Το γονεϊκό στιλ ανατροφής και ο βαθμός προσκόλλησης επηρεάζει τα παιδιά ακόμα και ως προς το DNA τους
Νέα επιστημονική έρευνα αναδεικνύει για άλλη μια φορά τη σημασία ανάπτυξης υγιούς δεσμού και προσκόλλησης ανάμεσα στο παιδί ήδη από τη βρεφική του ηλικία
Όλοι υποψιαζόμαστε ότι ο ρόλος μας ως γονείς και ο τρόπος ανατροφής μας επηρεάζει σημαντικά το παιδί στην ανάπτυξη και τη διαμόρφωση του ψυχικού του κόσμου, αλλά τελικά ενδέχεται να το επηρεάζομαι σε πολύ πιο ιδιαίτερο επίπεδο. Αναδεικνύοντας για άλλη μια φορά τη σημασία ανάπτυξης υγιούς δεσμού και προσκόλλησης ανάμεσα στο παιδί ήδη από τη βρεφική του ηλικία και τους γονείς του.
Ο τρόπος με τον οποίο ένας γονιός ανταποκρίνεται στις ανάγκες του παιδιού του μπορεί να επηρεάσει περισσότερο από τη συμπεριφορά του. Νέα έρευνα από την ιατρική σχολή του UBC και το BC Children’s Hospital Research Institute (BCCHR) αποκαλύπτει ότι το «στιλ» γονικής μέριμνας μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο έκφρασης των γονιδίων ενός παιδιού – και αυτές οι βιοχημικές αλλοιώσεις μπορούν να παρατηρηθούν σε βρέφη ηλικίας τριών μηνών.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Attachment & Human Development, εξέτασε πώς το στιλ προσκόλλησης παιδιών-γονέων συσχετίζεται με την τροποποίηση του DNA του βρέφους. Η ερευνητική ομάδα απέδειξε ότι τα νήπια που σχημάτισαν ασφαλείς προσκολλήσεις – δηλαδή χρησιμοποιούσαν τον γονέα τους ως ασφαλή βάση για εξερεύνηση και ως ασφαλές καταφύγιο από το άγχος – είχαν διαφορετικό μοριακό προφίλ από τα νήπια που είχαν δημιουργήσει ανασφαλείς δεσμούς με τους γονείς τους.
«Αν και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ανάπτυξη της παιδικής ηλικίας και την υγεία των ενηλίκων δεν είναι ακόμη γνωστές, αυτή η μελέτη απεικονίζει τις πιθανές βιολογικές συνέπειες των πρώιμων αντιξοοτήτων, αλλά καταδεικνύει επίσης την ανθεκτικότητα που σχετίζεται με τη θετική γονική μέριμνα», λέει η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Δρ. Sarah Merrill, μεταδιδακτορικός συνεργάτης του UBC στο εργαστήριο Kobor.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η προσκόλληση μεταξύ γονέα και παιδιού σχηματίζεται μέσα στα πρώτα χρόνια της ζωής και, όταν αναπτυχθεί, διατηρείται συνήθως στην ενήλικη ζωή – και καθ’ όλη τη διάρκειά της. Εκτιμάται ότι περίπου τα μισά παιδιά αναπτύσσουν ασφαλείς δεσμούς με τους γονείς τους. Τα υπόλοιπα θα συνεχίσουν να σχηματίζουν μια σειρά ανασφαλών «στιλ» προσκόλλησης-που παρατηρούνται σε βρέφη των οποίων οι γονείς είναι αποσυρμένοι ή ανταποκρίνονται κατά διαστήματα ή προκαλούν φόβο όταν το παιδί τους αναζητά άνεση ή ασφάλεια.
Στη μελέτη συμμετείχαν 93 ζευγάρια παιδιών και οι μητέρες τους. Μέσω ενός αμφίδρομου καθρέφτη, οι ερευνητές παρατήρησαν το στιλ προσκόλλησης στην ηλικία των 22 μηνών μέσω μιας σειράς χωρισμών και επανασυνδέσεων μητέρας-παιδιού, καθώς και αλληλεπιδράσεων μεταξύ του παιδιού και ενός ξένου. Σχεδόν τα μισά παιδιά που συμμετείχαν στη μελέτη ταξινομήθηκαν ως ασφαλώς προσκολλημένα.
Στη συνέχεια, η ερευνητική ομάδα πραγματοποίησε μια αναδρομική ανάλυση δειγμάτων αίματος, που είχαν ληφθεί αρχικά από τα παιδιά σε ηλικία τριών μηνών, για να προσδιοριστεί η έκταση μιας βιοχημικής τροποποίησης γνωστής ως μεθυλίωση DNA, στην οποία ορισμένα μέρη του χρωμοσώματος επισημαίνονται με μικρά μόρια από άνθρακα και υδρογόνο. Αυτά τα μόρια μπορεί να λειτουργήσουν ως «διακόπτες dimmer» που βοηθούν στον έλεγχο του πόσο ενεργό είναι κάθε γονίδιο και έτσι επηρεάζουν τον τρόπο λειτουργίας των κυττάρων.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν σημαντικές διαφορές μεθυλίωσης DNA μεταξύ των παιδιών που ήταν προσκολλημένα με ασφάλεια σε σύγκριση με εκείνα που δεν ήταν συνδεδεμένα. Οι αλλαγές παρατηρήθηκαν στις θέσεις του DNA που βρίσκονται σε γονίδια που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα και τη γνωστική ανάπτυξη.
«Αυτές οι μοριακές διαφορές υποδεικνύουν ότι ο θετικός γονέας έχει πιθανά οφέλη όταν πρόκειται για το συνολικό ανοσοποιητικό σύστημα ενός παιδιού και τη γνωστική του ανάπτυξη», εξηγεί η Δρ Merrill.
Οι ερευνητές σχεδιάζουν να συνεχίσουν να παρακολουθούν τους συμμετέχοντες στη μελέτη για να καθορίσουν εάν οι μοριακές αλλαγές που παρατηρούνται στην ηλικία των τριών μηνών παραμένουν με την πάροδο του χρόνου.
«Η υπόθεσή μας είναι ότι αυτές οι μοριακές αλλαγές και το στιλ προσκόλλησης έχουν τη δυνατότητα να είναι δια βίου», τονίζει η Δρ Merrill.
Αυτό το εύρημα βασίζεται σε προηγούμενες εργασίες με επικεφαλής τον Δρ Michael Kobor και τους συναδέλφους του που έδειξαν ότι η απλή πράξη του να δημιουργείς ισχυρό αίσθημα ασφάλειας στα βρέφη νωρίς στη ζωή τους μπορεί να σχετίζεται με βαθιά ριζωμένα και δυνητικά ισόβια μοτίβα στο επιγονιδίωμα.
Parenting ‘style’ affects children at a molecular level (ubc.ca)
