις δραστηριότητες γινόταν, αργά ή γρήγορα, η σταγόνα που ξεχείλιζε το ποτήρι.
Φυσικά, κάποια παιδιά αντιμετωπίζουν την πίεση καλύτερα από άλλα και, ιδανικά, απολαμβάνουν τις εξωσχολικές τους δραστηριότητες. Ωστόσο, δίνοντάς τους την ευκαιρία να εξελιχθούν και να εστιάσουν σε ένα πράγμα τη φορά, έχουμε καλύτερα αποτελέσματα.
Αυτή η μία και μοναδική δραστηριότητα θα απολαμβάνει την αμέριστη συγκέντρωση και προσοχή τους. Αντί τα παιδιά να κάνουν πέντε πράγματα ταυτόχρονα και να είναι μέτρια σε όλα, σκεφτείτε μήπως θα ήταν καλύτερο να τα αφήσετε να αφοσιωθούν σε ένα. Τότε, τα παιδιά θα προσπαθήσουν περισσότερο και θα αποδώσουν καλύτερα γιατί θα ανυπομονούν να έρθει η στιγμή της εβδομάδας να ασχοληθούν με αυτή τη μία και μοναδική δραστηριότητα.
Η συμμετοχή των παιδιών σε πάνω από μία δραστηριότητες σημαίνει ότι και ο γονιός είναι πολυάσχολος. Ας το παραδεχτούμε: τα μικρά παιδιά, όσο αξιολάτρευτα κι αν είναι, είναι επίσης ανίκανα να κάνουν το οτιδήποτε χωρίς τη βοήθειά μας. Σκεφτείτε όμως όλα αυτά τα πράγματα που θα μπορούσατε να κάνετε αν δεν πηγαίνατε καθημερινά τα παιδιά σας από άθλημα σε άθλημα και από δραστηριότητα σε δραστηριότητα. Θα είχατε περισσότερο χρόνο και για τον εαυτό σας και για να έρθετε πιο κοντά τους.
Ανατρέχω συχνά στη λίστα που είχα κάνει στη διάρκεια της εγκυμοσύνης μου. Αλλά, όσο κι αν θα ήθελα ο γιος μου να γίνει πρωταθλητής στο σερφ, πρέπει να υπενθυμίζω στον εαυτό μου να του δώσω, καταρχήν, το χρόνο να είναι παιδί. Αργότερα μπορεί να δοκιμάσει και άλλες δραστηριότητες από αυτή τη λίστα, αλλά για την ώρα θα αρκεστούμε σε μία τη φορά.