«Δεν θέλω να πάω σχολείο»: πώς να ερμηνεύσετε και πώς να αντιδράσετε σε αυτή τη φράση

Πολλά παιδιά ανυπομονούν να πάνε στο σχολείο. Μπορεί να μην απολαμβάνουν πάντα κάθε λεπτό της σχολικής ημέρας, αλλά σε γενικές γραμμές, τους αρέσει να περνούν χρόνο με τους φίλους τους στο σχολείο, να μαθαίνουν νέα πράγματα και να γνωρίζουν νέες προκλήσεις. Κάποια άλλα παιδιά όμως φοβούνται ή αρνούνται να πάνε στο σχολείο. Για αυτά τα παιδιά, η σκέψη ότι πρέπει να πάνε στο σχολείο μπορεί να γίνει τόσο αγχωτική, ώστε να παρουσιάσουν ψυχοσωματικές μεταπτώσεις ή να διαμαρτύρονται για συμπτώματα όπως πονοκεφάλους, πόνους στο στομάχι ή πόνο στο στήθος.

Γιατί τα παιδιά απορρίπτουν το σχολείο

Για μερικά παιδιά υπάρχει μια εύκολα αναγνωρίσιμη αιτία για αυτή την άρνηση, όπως η εκφοβιστική συμπεριφορά που μπορεί να υφίστανται ή αλλιώς το λεγόμενο bullying, άλλοτε αιτία μπορεί είναι ένας θάνατος στην οικογένεια ή η μετακίνηση σε μια νέα γειτονιά. Παρόλο που η άρνηση του σχολείου συνδέεται τόσο με τη διαταραχή αποχωρισμού όσο και με την κοινωνική φοβία, ο ευκολότερος τρόπος για να την αντιμετωπίσετε είναι να εντοπίσετε τις σκέψεις ή τις σχολικές εμπειρίες που την πυροδοτούν.

Τα συμπτώματα της άρνησης του σχολείου

Η σχολική άρνηση είναι πιο συνηθισμένη στα παιδιά ηλικίας 5 ή 6 ετών ‒ όταν, δηλαδή, αρχίζουν το νηπιαγωγείο. Μπορεί, ωστόσο, να εκδηλωθεί σε παιδιά ηλικίας από 10 έως 11 ετών, προς τα τέλη των τελευταίων ετών του δημοτικού σχολείου.

Εκτός από την ύπαρξη διαταραχών ιδιοσυγκρασίας και το κλάμα όταν είναι η ώρα να πάνε στο σχολείο, τα συμπτώματα που τα παιδιά ενδέχεται να παρουσιάσουν όταν δεν θέλουν να πάνε στο σχολείο πολλές φορές περιλαμβάνουν σαφείς ενδείξεις όπως:

Στομαχόπονοι

Πονοκέφαλοι

Ναυτία

Ζάλη

Πόνος στο στήθος

Πόνος στις αρθρώσεις

Αν και αυτά τα συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν και σε παιδιά που άπτονται άλλων ιατρικών προβλημάτων, ένα καλό σημάδι ότι προκαλούνται από την άρνηση του σχολείου είναι ότι βελτιώνονται αργότερα το πρωί, αφού το παιδί σας καταλάβει ότι μπορεί να μείνει σπίτι.

Διαχείριση της άρνησης του σχολείου

Ο κύριος στόχος στη διαχείριση της άρνησης του σχολείου είναι να καταφέρει να στείλει τα παιδιά πίσω στο σχολείο χωρίς να υποφέρουν άλλο από ψυχοσωματικά συμπτώματα. Όταν τα παιδιά φαίνονται άρρωστα και προσπαθούν να μείνουν σπίτι για την ημέρα, δεν είναι πάντα εύκολο να αναγνωρίσουμε ότι αποφεύγουν το σχολείο λόγω μιας κατάστασης που τα στρεσάρει ψυχολογικά και τα αρρωσταίνει.

