Βαλεριάνα: ιδιότητες, θεραπευτική δράση, χρήση και παρενέργειες

Συντάκτης: Allyou Team

Η πρώτη γνωριμία μου μαζί της ήταν όταν έψαχνα σύμμαχο να καταπολεμήσω τις αυπνίες μου. Εγκαταστάθηκε μόνιμα στο ντουλάπι με τα βότανα κι αποδείχθηκε κάτι παραπάνω από φίλη, η «μυριστική» Βαλεριάνα που τ’ όνομά της προέρχεται  από τη λατινική λέξη valere που σημαίνει “υγεία”. Στην πορεία της σχέσης μου μαζί της ανακάλυψα πόσο πολύτιμη μπορεί να είναι μια φίλη, ικανή να χαρίσει τόσα πολλά δώρα στον οργανισμό μου

Βαλεριάνα: κυκλοφορεί ως φαρμακευτικό παρασκεύασμα, επιβεβαιώνοντας την παραδοσιακή χρήση της. Στην οικογένειά της, όμως, ανήκει ο ναρδόσταχυς ο μεγανθής, που αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη, και το αιθέριο έλαιο του οποίου συγκαταλέγεται στα συστατικά που αναγράφονται στον κατάλογο «τῆς Ὕλης, ἐξ ἧς κατασκευάζεται τὸ Ἅγιον Μύρον». Γνωστή για τις ηρεμιστικές και σπασμολυτικές ιδιότητές της, έχει τονωτική δράση στο νευρικό σύστημα και χρησιμοποιείται με πολύ καλά αποτελέσματα και στην αντιμετώπιση της αϋπνίας.

Λατινική ονομασία: Valeriana officinalis

Άλλες ονομασίες: Ανάλογες κατά είδος, με παρεμφερείς ιδιότητες

Θεραπευτική δράση

Χρησιμοποιήθηκε ως φάρμακο κατά κάθε είδους νευροφυτικής διαταραχής, όπως θα λέγαμε σήμερα: επιληψία, νευρικοί σπασμοί, αφωνία, παράλυση. Ενδείκνυται ως χαλαρωτική, για την καταστολή της ταχυκαρδίας, ως παυσίπονο,  σπασμολυτικό και υπναγωγό, και γενικά για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που προκαλεί το άγχος. Παράλληλα όμως της αποδίδεται δράση κατά των παρασίτων του εντέρου (σκουλικοκτόνο), των πεπτικών διαταραχών.

Η Βαλεριάνα θεωρείται πως είναι αποτελεσματική σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις νευρικών διαταραχών, όπως είναι το άγχος, η υπερένταση, οι πονοκέφαλοι, οι ημικρανίες και η ανησυχία. Η επίδραση της στο κεντρικό νευρικό σύστημα στηρίζεται σε πολλά συστατικά, με σημαντικότερο το GABA (gamma-aminobutyric acid). Τα έλαια που περιέχει έχουν παρόμοια δράση με τις συνθετικές βενζοδιαζεπίνες. Ο μηχανισμός δράσης της ωστόσο παραμένει σε γενικές γραμμές άγνωστος.

Η βαλεριάνα, συνοπτικά:

• κατεβάζει την πίεση τους αίματος,
• αυξάνει την έκκριση του νευροδιαβιβαστή GABA και προκαλεί καταστολή του κεντρικού νευρικού συστήματος,
• αποτελεί ηρεμιστικό του εντέρου (ειδικά σε κολίτιδες, νόσο του Crohn),
• βοηθά στην έκκριση της χολής, βελτιώνοντας συμπτώματα δυσπεψίας,
• βοηθά στον καλό και ποιοτικό ύπνο,
• ελαττώνει το στρες.

Συνιστάται για:

• Αρθρίτιδα
• Κολίτιδα
• Πονοκέφαλο
• Υπερένταση
• Αϋπνία
• Σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου
• Εμμηνόπαυση
• Ψωρίαση
• Νευρική υπερένταση
• Πονόδοντο
• Ισχιαλγία
• Πόνους περιόδου
• Ρευματισμούς
• Επιληψία

Τρόποι χρήσης

Ρίζα. Εκχύλισμα, αφέψημα βάμμα.

