Μια δημοσκόπηση στις ΗΠΑ αποκαλύπτει τι λείπει από τον χρόνο παιχνιδιού των παιδιών μας — και δεν είναι τα παιχνίδια

Ένα φωτεινό πρωινό στην παιδική χαρά, ένα μικρό αγόρι τραντάζεται στην κορυφή του πλαισίου αναρρίχησης, με την υπερηφάνεια να φωτίζει το πρόσωπό του. Ακριβώς από κάτω, η μαμά του αιωρείται, με τα χέρια μισοσηκωμένα, η καρδιά της χτυπάει δυνατά. Είναι μια εικόνα που οι περισσότεροι γονείς αναγνωρίζουν: να θέλουμε τα παιδιά μας να πετάξουν, ενώ κρυφά φοβόμαστε ότι θα πέσουν.

Σύμφωνα με μια νέα έκθεση από την Εθνική Δημοσκόπηση για την Υγεία των Παιδιών του Νοσοκομείου Παίδων C.S. Mott, αυτή η ήσυχη διελκυστίνδα μεταξύ ενθάρρυνσης και φόβου μπορεί να διαμορφώνει τον τρόπο που παίζουν τα παιδιά μας και τι μαθαίνουν στη διαδικασία.

Οι ερευνητές πραγματοποίησαν έρευνα σε γονείς παιδιών ηλικίας ενός έως πέντε ετών και διαπίστωσαν ότι ενώ το παιχνίδι ευδοκιμεί, αλλάζει επίσης με ανεπαίσθητους αλλά σημαντικούς τρόπους. Οι περισσότεροι γονείς (88%) δήλωσαν ότι το μικρό τους παιδί ασχολείται με σωματικό παιχνίδι όπως τρέξιμο, άλμα ή αναρρίχηση σε μια τυπική μέρα. Αλλά λιγότερα παιδιά αφιερώνουν χρόνο σε φανταστικά παιχνίδια (68%) ή παιχνίδια με αντικείμενα, όπως παζλ ή τουβλάκια (54%), δραστηριότητες που καλλιεργούν τη φαντασία, την επίλυση προβλημάτων και την εστίαση.

Ίσως το πιο χαρακτηριστικό είναι ότι σχεδόν ένας στους δέκα γονείς είπε ότι το παιδί τους παίζει έξω μόνο μία φορά την εβδομάδα ή λιγότερο, και τέσσερις στους δέκα παραδέχτηκαν ότι αισθάνονται νευρικοί όταν το παιδί τους πηγαίνει πολύ μακριά ή πολύ ψηλά κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού.

Το παράδοξο του σύγχρονου παιχνιδιού

Σε κάθε γονέα, τα ευρήματα της δημοσκόπησης ακούγονται οικεία. Θέλουμε τα παιδιά μας να εξερευνούν, αλλά οι ανησυχίες για την ασφάλεια και η ευκολία χρήσης της οθόνης συχνά παρεμποδίζουν.

Η δημοσκόπηση της Mott διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι γονείς προσχολικής ηλικίας (78%) και σχεδόν οι μισοί γονείς νηπίων (47%) επιτρέπουν ή ενθαρρύνουν το παιδί τους να παίζει παιχνίδια σε τηλέφωνο ή tablet, συχνά για να το κρατούν απασχολημένο στο αυτοκίνητο, ενώ κάνουν δουλειές ή όταν οι γονείς πρέπει να επικεντρωθούν σε κάτι άλλο.

Είναι μια κατανοητή επιλογή σε έναν πολυάσχολο, υπερδιεγερμένο κόσμο. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η ψηφιακή ψυχαγωγία, αν και βολική, δεν μπορεί να αντικαταστήσει τα οφέλη του ανεξάρτητου, αυτοκατευθυνόμενου παιχνιδιού, ειδικά σε εξωτερικούς χώρους.

Το παιχνίδι είναι ο τρόπος με τον οποίο τα παιδιά μαθαίνουν ποιοι είναι και τι είναι ικανά να κάνουν. Είναι ο τρόπος με τον οποίο πειραματίζονται με τον έλεγχο, διευρύνουν τα όρια και ανακάμπτουν από μικρά εμπόδια – τόσο κυριολεκτικά όσο και συναισθηματικά. «Για ένα μικρό παιδί, είναι διασκεδαστικό να τρέχει, να χτίζει έναν πύργο με τουβλάκια ή να προσποιείται ότι ψήνει ένα κέικ», εξηγεί η έκθεση Mott. «Αλλά οι γονείς θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι σημαντικά πράγματα συμβαίνουν ενώ τα παιδιά παίζουν».

Γιατί το «ριψοκίνδυνο παιχνίδι» ενισχύει την αυτοπεποίθηση

Η φράση μπορεί να κάνει τους γονείς να ανατριχιάζουν, αλλά το ριψοκίνδυνο παιχνίδι, οι δραστηριότητες που φαίνονται ελαφρώς τολμηρές, όπως το σκαρφάλωμα σε δέντρα, η αιώρηση ψηλά ή η εξερεύνηση άγνωστων χώρων, αφορούν την ανάπτυξη.

Οι μισοί γονείς στην δημοσκόπηση (51%) συμφώνησαν απόλυτα ότι είναι υγιές για τα παιδιά να παίρνουν ρίσκα όταν παίζουν. Αυτοί οι γονείς ήταν επίσης πιο πιθανό να αναφέρουν ότι το παιδί τους παίζει ανεξάρτητα, σκαρφαλώνοντας, αιωρούμενο και δοκιμάζοντας τα όριά του χωρίς συνεχή βοήθεια.

