Ποιες πέντε τοξικές εκφράσεις δεν πρέπει ποτέ να ξεστομίσουν οι γονείς, σύμφωνα με τους παιδοψυχολόγους
Η γλώσσα έχει σημασία όταν μιλάτε στα παιδιά – ακόμα περισσότερο την ώρα ενός ξεσπάσματος
Όταν ένα παιδί συμπεριφέρεται άσχημα ή εκρήγνυται, είναι εύκολο να ξεστομίσουν οι γονείς οτιδήποτε νομίζουν ότι μπορεί να το κάνει να ηρεμήσει και να συμπεριφερθεί όπως πρέπει. Αλλά ορισμένες κοινές φράσεις θα μπορούσαν να «ντροπιάσουν ακούσια» το παιδί και να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη στην αυτοεκτίμησή του, εξηγεί η Dr Tovah Klein, παιδοψυχολόγος και συγγραφέας του βιβλίου «How Toddlers Thrive».
Οποιαδήποτε φράση εμφανίζεται ως «επίκριση ή κατηγορία προς το παιδί είτε για μια συμπεριφορά είτε για ένα συναίσθημα που έχει» αποτελεί πρόβλημα, διευκρινίζει η Klein, η οποία είναι επίσης διευθύντρια του Barnard College Center for Toddler Development. Το Barnard είναι ένα προπτυχιακό κολέγιο γυναικών του Πανεπιστημίου Κολούμπια.
«Η ντροπή μπορεί πραγματικά να είναι αυτό το τοξικό κομμάτι για ένα μικρό παιδί γιατί στη συνέχεια το κουβαλάει μαζί του και αρχίζει να σκέφτεται: Δεν πρέπει να είμαι πολύ καλό. Δεν πρέπει να το δοκιμάσω», εξηγεί η Klein σε άρθρο στο CNBC Make It. «Δημιουργείται, πραγματικά, αυτή η αίσθηση ότι αμφιβάλλουν για τον εαυτό τους. Είναι σαν αδυναμία».
Όταν τα παιδιά νιώθουν να ντροπιάζονται από τους γονείς τους, που είναι τα άτομα των οποίων η αγάπη και οι απόψεις τους έχουν για εκείνα τη μεγαλύτερη σημασία, η αυτοπεποίθηση και τα κίνητρά τους στερεύουν, δείχνει η έρευνα. Αυτό τα κάνει λιγότερο πιθανό να δοκιμάσουν νέα πράγματα και να αντιμετωπίσουν νέες προκλήσεις, χαρακτηριστικά που χρειάζονται για να πετύχουν αργότερα στη ζωή τους.
Εδώ είναι πέντε κοινές φράσεις που πρέπει να αποφεύγετε και τι μπορείτε να στη θέση τους, σύμφωνα με την Klein.
Τις περισσότερες φορές, οι γονείς δεν θέλουν να ντροπιάσουν τα παιδιά τους. Μπορεί ωστόσο εύκολα να εμφανιστεί με τη μορφή ενός υπερβολικού αναστεναγμού ή ενός σκοτεινού βλέμματος και ενός ύπουλου σχολίου όπως:
«Λοιπόν, είσαι πάλι σε κακή διάθεση. Είσαι πάντα σε κακή διάθεση»
«Γιατί αναστατώνεσαι πάντα όταν συμβαίνει αυτό;»
«Έπρεπε να ξανακάνεις αυτήν την [αρνητική συμπεριφορά];»
«Με ντροπιάζεις» ή «Αυτό είναι ντροπιαστικό»
«Αντιδράς υπερβολικά».
Συνήθως είναι απλώς αντίδραση σε μια πηγή απογοήτευσης. Ίσως το παιδί σας τσακώνεται ξανά με τον αδερφό του, ή κάνει ότι δεν ακούει τα αιτήματά σας ή αρνείται να κάνει κάτι που συνήθως δεν το πειράζει.
