Πότε οι ερωτήσεις ενός παιδιού δεν εκφράζουν περιέργεια αλλά άγχος;
Όταν η παιδική φαντασία φτιάχνει διαρκώς σενάρια καταστροφής, τότε εύλογα αρχίζει να ανησυχεί ο γονιός, όπως γράφει η Αμερικανίδα αρθρογράφος Dana Baker
Τα παιδιά είναι περίεργα. Πολύ περίεργα. Και αυτό μας αρέσει, το θέλουμε, το ενθαρρύνουμε. Η περιέργεια οδηγεί στο ενδιαφέρον, τη μάθηση, σε ένα παιδί που έρχεται σε επαφή με τον κόσμο γύρω του. Μήπως όμως κρύβει και κάτι άλλο;
Κάποιες φορές, η περιέργεια κρύβει άγχος. Μου πήρε κάποιο χρόνο να προσέξω ότι συνέβαινε κάτι άλλο στο μυαλό της μικρής μου κόρης – ότι οι ερωτήσεις της έπαιρναν μια διαφορετική μορφή. Ότι τα «πώς» και «τι» άρχισαν να δίνουν τη θέση τους σε «και αν…». Και αν συμβεί αυτό, και αν συμβεί εκείνο;
Τα «και αν» ίσως κρύβουν –ή αποκαλύπτουν– φόβους. Η κόρη μου ήθελε να ξέρει όλα όσα συνέβαιναν και θα συνέβαιναν. Οποιαδήποτε αλλαγή σχεδίων την αναστάτωνε. Και μετά αναρωτιόταν: και τι θα γίνει αν τα πράγματα δεν πάνε όπως τα έχουμε σχεδιάσει; Αν κάτι πάει στραβά;
Πολλά αγχώδη παιδιά έχουν ζωηρή φαντασία και πράγματι, η κόρη μου έχει τεράστια φαντασία. Λατρεύω όλη αυτή τη δημιουργικότητα που εκφράζει. Κάποιες φορές θέλω να τη φυλάξω σε ένα μπουκάλι για να την απελευθερώνω σιγά σιγά, ώστε να φέρνει χαρά στον κόσμο. Αλλά όταν η φαντασία της αρχίζει να γεμίζει με ερωτήσεις για τα χειρότερα σενάρια, τότε σκέφτομαι, για στάσου. Τώρα, τι κάνω;
Όπως αποδεικνύεται, δεν πρέπει να της πούμε να μην ανησυχεί. Ειλικρινά τώρα, αυτό δεν βοηθάει, πρακτικά, κανέναν. Για την ακρίβεια, όταν το δοκίμασα – γιατί, φυσικά, είναι το πρώτο πράγμα που της είπα– εκείνη απλά συνέχισε να τραβά στα άκρα τα σενάρια καταστροφής. Τελικά, συνειδητοποίησα ότι αντί να της λέω απλά «όλα είναι καλά» και «μην ανησυχείς», θα έπρεπε να δοκιμάσω άλλη τακτική.
Έτσι, προσπαθώ να εξετάζω μαζί της τον οποιονδήποτε φόβο της ώστε να την καθησυχάσω. Μερικές φορές, όταν είναι εύκολο, αρκεί να συζητήσουμε για το φόβο της για να της δείξω ότι τα πράγματα πηγαίνουν καλά ή ότι έχει τη δύναμη να τον αντιμετωπίσει. Συχνά όμως δεν εμπιστεύεται τις ικανότητές της ή νιώθει ότι δεν βρίσκεται στο στοιχείο της.
Της λέω: «Σε βλέπω πολύ ανήσυχη για αυτό, τι μπορούμε να κάνουμε για να ηρεμήσεις;». Κάποιες φορές ανακτά μόνη της την ψυχραιμία της. Άλλες φορές πρέπει να το ρίξουμε στο χορό ή στις αναπνοές: εισπνοή-εκπνοή, αργά αργά.
Δώστε προσοχή λοιπόν στις ερωτήσεις που κάνει το παιδί σας – και θέστε τα δικά σας ερωτήματα. Οι απαντήσεις είναι πάρα πολλές.
Καμία από αυτές τις απαντήσεις όμως δεν λέει να αφήσετε το παιδί σας να τα βγάλει πέρα μόνο του.
