«Δεν γίνεται να περιμένουμε από ένα παιδί προσχολικής ηλικίας να κάθεται ήσυχο»
Η Αμερικανίδα αρθρογράφος και μαμά Sara Farrell Baker αναρωτιέται μήπως τρέφουμε εξωπραγματικές προσδοκίες από τα νήπιά μας.
Ο παιδικός σταθμός έχει γίνει μια γέφυρα. Στη μία άκρη της βρίσκεται η περίοδος της ζωής των παιδιών μου όπου περνούν κάθε λεπτό μαζί μου. Στην άλλη άκρη της, η περίοδος της ζωής τους όπου περνούν ένα μεγάλο μέρος της ημέρας και της εβδομάδας τους μέσα σε μια σχολική τάξη. Αυτή η μετάβαση έχει αποδειχθεί ζόρικη.
Στόχος μας όταν γράψαμε το γιο μας στον παιδικό σταθμό ήταν να του προσφέρουμε περισσότερες ευκαιρίες να κοινωνικοποιηθεί με συνομηλίκους του. Η επόμενη προτεραιότητά μας στη λίστα ήταν να προσαρμοστεί στο περιβάλλον μιας σχολικής αίθουσας. Θέλαμε να μάθει πώς πρέπει να συμπεριφέρεται σε ένα τέτοιο πλαίσιο. Ελπίζαμε ότι μαθαίνοντας ποια είναι η αρμόζουσα συμπεριφορά, θα υιοθετούσε αυτή τη συμπεριφορά.
Κάποιες μέρες, το καταφέρνει. Άλλες, όχι και τόσο.
Αυτή η εμπειρία με οδήγησε σε μια προσωπική έρευνα, μέσα από την οποία κατέληξα στο συμπέρασμα ότι δεν έχει ιδιαίτερη σημασία αν ο γιος μου «κάθεται ήσυχος» στην τάξη.
Νιώθω ότι πιθανότατα ανήκω σε κάποια μειονότητα. Το καταλαβαίνω. Στο παρελθόν, ένιωθα αμηχανία και απόγνωση όταν πήγαινα, καθημερινά, να πάρω το γιο μου από το σχολείο και έπρεπε να κάνω μια μίνι σύσκεψη με τις δασκάλες του. Τα περισσότερα παιδιά στην τάξη είχαν καταφέρει να βγάλουν την ημέρα χωρίς να κάνουν φασαρία ή χωρίς να κινούνται συνέχεια νευρικά. Γιατί το παιδί μου ήταν η εξαίρση;
Τότε, συνειδητοποίησα ότι πηγαίνει στον παιδικό σταθμό. Αυτή είναι η λέξη κλειδί. Παιδικός σταθμός.
Συνειδητοποίησα ότι δεν κάνει τίποτα μη φυσιολογικό για την ηλικία του, παρόλο που δυσκολεύτηκε περισσότερο από τους συμμαθητές του να προσαρμοστεί.
Για κάθε παιδί είναι δύσκολο να κάθεται ήσυχο και να ακολουθεί οδηγίες για ένα μεγάλο μέρος της ημέρας, πόσο μάλλον για τα 4χρονα και 5χρονα. Είναι κάπως σαν να έχεις φαγούρα σε ένα σημείο του σώματός σου. Θέλεις να ξυθείς και αν, για οποιονδήποτε λόγο, δεν μπορείς, σου γίνεται εμμονή. Κατατρώει όλες τις σκέψεις σου. Συνεργάζομαι λοιπόν με τους δασκάλους του γιου μου προσπαθώντας να βρούμε τρόπους να ξύσει το σημείο όπου έχει φαγούρα.
Αναζητώντας τρόπους να βοηθήσω το γιο μου που κινείται διαρκώς, κατάλαβα πόσο συνηθισμένο είναι αυτό το φαινόμενο. Μελέτες έχουν δείξει ότι όταν ένα παιδί κινείται νευρικά, αυτό το βοηθάει να συγκεντρωθεί πιο εύκολα. Υπάρχουν καρέκλες που προσαρμόζονται έτσι ώστε να επιτρέπουν την κίνηση. Κάποιες φορές, χρησιμοποιούνται μπάλες γιόγκα στη θέση τους. Λάστιχα προσαρμόζονται στα πόδια της καρέκλας έτσι ώστε τα παιδιά να μπορούν να αναπηδούν την ώρα που μαθαίνουν. Τα γραφεία όρθιας θέσης κερδίζουν έδαφος ανάμεσα τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες.
Όταν τα παιδιά δεν αναλώνουν το χρόνο τους μέσα στην τάξη σε σκέψεις για το πόσο μισούν να κάθονται ήσυχα, τότε μπορούν να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στη διδακτέα ύλη.
Στην τάξη του γιου μου και σε κάθε τάξη, κάποια παιδιά μπορούν ευκολότερα να καθίσουν ήσυχα. Όταν τους πιάνει «φαγούρα», αντιστέκονται με ασκητικό αυτοέλεγχο. Καθώς λοιπόν κάθε παιδί είναι διαφορετικό, οι τρόποι μάθησης για το καθένα μπορεί να είναι εξίσου ποικιλόμορφοι.
Δεν πρέπει λοιπόν να αγνοούμε τις ανάγκες όλων των παιδιών.
Δεν προτείνω να δώσουμε στα παιδιά πατίνια στη διάρκεια του μαθήματος. Πρέπει να οριοθετήσουμε τις προσδοκίες μας. Άλλο το να επιτρέπουμε την κίνηση, άλλο του να παραβιάζει ο ένας τον προσωπικό χώρο του άλλου. Αν ο δάσκαλος του γιου μου του δίνει μια οδηγία, περιμένω από το γιο μου να υπακούσει. Συχνά του εξηγώ ότι οι φίλοι του προσπαθούν να μάθουν και πόσο σημαντικό είναι να υπολογίζει τους ανθρώπους γύρω του. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ανεχόμαστε την ασέβεια.
Αλλά δεν είναι ένα παιδί που δείχνει ασέβεια, απλά βρίσκεται συνέχεια σε κίνηση. Έχει διαφορά.
Πλέον, όταν πηγαίνω να πάρω το γιο μου από τον παιδικό σταθμό, συνεχίζω να συζητάω με τη δασκάλα του. Μαθαίνω τι είχε ή δεν είχε αποτέλεσμα στο παιδί μου τη δεδομένη μέρα και τις δυσκολότερες από αυτές τις μέρες, δείχνω κατανόηση. Αλλά και η δασκάλα του δείχνει κατανόηση στο γιο μου. Χάρη σε αυτό, σιγά σιγά η απελπισία μου υποχωρεί. Δεν αισθάνομαι αμηχανία ούτε την ανάγκη να τον επιπλήξω απλά και μόνο επειδή συμπεριφέρεται σύμφωνα με την ηλικία του.
Δεν τρέφω πλέον εξωπραγματικές προσδοκίες και κάνω ό,τι είναι δυνατό ώστε να μην τιμωρείται επειδή συμπεριφέρθηκε σαν 4χρονο (που είναι). Έτσι, το παιδί μου είναι πιο ευτυχισμένο, απολαμβάνει περισσότερο το σχολείο, και κάνει κάθε μετάβαση με μεγαλύτερη επιτυχία. Και ως φυσική συνέπεια, και η μαμά είναι πιο ευτυχισμένη.
