Πότε δεν είναι κακό να κάνουμε το «χατίρι» στα παιδιά μας
Μερικές φορές είναι εντάξει να «παραβιάζουμε» τους κανόνες
Σκέψεις της μαμάς και ψυχολόγου Rebecca Schrag Hershber, με αφορμή ένα μεγαλύτερο άρθρο της που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Psychology Today.
Παρόλο που ψυχολόγοι και γονείς έχουμε εκπαιδευτεί καλά για να βλέπουμε τη συμπεριφορά των παιδιών μέσω του φακού των αρχών χειρουργικής προετοιμασίας – η θεωρία ότι οι δεδομένες συμπεριφορές αυξάνονται ή μειώνονται ανάλογα με τις συνέπειες που ακολουθούν – συχνά δεν είναι τόσο απλή. Υπάρχουν πάρα πολλοί άλλοι παράγοντες που πρέπει να λάβουμε υπόψη όταν πρόκειται για τις καθημερινές αποφάσεις γονικής μέριμνας. Εδώ είναι τρία από τα πιο σημαντικά.
Η Ιεραρχία των Αναγκών του Maslow. Η υπόθεση της θεωρίας του Maslow – ότι τα ανθρώπινα όντα παρακινούνται από ένα κλιμακωτό σύνολο αναγκών, η βάση των οποίων πρέπει να καλυφθεί προτού η προσοχή μπορεί να στραφεί στην επόμενη σκάλα – παραμένει σχετική και επίκαιρη.
Είναι εντάξει να αναγνωρίσετε ότι η ανησυχία για την ενίσχυση της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς του παιδιού σας δεν είναι πάντα η πρώτη σας προτεραιότητα. Δεν υπάρχει ντροπή να πιστεύουμε ότι άλλα πράγματα πρέπει μερικές φορές να έρθουν πρώτα για να εξυπηρετήσουν ένα μεγαλύτερο καλό, ειδικά τώρα, που ζούμε τη δίνη μιας πανδημίας στη διάρκεια της οποίας έχουν ανατραπεί πολλές συνήθειες ή ισορροπίες. Ίσως αν όλοι το λέγαμε δυνατά και ενεργούσαμε ανάλογα, θα μπορούσαμε να εξαλείψουμε τουλάχιστον ένα στίγμα που τείνει να συνοδεύει τέτοιου είδους αποφάσεις.
Τα ανθρώπινα όντα δεν παρακινούνται μόνο από ανταμοιβές και συνέπειες. Για την ακρίβεια, η έρευνα δείχνει ότι έχουμε τεράστια κίνητρα για – στην πραγματικότητα – σχέσεις και διαπροσωπική σύνδεση, ιδίως στα μικρά παιδιά. Είναι αναμφισβήτητα αλήθεια ότι, αν κοιτάξουμε γενικά τις σχέσεις γονέα-παιδιού, η ικανότητα ενός γονέα να διατηρεί σαφή και ισχυρά όρια είναι κρίσιμη για μια ισχυρή σύνδεση γονέα-παιδιού. Όσον αφορά συγκεκριμένες περιστάσεις, ωστόσο, και στο πλαίσιο άλλων παραγόντων που παίζονται αυτό το διάστημα, μπορεί να υπάρχουν στιγμές που είναι λογικό να αφήσουμε τα πράγματα να γλιστρήσουν.
Μερικές φορές τα παιδιά «κολλάνε» σε ένα συγκεκριμένο σύνολο συναισθημάτων, ενεργειών ή σκέψεων, ιδιαίτερα όταν αισθάνονται συγκλονισμένα ή ανήσυχα. Είναι πολύ δύσκολο να είσαι παιδί, ειδικά τον Σεπτέμβριο στην αρχή μιας νέας σχολικής χρονιάς και ειδικά τον Σεπτέμβριο στην αρχή μιας νέας σχολικής χρονιάς κατά τη διάρκεια μιας παγκόσμιας πανδημίας. Πολλά παιδιά βιώνουν κάποια μορφή συναισθηματικής δυσλειτουργίας αυτή τη στιγμή, ακόμη και αν ανήκει ξεκάθαρα σε κλινικά επίπεδα.
Όταν συμβαίνει αυτό, η άκαμπτη σκέψη, οι δυσκολίες με τον έλεγχο της παρορμητικότητας και η υπερβολική εστίαση (δηλαδή, έντονο πείσμα) δημιουργούν ανεξέλεγκτη πίεση κι ενίοτε ένταση. Είναι όλα μέρος ενός τρόπου συμπεριφοράς που ονομάζουμε επιμονή.
Όταν κάποιες φορές υποχωρούμε στο αίτημα-κόλλημα ενός παιδιού δεν σημαίνει ότι γινόμαστε κακοί γονείς ή ότι δείχνουμε ασυνέπεια. Δεν είναι θέμα τού «κάνω ένα χατίρι», απλώς δείχνω διαλλακτική στάση και συμφωνώ σε κάτι προκειμένου να φύγουμε από το συγκεκριμένο κόλλημα και να προχωρήσουμε τις διαδικασίες/πρόγραμμα/υποχρεώσεις της μέρας. Αρκεί να δούμε ξεκάθαρα τόσο το κίνητρό μας – που μπορεί να είναι από το να δώσουμε ένα ισχυρό ερέθισμα σε ένα παιδί, να το παρηγορήσουμε για κάτι, να το ενθαρρύνουμε να κάνει κάτι ή απλώς να το δούμε χαρούμενο!
Η ανατροφή και η σχέση μας με τα παιδιά μας δεν χρειάζεται να είναι ένα συνεχόμενο σύστημα συνεπειών-ανταμοιβών – αν χαλαρώσουμε κάποιες στιγμές και παραχωρήσουμε κάποια έξτρα προνόμια ή υποχωρήσουμε σε κάποιες εκτός προγράμματος επιθυμίες μπορεί να τονώσει τη μεταξύ μας επαφή, σύνδεση, επικοινωνία και κυρίως αυτό το αίσθημα της ανόθευτης και άδολης αγάπης – που μερικές φορές παραμελούμε, πάνω στη φούρια μας να είμαστε συνεπείς γονείς…
