Πώς θα ελέγξουμε τις εκρήξεις θυμού μας μπροστά στο παιδί;
Δεν έχουν μόνο τα νήπια «tantrums». Συμβαίνει και στους καλύτερους γονείς. Αυτά τα επεισόδια, που συνήθως συμβαίνουν στο τέλος μιας κουραστικής ημέρας, μπορούν να διδάξουν κάτι χρήσιμο σε όλη την οικογένεια.
Όλοι οι γονείς θέλουμε να προσφέρουμε ένα ήρεμο και φιλόξενο περιβάλλον για τα παιδιά μας, ένα σπίτι που θα τους διδάσκει καθημερινά ότι ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματά μας είναι με ψυχραιμία και αυτοέλεγχο. Όμως εκείνες τις καταραμένες μέρες, που γυρίζουμε με ένα κεφάλι «καζάνι» από τη δουλειά και βρίσκουμε ένα σπίτι σε κατάσταση χάους, με τα παιδιά μας να τσακώνονται μεταξύ τους ή να εκτοξεύουν το φαγητό τους σε κάθε πιθανό και απίθανο σημείο, οι καλύτερες προθέσεις καταρρέουν και είναι εύκολο να αφήσουμε το θυμό και την εξάντληση να μας παρασύρουν σε αντιδράσεις για τις οποίες θα μετανιώσουμε αργότερα.
«Δείτε το σαν το παγόβουνο. Κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας [το ξέσπασμα θυμού] κρύβεται ένας μεγάλος όγκος στρες», σχολιάζει η Αμερικανίδα κλινική ψυχολόγος Stephanie Smith. «Συσσωρεύεται στη διάρκεια της ημέρας, χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε, και όταν φτάσει σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο αρκεί η παραμικρή αφορμή (π.χ. η γκρίνια του παιδιού μας επειδή τελείωσαν τα γαριδάκια του) για να μας βγάλει εκτός εαυτού», συμπληρώνει.
Το παιδί που βλέπει έναν «μεγάλο» να ξεσπάει μπροστά στα μάτια του μπορεί να καταλήξει να κατηγορήσει τον εαυτό του για ό,τι συνέβη. Γι’ αυτό, μετά από μια δική μας έκρηξη θυμού μπορούμε με αφορμή αυτό το περιστατικό να μιλήσουμε στα παιδιά μας για τη διαχείριση των συναισθημάτων μας. Έτσι, από κάτι «κακό» (το ξέσπασμά μας) μπορεί να βγει κάτι καλό (ένα μάθημα πολύτιμο για τη νοητική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού).
«Μπορούμε, ανάλογα και με την ηλικία του παιδιού, να βρούμε τον κατάλληλο τρόπο για να του πούμε, λίγες στιγμές ή και μία ώρα μετά το ξέσπασμα, “λυπάμαι, είμαι κουρασμένος και βγήκα για λίγο εκτός εαυτού. Θα προσπαθήσω να αντιμετωπίσω αυτά τα συναισθήματα προτού ξανασυμβεί».
Όταν το παιδί βλέπει το γονιό του να εκδηλώνει μια τέτοια συναισθηματική ειλικρίνεια, θυμάται τις δικές του ανάλογες συναισθηματικές εμπειρίες και μπαίνει στη διαδικασία να αναπτύξει την ικανότητα της συναισθηματικής ταύτισης, όχι μόνο με το γονιό του αλλά γενικά με τους άλλους γύρω του.
«Περιγράψτε στο παιδί σας το πώς νιώσετε και εξηγήστε του πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε τα συναισθήματά σας», λέει η Smith. Τώρα είναι η ευκαιρία να του μιλήσετε για τους μηχανισμούς διαχείρισης δύσκολων συναισθημάτων, που χτίζουμε σιγά σιγά. Ανάλογα και με την ηλικία του παιδιού, για να το βοηθήσουμε να κατανοήσει τα συναισθήματα και να τα αρχίσει να τα ελέγχει, μπορούμε να επιστρατεύσουμε και μέσα όπως το παιχνίδι ρόλων, ένα βιβλίο ή ένα τραγούδι.
Καλό είναι επίσης να αφήσουμε πίσω μας αυτό το περιστατικό το συντομότερο δυνατό. Αυτό που χρειάζονται τα παιδιά είναι να πάρουν ένα μάθημα, που θα βοηθήσει όλη την οικογένεια να προλάβει ανάλογα επεισόδια στο μέλλον, και να προχωρήσουν, όχι να αναμασούν με τους γονείς τους περασμένα γεγονότα.
«Δεν πειράζει να γνωρίζουν τα παιδιά μας ότι ζούμε κάποια έντονη συναισθηματική εμπειρία. Δεν χρειάζεται να μοιραζόμαστε μαζί τους κάθε σκοτεινή ανησυχία μας, αλλά μπορούμε να τους πούμε κάτι τόσο απλό όπως: “Είχα μια δύσκολη μέρα, με συγχωρείς που είμαι λίγο νευρικός. Προσπαθώ να το ελέγξω», καταλήγει η ειδικός.