«Νομίζεις ότι έχεις ένα πολύ γλυκό παιδί, με το οποίο συνεννοείσαι τις περισσότερες φορές. Και τότε το παιδί σας απλά δεν υπακούει ή δεν συνεργάζεται – όπως όταν δεν θέλει να πάει για φαγητό με τη γιαγιά και τον παππού και στριμώχνεται γύρω από τα πόδια σας».
Το να βάζεις κάτω το παιδί σου λόγω της κακής του διάθεσης και του μουτρωμένου προσώπου του «κάνει το παιδί να νιώθει απαίσια» και το αφήνει να αναρωτιέται αν κάτι δεν πάει καλά μαζί του, εξηγεί η Klein. Και μια ερώτηση όπως «Γιατί πάντα εκνευρίζεσαι όταν συμβαίνει αυτό;» μπορεί να τα κάνει να νιώθουν ντροπή και να απορρίπτουν τα συναισθήματα που τους κάνουν να δράσουν, προσθέτει.
Τι μπορείτε να πείτε καλύτερα
Πρώτον, είναι πάντα καλύτερο να κάνετε ένα βήμα πίσω πριν πείτε οτιδήποτε, τονίζει η Klein. Ρωτήστε τον εαυτό σας: «Τι συμβαίνει με εμένα, γιατί νιώθω αναστάτωση και απογοήτευση με το παιδί μου;»
Θυμηθείτε ότι τα παιδιά, όπως και οι ενήλικες, είναι «ρυθμισμένα για να περνούν από μια σειρά συναισθημάτων, μερικά από αυτά θετικά και πολλά άλλα όχι», λέει η Klein. Στη συνέχεια, επιλέξτε απαντήσεις που δείχνουν στο παιδί σας λίγη ενσυναίσθηση μέχρι να περάσει σταδιακά η κακή του διάθεση.
Ακολουθούν τέσσερα παραδείγματα:
«Δεν θέλετε να το κάνετε αυτό τώρα. Το καταλαβαίνω. Όμως, είναι ανάγκη να φύγουμε».
«Αν αυτό είναι δύσκολο, θα σε βοηθήσω».
«Μακάρι να μπορούσαμε να το κάνουμε αυτό».
«Θες να βγούμε έξω; Το καταλαβαίνω. Δυστυχώς, δεν μπορούμε αυτή τη στιγμή».
Αναγνωρίστε και επικυρώστε την απογοήτευσή τους πριν προχωρήσετε και να είστε σταθεροί για το τι πρέπει να συμβεί, δείχνοντάς τους ότι δεν εγκαταλείπετε τα σχέδια μόνο και μόνο επειδή είναι στιγμιαία σε κακή διάθεση. Δεν χρειάζεται να υπεραναλύετε. Λίγη ενσυναίσθηση είναι πολύ πιο αποτελεσματική.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορείτε επίσης να εξασκηθείτε στο να «αγνοείτε με σεβασμό» ένα παιδί που δρα έξω από τα όρια, προσθέτει η Klein: Αντί να απορρίπτετε ή να επικρίνετε τη συμπεριφορά, περιμένετε ήρεμα να περάσει. Πείτε κάτι σαν, «Θα ετοιμάσω τα πράγματά μας. Θα επιστρέψω και θα σε πάρω σε λίγο για να φύγουμε».
Εάν χάσετε την ψυχραιμία σας και πείτε κάτι για το οποίο μετανιώνετε αργότερα, θα πρέπει να αναγνωρίσετε το λάθος σας για να αποκαταστήσετε την εμπιστοσύνη προς το παιδί σας. Θα τα βοηθήσει να νιώσουν ότι κάτι στιγμιαίο: «Αυτό είναι πραγματικά δύσκολο. Φώναξα και εσύ στενοχωρήθηκες. Και τώρα είμαστε εντάξει», καταλήγει η Klein.