Για τα μικρά παιδιά, αυτές οι στιγμές ανεξαρτησίας ενισχύουν την αυτοπεποίθηση, την αυτορρύθμιση και την ανθεκτικότητα – την εσωτερική φωνή που λέει, μπορώ να προσπαθήσω ξανά. Όπως σημειώνει η έκθεση, «Το ριψοκίνδυνο παιχνίδι ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση και βοηθά στην ανάπτυξη της επίλυσης προβλημάτων και της αξιολόγησης κινδύνου».

Παρόλα αυτά, το 48% των γονέων δήλωσαν ότι συνήθως κρατούν το χέρι του παιδιού τους ή στέκονται ακριβώς δίπλα του κατά τη διάρκεια νέων σωματικών προκλήσεων. Και το 41% ​​δήλωσε ότι αισθάνεται νευρικότητα όταν το παιδί τους τολμάει να πάει πολύ μακριά ή πολύ ψηλά.

Το ένστικτο της προστασίας είναι βιολογικό. Αλλά η έκθεση υπενθυμίζει στους γονείς ότι «η απαγόρευση ενός παιδιού από ριψοκίνδυνο παιχνίδι ή η επιμονή να κρατάμε το χέρι του καθ’ όλη τη διάρκεια, εμποδίζει την ανάπτυξη αυτού του παιδιού». Αντίθετα, τα ενθαρρύνει το να είμαστε «διαθέσιμοι αλλά όχι βιαστικοί στην προσφορά βοήθειας», ένα απαλό βήμα πίσω που επιτρέπει στα παιδιά να μάθουν τι μπορούν να κάνουν το σώμα και το ένστικτό τους.

Εξωτερικό παιχνίδι: Η καλύτερη τάξη της φύσης

Πέρα από την παιδική χαρά, το εξωτερικό παιχνίδι έχει αποδειχθεί ότι ενισχύει τη σωματική υγεία, βελτιώνει την ανάπτυξη των ματιών και καλλιεργεί την εκτίμηση για τη φύση. Ωστόσο, σχεδόν ένας στους δέκα γονείς δήλωσαν ότι το παιδί τους παίζει έξω μία φορά την εβδομάδα ή λιγότερο.

Ακόμα και σύντομες εκρήξεις χρόνου σε εξωτερικούς χώρους, μαζεύοντας φύλλα, ισορροπώντας σε ένα πεζοδρόμιο, σκάβοντας στην άμμο, δίνουν στα παιδιά ευκαιρίες για αισθητηριακή εξερεύνηση, δημιουργικότητα και συναισθηματική απελευθέρωση. Αυτές οι αδόμητες στιγμές, όπου τα παιδιά αποφασίζουν τι είναι διασκεδαστικό και πώς να παίξουν, τα βοηθούν να νιώθουν ότι έχουν τον έλεγχο του κόσμου τους.

Η ομάδα Mott σημειώνει ότι το παιχνίδι δεν χρειάζεται να είναι περίπλοκο ή καθοδηγούμενο: «Το παιχνίδι μπορεί να συμβεί οποτεδήποτε και οπουδήποτε· με παιχνίδια ή με καθημερινά οικιακά αντικείμενα· μόνο του, με γονείς ή με άλλα παιδιά». Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι να καθοδηγείται από τα παιδιά, να καθοδηγείται από την περιέργεια, όχι από τη διδασκαλία.

Δείτε Επίσης

Γιατί η σύνδεση με τα παιδιά είναι η καλύτερη μέθοδος πειθαρχίας

Κάνοντας ένα βήμα πίσω

Αν έχετε πιάσει ποτέ τον εαυτό σας να λέει «πρόσεχε» για τρίτη φορά μέσα σε ένα λεπτό, δεν είστε οι μόνοι. Το να είσαι γονέας μικρών παιδιών στον σημερινό κόσμο σημαίνει να εξισορροπείς τον φόβο με την εμπιστοσύνη.

Αλλά όπως μας υπενθυμίζει αυτή η δημοσκόπηση, το να κάνεις ένα πίσω μερικές φορές μπορεί να είναι το καλύτερο μάθημα που δίνουμε στα παιδιά μας. Κάνοντας ένα βήμα πίσω αρκετά ώστε να ταλαντεύονται, να δοκιμάζονται και να ανακάμπτουν, τα διδάσκουμε ότι μπορούν να βασίζονται στον εαυτό τους – ένα μάθημα που καμία εφαρμογή, μάθημα ή τέλεια σχεδιασμένη δραστηριότητα δεν μπορεί να προσφέρει.

Την επόμενη φορά λοιπόν που το παιδί σας σκαρφαλώνει λίγο πολύ ψηλά, πάρτε μια βαθιά ανάσα και παρακολουθήστε από ασφαλή απόσταση. Η αυξανόμενη αυτοπεποίθησή του μπορεί να είναι το πιο σημαντικό ορόσημο από όλα.

Πηγή:

Εθνική Δημοσκόπηση για την Υγεία των Παιδιών του Νοσοκομείου Παίδων C.S. Mott. 2025. «Οι απόψεις των γονέων για το παιχνίδι».

Διαβάστε ακόμα

Ποιες φράσεις προτείνει μαμά και οικογενειακή θεραπεύτρια αντί του «πρόσεχε» κατά τη διάρκεια ριψοκίνδυνου παιχνιδιού – Childit