Έλλειψη σιδήρου σε βρέφη και παιδιά

Ένα πολύ συχνό φαινόμενο, παρατηρείται εάν γίνει εξέταση αίματος σε βρέφη και μικρά παιδιά. Αυτό το πρόβλημα είναι η έλλειψη σιδήρου. Όπου μπορεί να οδηγήσει και σε διάφορα άλλα εάν δεν διαγνωστεί πρόωρα.

Τι μπορεί να προκαλέσει:

– αδυναμία

– ωχρότητα στο δέρμα

– έλλειψη υγρασίας – θολά – κίτρινα μάτια

– ανεπαρκή πρόσληψη βάρους

– κούραση και εξάντληση χωρίς λόγο

– διάφορες λοιμώξεις του αναπνευστικού ή του γαστρεντερικού

– σιδηροπενία κλπ.

Η έλλειψη σιδήρου, ευθύνεται και μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στην ψυχοκινητική ανάπτυξη, να επηρεάσει την αύξηση του παιδιού, αλλά και την ικανότητα για μάθηση.

Η μόνη εξέταση που μπορεί να μας δείξει την έλλειψη του σιδήρου, είναι η γενική εξέταση αίματος. Μια εξέταση που πρέπει οπωσδήποτε να γίνεται, ακόμα και σε βρέφη.

Τα βρέφη, μπορούν και καλύπτουν την ανάγκη τους σε σίδηρο, εάν διατρέφονται με μητρικό γάλα, έως και την ηλικία των 6 μηνών. Κάπου στην ηλικία των 4 μηνών όμως, παρουσιάζονται και τα πρώτα σημάδια από την έλλειψη σιδήρου. Η ηλικία των 4 μηνών, χαρακτηρίζεται από την ταχεία ανάπτυξη, οπότε και τα ποσοστά σιδήρου που χρειάζεται ένα βρέφος, είναι και πολύ αυξημένα. Το βρέφος, συνήθως εξαντλεί τα αποθέματα σιδήρου που υπάρχουν στον οργανισμό του, από την εμβρυακή του ηλικία στην ηλικία των 4 μηνών, οπότε και χρειάζεται αναπλήρωση τους.

Η καλύτερη πηγή σιδήρου για τον άνθρωπο είναι το κρέας, (που έχει και την μεγαλύτερη διαθεσιμότητα) το οποίο δεν καταναλώνεται σε αυτή την ηλικία, οπότε και πολλά βρέφη, παρουσιάζουν έλλειψη σιδήρου. Εάν λοιπόν διαγνωσθεί έλλειψη του σιδήρου, μπορεί να δοθεί ως συμπλήρωμα και έτσι να προσπεραστεί το πρόβλημα που πιθανό να παρουσιαστεί. Ενώ αν η κατάσταση αυτή δεν ελεγχθεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει και σε πολύ μειωμένα ποσοστά σιδήρου στο αίμα και ο νεαρός αυτός οργανισμός να οδηγηθεί σε σιδηροπενική αναιμία.

Δυο άλλες ηλικίες που είναι κρίσιμες για έλλειψη σιδήρου και τα παιδιά παρουσιάζουν ραγδαία ανάπτυξη, είναι η ηλικία 1-2 ετών αλλά και η εφηβεία.

Μετά λοιπόν από την ηλικία των 6 μηνών, το βρέφος αρχίζει και σιτίζεται. Η διατροφή του πρέπει να είναι όσο το δυνατό πιο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, για να μη προκληθούν βλάβες.

Η έλλειψη του κρέατος από την διατροφή του, η έλλειψη βιταμίνης C(η βιταμίνη C διευκολύνει την απορρόφηση σιδήρου),η έλλειψη βιταμίνης Β12, η έλλειψη φυλλικού οξέως, η ανεπαρκής σε πρωτεΐνες διατροφή (ακόμα και σε φυτικές πρωτεΐνες) , η αυξημένη κατανάλωση γάλακτος – πάνω από 700ml/μέρα(γιατί το ασβέστιο παρεμποδίζει την απορρόφηση του σιδήρου) , η έντονη άσκηση(που απαιτεί και μεγαλύτερα ποσοστά του), η χρήση του αγελαδινού γάλακτος πριν την ηλικία του 1 έτους, είναι κάποια διατροφικά λάθη που μπορεί να μας οδηγήσουν σε σιδηροπενία.

Υπάρχουν όμως και παθολογικοί παράγοντες που οδηγούν στο πρόβλημα αυτό. Έτσι λοιπόν, μπορεί το παιδί να λαμβάνει κάποια φαρμακευτική αγωγή που προκαλεί έλλειψη του σιδήρου, ή να έχει κάποιο πρόβλημα υγείας, συνδεμένο με αυτή (ειδικά νοσήματα).

Άλλοι παράγοντες που ευθύνονται στην σιδηροπενία, είναι η κληρονομικότητα, τα πρόωρα βρέφη ή τα χαμηλού βάρους γέννησης βρέφη, η πολύδυμη κύηση,κορίτσια με απαρχή της εμμήνου ρύσεως ή η ραγδαία ανάπτυξη βρέφους – παιδιού ή εφήβου.

Τροφές που θα βοηθήσουν την κατάσταση αυτή:

-Κρέας και κυρίως το κόκκινο κρέας, και το συκώτι

-Ψάρι και κυρίως σαρδέλα

-Ξηροί καρποί

-Το αβγό

-Φυλλώδη πράσινα λαχανικά, σπανάκι, μαρούλι, και όλα τα πράσινα

-Όσπρια και Φακές, μπιζέλια, φασόλια

– Παντζάρια

Πορτοκάλια- βερίκοκα κλπ. φρούτα, (με βιταμίνη C), διότι βοηθούν στην απορρόφηση του σιδήρου

Τα τελευταία χρόνια, γίνονται προσπάθειες, για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού, και η ενημέρωση σε θέματα διατροφής, ολοένα και μας οδηγεί στη λύση του προβλήματος αυτού. Έτσι, οι γιατροί και οι διαιτολόγοι, ενημερώνουν τους γονείς για την διατροφή των παιδιών τους, βελτιώνονται οι διατροφικές συνήθειες των παιδιών, οι εταιρίες βρεφικών τροφίμων εμπλουτίζουν με σίδηρο τροφές και γάλατα που απευθύνονται σε αυτά κα τόσα άλλα.

Βασιλική Παπαδοπούλου

Διαιτολόγος-Διατροφολόγος του ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης, με την πρακτική άσκηση στο Γενικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης.

-Μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων Τεχνολόγων Διατροφής.

-Μέλος της επιστημονικής ομάδας-ΔΙΑΤΡΟΦΗ-, Μέλος της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρίας Παχυσαρκίας, του Συνδέσμου Θηλασμού LA LECHE LEAGUE Ελλάδος, του Ελληνικού Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση κ.α.