Βαλεριάνα για το stress

Βύθισε 5 γραμμάρια βαλεριάνα σε 1 φλ. ζεστό νερό. Άφησε την εκεί για 10 λεπτά προτού το σουρώσεις. Απόλαυσε ένα φλιτζάνι από αυτό το αφέψημα το πρωί και ένα ακόμη το βράδυ για να απαλλαγείς από το καθημερινό στρες.

Βαλεριάνα ως γενικό παυσίπονο

Επίσης η βαλεριάνα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως γενικό παυσίπονο όταν ο πόνος συνδέεται με νευρική υπερένταση και την ημικρανία.

Καρδιά και πίεση

Η βαλεριάνα επιδρά δυναμωτικά στην καρδιά (κατάλληλη για ταχυκαρδία) και πολλές μελέτες απέδειξαν ότι ελαττώνει την πίεση.

Βαλεριάνα και αϋπνία

Ανεξάρτητες κλινικές μελέτες έχουν αποδείξει πως η χρήση της Βαλεριάνας μειώνει το χρόνο που χρειάζεται για να μας πάρει ο ύπνος, μειώνει τη πιθανότητα να ξυπνήσουμε το βράδυ, επιμηκύνει το συνολικό χρόνο ύπνου και γενικότερα βελτιώνει τη συνολική ποιότητα του ύπνου, χωρίς παρενέργειες και ανεξάρτητα αν κάποιος έχει πρόβλημα ή όχι.

Βαλεριάνα: για το σύνδρομο των βομβαρδισμών

Από τον 18ο αιώνα μέχρι σήμερα χρησιμοποιείται ως ηρεμιστικό του νευρικού συστήματος. Κατά τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο υπό μορφή σταγόνων χρησιμοποιήθηκε ευρέως για την αντιμετώπιση του συνδρόμου των βομβαρδισμών, των στρατιωτών που ήταν καθηλωμένοι στο μέτωπο.

Ιστορικά στοιχεία

Η Βαλεριάνα (Valeriana Officinalis) είναι ένα από τα πιο γνωστά βοτανα στην υφήλιο αφού χρησιμοποιείται για πάνω από 2.000 χρόνια. Το όνομα της προήλθε από τη λατινική λέξη valere που σημαίνει “υγεία ή δύναμη” και αναφέρεται στην θεραπευτική χρήση του φυτού, αν και υποστηρίζεται ότι μπορεί να αναφέρεται και στη δυνατή του οσμή. Οι ιδιότητες της αναφέρθηκαν για πρώτη φορά από το Διοσκουρίδη το 50 π.κ.χ. Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι τη χρησιμοποιούσαν ως παυσίπονο, διουρητικό, αντιβηχικό και κατά του άσθματος.

Βαλεριάνα στη λαϊκή ιατρική

Στη λαϊκή ιατρική χρησιμοποιήθηκε ευρέως σαν ορεκτικό μέσο που βελτιώνει την πέψη των τροφών, σαν χολαγωγό μέσο στις ασθένειες του συκωτιού, χολής και των χοληφόρων οδών. Τις ρίζες τις μασούσαν σαν προφυλακτικό μέσο από τις μολυσματικές ασθένειες όπως χολέρα, τύφο, σκαρλατίνα (οστρακιά). Στην Κρήτη γνώριζαν τις ιδιότητες της ρίζας του φυτού το οποίο χρησιμοποιούσαν για τα παιδιά, την κατάπτωση και τις αϋπνίες.

