Ατομικό, ελεύθερο, διαδραστικό, κοινωνικό – τα είδη παιχνιδιού και τα οφέλη τους

Το παιχνίδι αναπτύσσει τη δημιουργικότητα και τη φαντασία του παιδιού καθώς και πολλές ακόμα δεξιότητες. Μέσω του παιχνιδιού το παιδί μαθαίνει τα όρια, εξελίσσει τη φαντασία, δοκιμάζει τη συνεργασία, βελτιώνει τις κοινωνικές του δεξιότητες. Όταν μιλάμε για παιχνίδι δεν αναφερόμαστε στο αντικείμενο αλλά στη διαδικασία του «παίζω». Υπό αυτή την έννοια το παιχνίδι σύμφωνα με τους κοινωνιολόγους και την επιστήμη της ψυχολογίας μπορεί να χωριστεί σε διάφορες κατηγορίες και κάθε κατηγορία εστιάζει και επηρεάζει με διαφορετικό τρόπο επίδρασης το παιδί.

• Παιχνίδι χωρίς παιχνίδια

Όσο κι αν ακούγεται περίεργο, ακόμα κι όταν ένα παιδί μοιάζει ακίνητο ή κάνει κάποιες κινήσεις χωρίς να συμμετέχουν παιχνίδια, στην πραγματικότητα παίζει – μπορεί να δίνει την εντύπωση ότι ονειροπολεί, ότι χαζεύει ή ότι σκέφτεται, αλλά στην ουσία παίζει ή φαντάζεται ότι παίζει και δίνει χρόνο ώστε αυτό που ζει στη φαντασία να το μετατρέψει αργότερα σε παιχνίδι.

• Μοναχικό, ανεξάρτητο

Ίσως ο πιο διαδεδομένος και συχνός τύπος παιχνιδιού – όταν δηλαδή ένα παιδί παίζει μόνο του. Είναι μια συνηθισμένη διαδικασία – ειδικά στα μοναχοπαίδια. Ωστόσο ένα παιδί πρέπει να μπορεί να παίζει μόνο ώστε να είναι σε θέση να απασχολεί δημιουργικά τον εαυτό όσο μεγαλώνει, αλλά πρέπει σιγά σιγά –στην ηλικία των 3– να αρχίσει να παίζει και με άλλους. Αν δεν ξεκινήσει παιδικό, καλό είναι οι γονείς να φέρνουν το παιδί σε επαφή τακτικά με άλλα παιδιά για να παίζουν μεταξύ τους. Το να παίζουν μαζί του βοηθάει επίσης.

• Σε θέση παρατηρητή

Πολλές φορές ανάμεσα στο μοναχικό παιχνίδι και στο ομαδικό-κοινωνικό μεσολαβεί το στάδιο του «παρατηρητή». Όταν, δηλαδή, ένα παιδί παρατηρεί απλώς άλλα παιδιά να παίζουν και δεν συμμετέχει στη δράση. Είναι κοινό για τα μικρότερα παιδιά που βρίσκονται στη φάση να αναπτύσσουν λεξιλόγιο τους. Μην ανησυχείτε αν το μικρό σας συμπεριφέρεται με αυτόν τον τρόπο. Θα μπορούσε να σημαίνει ότι το παιδί αισθάνεται ντροπαλό, χρειάζεται να μάθει τους κανόνες, ή ίσως είναι το πιο μικρό της παρέας και θέλει χρόνο για να ενσωματωθεί.

• Παράλληλο

Όταν δύο ή περισσότερα παιδιά παίζουν στον ίδιο χώρο, περνάνε καλά, αλλά αφοσιώνονται το καθένα στο δικό τους παιχνίδι. Αυτό συμβαίνει συχνά σε μαθήματα ατομικών δραστηριοτήτων, όπως ζωγραφική. Παρά την ελάχιστη κοινωνική επαφή μεταξύ τους, τα παιδιά που παίζουν παράλληλα πράγματι μαθαίνουν αρκετά το ένα από το άλλο, όπως το να περιμένουν τη σειρά τους για να χρησιμοποιήσουν κάτι και άλλες κοινωνικές δεξιότητες. Παρόλο που φαίνεται ότι δεν δίνουν προσοχή ο ένας στον άλλο, στην πραγματικότητα συχνά μιμούνται τη συμπεριφορά των άλλων. Είναι άλλος ένας τύπος παιχνιδιού που οδηγεί στο κοινωνικό παιχνίδι.

• Συνεργατικό παιχνίδι

Λίγο διαφορετικό από το παράλληλο παιχνίδι, το συνεργατικό παιχνίδι διαθέτει επίσης παιδιά που μπορεί να παίζουν ξεχωριστά το ένα από το άλλο. Αλλά σε αυτόν τον τρόπο λειτουργίας, εμπλέκονται σε αυτό που κάνουν οι άλλοι – ενώνουν τις δυνάμεις τους για να κάνουν κάτι κοινό – όπως το να χτίσουν μια πόλη με τουβλάκια. Καθώς χτίζουν τα μεμονωμένα κτίριά τους, μιλάνε ο ένας στον άλλο και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.

See Also

Ένα δέντρο μια φορά – του Ευγένιου Τριβιζά

Αυτό είναι ένα σημαντικό στάδιο του παιχνιδιού γιατί βοηθά τα μικρά να αναπτύξουν μια ολόκληρη σειρά δεξιοτήτων – κοινωνικοποίηση (τι πρέπει να οικοδομήσουμε τώρα;) Και επίλυση προβλημάτων (πώς μπορούμε να κάνουμε αυτή την πόλη μεγαλύτερη;), Συνεργασία (εάν συνεργαστούμε μπορούμε να κάνουμε την πόλη μας ακόμα καλύτερη) και την ανάπτυξη επικοινωνίας (μαθαίνουμε τι να πούμε για να μεταφέρουμε τα μηνύματά μας μεταξύ μας). Μέσω του συνεργατικού παιχνιδιού τα παιδιά αρχίζουν να κάνουν πραγματικές φιλίες.

• Ομαδικό παιχνίδι

Ομαδικό ή κοινωνικό παιχνίδι είναι όταν τα παιδιά αρχίζουν πραγματικά να παίζουν μαζί. Είναι συνηθισμένο σε μεγαλύτερα παιδιά προσχολικής ηλικίας ή σε νεαρά παιδιά προσχολικής ηλικίας που έχουν μεγαλύτερα αδέλφια ή έχουν γύρω τους πολλά παιδιά). Το ομαδικό παιχνίδι αξιοποιεί όλες τις κοινωνικές δεξιότητες που το παιδί σας έχει αποκτήσει μέχρι τώρα και τις θέτει εξελίσσει. Είτε χτίζουν ένα παζλ μαζί, παίζουν ένα επιτραπέζιο παιχνίδι είτε απολαμβάνουν ένα υπαίθριο παιχνίδι σε ομάδες, το κοινωνικό παιχνίδι θέτει τις βάσεις για μελλοντικές αλληλεπιδράσεις καθώς το παιδί σας ωριμάζει ολοένα και περισσότερο.