Νήπιο, το αυταρχικό: πώς θα το μάθουμε να υποχωρεί;
Είναι στην ηλικία που τα θέλει όλα δικά του: παιχνίδια, προσοχή, χώρο. Ωστόσο ένας ειδικός μας δείχνει τον τρόπο να το μετατρέψουμε σε καλό συνομιλητή και συμπαίκτη.
Κάθε νήπιο δοκιμάζει τα όριά του και εξερευνά την ταυτότητά του. Είναι απόλυτα φυσιολογικό για την ηλικία του. Στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, όμως, μπορεί να υιοθετήσει μια αυταρχική συμπεριφορά, που δεν του επιτρέπει να μοιράζεται με κανέναν ούτε τα παιχνίδια του ούτε το δωμάτιό του ούτε τους γονείς του. Και κάπως έτσι, το μικρό αγγελούδι μας μεταμορφώνεται σε ένα μικρό δικτάτορα…
Πώς μπορούμε λοιπόν να το καθοδηγήσουμε ώστε να γίνει υποχωρητικό εκεί που πρέπει;
«Αν προσπαθείτε να μάθετε το νήπιό σας να συναναστρέφεται άλλα παιδιά της ηλικίας του, μπορείτε να βελτιώσετε την κατάσταση μέσω της εξάσκησης», σχολιάζει ο dr William Stratbucker, Αμερικανός παιδίατρος και μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής, προσθέτοντας: «Και ένα από τα σημαντικότερα κομμάτια αυτής της προσπάθειας είναι να το βοηθήσετε να μοιράζεται».
Το νήπιο, καθώς θεωρεί ότι του ανήκουν τα πάντα, αντιμετωπίζει τους άλλους σαν απειλές, με αποτέλεσμα να προβάλλει διάφορες εξωφρενικές απαιτήσεις. Ένας τρόπος να του διδάξουμε την έννοια του μοιράσματος είναι να σκαρώσουμε διάφορα σενάρια που θα του δώσουν την ευκαιρία να αρχίσει να εξοικειώνεται με αυτήν.
Για παράδειγμα, μπορούμε να προτείνουμε στο νήπιό μας να μοιραστεί μαζί με τον αδερφό/την αδερφή του, ή με ένα παιδάκι φίλων, τα φρούτα από το ίδιο μπολ. Έτσι, το παιδί μας θα αρχίσει να καταλαβαίνει ότι ακόμα και όταν μοιράζεται την τροφή του μπορεί να χορτάσει άνετα. Βλέποντας, επιπλέον, το συνδαιτημόνα του να μοιράζεται πρόθυμα, είναι πιθανό να αντιγράψει τη συμπεριφορά του.
Μπορούμε, επίσης, να προσκαλούμε όσο γίνεται συχνότερα στο σπίτι για παιχνίδι συνομήλικα παιδάκια που το νήπιό μας γνωρίζει καλά, όπως ξαδερφάκια ή συμμαθητές του από τον παιδικό σταθμό. Για να δώσουμε στο παιδί μας την αίσθηση ότι διατηρεί τον έλεγχο (μια αίσθηση πολύτιμη για να μη νιώσει ένα νήπιο ότι απειλείται), μπορούμε από την αρχή να συμφωνήσουμε μαζί του ότι κάποια συγκεκριμένα παιχνίδια (π.χ. το αρκουδάκι του) θα τα κρατήσει για τον εαυτό του, ζητώντας του όμως να μοιραστεί όλα τα υπόλοιπα.
Μέσα από το παιχνίδι του με άλλα παιδιά, ιδιαίτερα αν αυτό το παιχνίδι εκτυλίσσεται στο δωμάτιό του, ένα νήπιο αρχίζει σταδιακά να συνειδητοποιεί ότι δεν είναι και τόσο «κακό» να μοιραζόμαστε το χώρο και τα πράγματά μας, αντιθέτως μπορεί να γίνει διασκεδαστικό.
Το επόμενο στάδιο εκπαίδευσης θα είναι να φέρουμε σε επαφή το νήπιό μας με παιδιά που γνωρίζει λιγότερο καλά. Σε κάθε περίπτωση βέβαια είναι σημαντικό το παιχνίδι τους να γίνεται κάτω από τη στενή μας επίβλεψη, διαφορετικά μπορεί να συμβούν… παρατράγουδα (π.χ. μια σύγκρουση ανάμεσα στα παιδιά) που θα ενισχύσει, αντί να αποθαρρύνει, ανεπιθύμητες συμπεριφορές.
Παράλληλα, στην προσπάθειά μας να βάλουμε κάποια όρια στο παιδί ενώ ενθαρρύνουμε θετικές συμπεριφορές, είναι σημαντικό να βρούμε μια ισορροπία ανάμεσα στα «όχι» και τα «ναι». Τα «όχι» είναι απαραίτητα κάποιες φορές, αλλά και τα «ναι» έχουν τη χρησιμότητά τους. Για παράδειγμα, όταν το παιδί μας ζητάει κάτι με το σωστό τρόπο, αντί να το απαιτεί, η θετική μας απάντηση θα το παρακινήσει να συνεχίζει να ζητάει με το σωστό τρόπο. Χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι θα ενδίδουμε σε παράλογες επιθυμίες του που μας εκφράστηκαν ήρεμα και ευγενικά!
Ένα «αυταρχικό» νήπιο μπορεί να μη θέλει μόνο να έχει όλα τα παιχνίδια δικά του, αλλά και να αποφασίζει για την κατεύθυνση που θα πάρει ένα παιχνίδι. Σε μια τέτοια περίπτωση, όταν παίζουμε εμείς μαζί του μπορούμε να βάλουμε έναν απλό κανόνα: να μη λέμε ποτέ «όχι» σε ό,τι προτείνει ο άλλος, αλλά να έχουμε το δικαίωμα στη συνέχεια να προσθέσουμε και μια δική μας ιδέα. (π.χ. «Ναι, να παίξουμε με τα τουβλάκια Lego… και να φτιάξουμε ένα κάστρο»). Έτσι, σταδιακά το νήπιο μαθαίνει ότι μια φυσική συνέπεια του ομαδικού παιχνιδιού είναι να αποδεχόμαστε και τις ιδέες των άλλων. Ιδέες που μπορούν, μάλιστα, να κάνουν το ομαδικό παιχνίδι πιο ενδιαφέρον.