Συστατικά – χαρακτήρας

Τα κυρίως συστατικά και οι κυριότερες δραστικές ουσίες που της αποδίδουν τις αγχολυτικές, ηρεμιστικές και κατευναστικές ιδιότητες είναι σάκχαρα, άμυλο, ρητίνες, αιθέριο έλαιο, οργανικά οξέα, αζωτούχες ενώσεις, βαλεριανικό οξύ, πτητικό έλαιο, ρετσίνι και γόμμα. Είναι βότανο με γεύση έντονη, ξηρή και ελαφρώς πικρή, μάλλον δυσάρεστη. Η ρίζα και το ρίζωμα περιέχουν ένα αιθέριο έλαιο το οποίο αποτελείται κατά 1% από εποξυβαλεριανικό τριεστέρα. Ο τριεστέρας αυτός διασπάται στην παρουσία του ενζύμου οξειδάση, σε βαλεριανικό οξύ και μεθυλκετόνη. Το πρώτο έχει σπασμολυτικές και κατευναστικές ιδιότητες και το δεύτερο είναι ελαφρύ αναισθητικό. Το έλαιο περιέχει ακόμα λεμονίνη, ένα σεσκουιτερπένιο, βαλεριανική καμφορά, αλκαλοειδή, σατινίνη, βαλεριανίνη, ακτινιδίνη, βαλερίνη, χολίνη, σάκχαρα, άμυλο, τανίνες και ρητίνες.

Βαλεριάνα και βιταμίνες

Περιέχει πλήθος βιταμινών όπως το β-καροτένιο, οι βιταμίνες Β1, Β2, Β3 και C, μέταλλα και ιχνοστοιχεία όπως ασβέστιο, μαγνήσιο, σελήνιο, σίδηρο, φώσφορο και ψευδάργυρο.

Συλλογή

Ανθίζει το καλοκαίρι μέχρι το φθινόπωρο. Τα μέρη του φυτού που χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς σκοπούς είναι κύρια η ρίζα και τα φύλλα. Οι ανθισμένες κορυφές συλλέγονται το καλοκαίρι, ενώ η ρίζα συλλέγεται το Φθινόπωρο από Σεπτέμβριο μέχρι Οκτώβριο.

Παρασκευή και δοσολογία

Παρασκευάζεται ως αφέψημα. Η δοσολογία είναι 2 γραμμάρια ανά 1 φλιτζάνι νερό με ανώτατη ημερήσια δόση 6 γραμμάρια. Χρόνος βρασμού είναι 15 λεπτά. Για έναν καλό ύπνο αρκούν 250-300 mg χάπι ή κάψουλα αποξηραμένης ρίζας φυτού, ενώ αν πρόκειται για βάμμα, ένα κουταλάκι του γλυκού αρκεί να καταναλωθεί 35-40 λεπτά πριν από τον ύπνο.

Η χρήση της βαλεριάνας διαφέρει από τα συνηθισμένα συνθετικά αγχολυτικά φάρμακα γιατί δεν προκαλεί εθισμό, ενώ έχει ασήμαντες παρενέργειες (καμία, όταν καταναλώνεται σύμφωνα με τη προτεινόμενη ημερήσια δοσολογία). Παρόλα αυτά πρέπει καταναλώνεται με προσοχή, πάντα με την σύμφωνη γνώμη του θεράποντος ιατρού και καλλίτερα να μην συνδυάζεται με χρήση αλκοολούχων ποτών.

Τι πρέπει να ξέρεις πριν πάρεις βαλεριάνα

1. Καλό είναι πριν την πάρεις, να συμβουλευτείς τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σου.

2. Αυτό το φυτικό συμπλήρωμα δεν πρέπει να το χρησιμοποιείς για πάνω από 4 εβδομάδες.

3. Μπορεί να σου προκαλέσει παρενέργειες όπως: πονοκέφαλο, ανησυχία, στομαχικές διαταραχές, υπνηλία/κόπωση μετά το ξύπνημα, αλλά και προβλήματα με το συκώτι.

4. Δεν συνιστάται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ενώ ακόμα δεν γνωρίζουμε εάν περνάει μέσα στο μητρικό γάλα.