Μια επίσκεψη στον παιδίατρό σας είναι συνήθως ένα καλό πρώτο βήμα όταν τα παιδιά δεν θέλουν να πάνε στο σχολείο. Μια κλινική εξέταση μπορεί να επαληθεύσει αν το παιδί σας έχει κάποιο ιατρικό θέμα ή αν είναι υγιές. Δυστυχώς, παρόλο που μια φυσική αιτία μπορεί συχνά να αποκλειστεί αφού ο παιδίατρος εξετάσει το παιδί και μιλήσει σε εσάς και το παιδί σας, κάποια παιδιά που σωματοποιούν την άρνηση σχολείου καταλήγουν να βλέπουν πολλούς ειδικούς και να έχουν πολλές εξετάσεις πριν τελικά γίνει η διάγνωση.

Μετά τη διάγνωση της άρνησης του σχολείου, είναι χρήσιμο να:

• Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας πηγαίνει στο σχολείο κάθε μέρα, καθώς όσο περισσότερο μένει σπίτι, τόσο πιο δύσκολο θα γίνεται το να πάει πίσω στο σχολείο.
• Καταλάβετε ότι παρόλο που το παιδί σας δεν έχει φυσικό πρόβλημα αυτοπροκαλώντας τα συμπτώματά του, αυτό δεν σημαίνει ότι τα συμπτώματα αυτά δεν είναι πραγματικά. Επομένως, το παιδί σας δεν προκαλεί μόνο του τα συμπτώματα, όπως πόνους στο στομάχι ή πονοκεφάλους – αλλά αυτά μπορεί να οφείλονται ακριβώς στο άγχος του για το σχολείο.
• Συζητήστε με το παιδί σας και το προσωπικό του σχολείου για να δείτε αν μπορείτε να καταλάβετε τι προκαλεί τις συμπεριφορές αποφυγής του σχολείου του παιδιού σας, αν είναι για παράδειγμα θύμα σχολικού εκφοβισμού, αν αντιμετωπίζει προβλήματα σχολικής επίδοσης ή προβλήματα με φίλους.
• Επισκεφθείτε παιδοψυχίατρο ή παιδοψυχολόγο, εκτός από τον παιδίατρο σας, ειδικά αν νομίζετε ότι αναγκάζετε το παιδί σας να πηγαίνει στο σχολείο κάθε μέρα.
• Αναπτύξτε ένα σχέδιο για το όταν το παιδί σας έχει συμπτώματα στο σχολείο, όπως το να περνάει 10 έως 15 λεπτών στο γραφείο του γιατρού ή του διευθυντή (αν πηγαίνει σε ιδιωτικό ή το σχολείο διαθέτει ψυχολόγο – να μένει λίγη ώρα στο γραφείο του, συζητώντας) και στη συνέχεια να επιστρέφει στην τάξη.
• Διατηρήστε ένα ημερολόγιο συμπτωμάτων και δείτε τον παιδίατρό σας στις ημέρες που το παιδί σας αισθάνεται ότι δεν μπορεί πραγματικά να πάει στο σχολείο.
• Εξετάστε το ενδεχόμενο για οικογενειακή θεραπεία ειδικά αν υπάρχουν στρεσογόνοι παράγοντες στο σπίτι, όπως διαζύγιο, χωρισμός, προβλήματα πειθαρχίας, θάνατος στην οικογένεια, νέος αδελφός ή πρόσφατη μετακόμιση.

Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα για τους γονείς είναι να είναι ανοικτά στην ιδέα ότι τα συμπτώματα ενός παιδιού μπορεί να προκληθούν από την άρνηση του σχολείου και όχι από μια φυσική αιτία. Αυτή η γνώση θα σας βοηθήσει να επιστρέψει το παιδί σας στο σχολείο πιο γρήγορα και να αποφύγετε περιττές ιατρικές εξετάσεις. Ακόμα κι αν δεν είστε πεπεισμένοι ότι το παιδί σας έχει σχολική άρνηση μετά την εξέταση από τον παιδίατρό σας, μπορείτε να προχωρήσετε σε μια δεύτερη γνώμη ή περαιτέρω αξιολόγηση για ένα φυσικό πρόβλημα. Το σημαντικό είναι να είστε υποστηρικτικοί, να αναπτύξετε μια σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί, να σας αισθάνεται δίπλα του κι όχι απέναντί του για να μπορεί να νιώθει άνεση να συζητάει μαζί σας κάθε του πρόβλημα και ανησυχία προτού φτάσει στο σημείο να τα σωματοποιεί.