Ακόμα και για κάτι που θεωρείς απόλυτα ασφαλές και ακίνδυνο, για κάτι φυτικό που θεωρείς απλό, μην ξεχνάς να συμβουλεύεσαι τους ειδικούς. Για να μπορείς πραγματικά να κοιμάσαι ήσυχη.

Προφυλάξεις

Δεν πρέπει να παίρνουμε το βότανο περισσότερο από 2–3 εβδομάδες χωρίς διακοπή, επειδή οι συνεχείς ή υψηλές δόσεις μπορούν να προκαλέσουν πονοκέφαλο. Η βαλεριάνα ενισχύει τη δράση των υπνωτικών φαρμάκων, έτσι αποφεύγουμε τον τύπο αυτό του φαρμάκου.

Πιθανές παρενέργειες

Όπως όλα τα σκευάσματα έτσι και τα χάπια βαλεριάνας μπορεί να προκαλέσουν διάφορες παρενέργειες όταν λαμβάνονται σε υπερβολικές δόσεις. Πονοκέφαλος, ανησυχία, στομαχικές διαταραχές, υπνηλία ή κόπωση μετά το ξύπνημα είναι τα πιο συνηθισμένα. Εάν οποιαδήποτε από αυτά τα συμπτώματα εμμένουν ή επιδεινώνονται, επικοινωνήστε με τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας.

Προσοχή

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Τα βότανα θα πρέπει να καταναλώνονται με ιδιαίτερη προσοχή και με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού, κυρίως για όσους ακολουθούν ιατροφαρμακευτική αγωγή, αλλά και για τις εγκύους, τις θηλάζουσες και τα παιδιά. Τα βότανα δεν αποτελούν φάρμακα, ούτε πρέπει να τα καταναλώνουμε αλόγιστα και με την ελπίδα ότι θα γιατρέψουν όλες τις ασθένειες.Τα φυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται με μέτρο και βάσει των συμβουλών των ειδικών, που γνωρίζουν καλύτερα. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε βότανο είναι απαραίτητο να είστε σίγουροι ότι είναι το σωστό φυτό. Η λανθασμένη αναγνώριση βοτάνων είναι η αιτία συχνά για πολλές παρενέργειες.

Πηγές:

Η κουζίνα των βοτάνων – Σπυριδογιαννάκη Μαίρη, Εκδόσεις Οξύ
Μοναστηριακές Θεραπείες – Σπυριδογιαννάκη Μαίρη, Εκδόσεις Οξύ
230 βότανα-Ιουλίας Δαβάρα-Αθήναι 1978
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος – Larousse – Britannica
https://www.britannica.com/topic/list-of-herbs-and-spices-2024392
https://greatist.com/health/herb-guide#1
https://web.extension.illinois.edu/herbs/directory.cfm
https://www.planetnatural.com/category/gardening/herb/growing-guides-herbs/
https://www.health.com/food/
https://www.iatropedia.gr/eidiseis/valeriana-to-fisiko-iremistiko/38857/
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B1%CE%BB%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%AC%CE%BD%CE%B1
http://newpost.gr/post/70142/view/

Βαλεριάνα για ηρεμιστική, αντισπασμωδική, υποτασική δράση ΧΩΡΙΣ παρενέργειες

100 Βότανα 1000 Θεραπείες, Κώστας Μπαζαίος, σελ 160 ,Εκδόσεις Διατροφή και Υγεία
Πλήρης οδηγός φαρμακευτικών Βοτάνων, Penelope Ody, σελ. 110, Εκδόσεις Δημ. Κυριόπουλος
Το πράσινο φαρμακείο Βοτανο θεραπείες, Dr James A. Duke, σελ. 118-297-544, Εκδόσεις Ψύχαλου
Οδηγός Ανθοκομίας 2ος τόμος Αρωματικά & Φαρμακευτικά φυτά, Νικολάου Α. Κανταρτζή, σελ. 33, Ελεύθερος τύπος

Πηγή: ΑllΥou