Πείσμα και πειθαρχία – πώς συνδυάζονται;
Ακόμα και τα παιδιά με έντονη προσωπικότητα μπορούν να μάθουν να ακούνε
Η πειθαρχία μερικές φορές τείνει να γίνεται ένας παρεξηγημένος όρος καθώς ως προς την ανατροφή δεν μιλάμε για ένα παιχνίδι εξουσίας αλλά για το πώς να μάθουμε σε ένα παιδί ότι υπάρχουν όρια, κανόνες και πώς να τους ακούει και να τους υπακούει, προκειμένου να είναι ασφαλές αλλά και να μπορεί να συνυπάρχει με τους άλλους.
Αν έχετε ένα πεισματάρικο παιδί που δεν ακούει, που δεν του αρέσουν τα όρια ή που προκαλεί διαρκώς τα όριά του, αποδεχτείτε το γεγονός ότι δεν έχετε τον έλεγχο της προσωπικότητάς του, ωστόσο μπορείτε να ελέγξετε τι μαθαίνει.
Με λίγα λόγια, δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παιδί μας, αλλά μπορούμε να κάνουμε προσαρμογές ώστε να του δώσουμε την ευκαιρία να γίνει η καλύτερη εκδοχή του εαυτού του, μέσα στα όρια που εμείς θα θέσουμε.
Ωραία όλα αυτά, αλλά πώς δημιουργούμε αυτά τα όρια;
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε σαφές στο παιδί είναι ότι δεν είστε διατεθειμένοι να του παραχωρήσετε την εξουσία σας. Χαράζετε μια νοητή γραμμή την οποία δεν θα περάσετε, ανεξάρτητα από τα συναισθήματα. Όταν το παιδί σας καταφεύγει σε μια έκρηξη οργής ή θυμώνει ή σας φωνάζει ή εκφράζει επιθετικότητα, εσείς παραμένετε σταθεροί σε αυτή τη γραμμή. Παραμένετε ο ενήλικας και παίρνετε τον έλεγχο της κατάστασης. Του λέτε: «Το βλέπω ότι έχεις θυμώσει. Σε μια κλίματα από το ένα μέχρι το δέκα, πού βρίσκεται ο θυμός σου; Τι μπορείς να κάνεις για να νιώσεις καλύτερα; Μήπως θέλεις να πάρεις μια ανάσα ή να πάμε μια βόλτα; Μήπως θέλεις να το συζητήσεις;» Η συγκεκριμένη προσέγγιση δίνει δύναμη στο παιδί και του επιτρέπει να ακουστεί. Και όσο περισσότερο νιώθει ένα παιδί ότι ακούγεται, τόσο πιο πρόθυμο θα είναι να μας ακούσει κι εκείνο με τη σειρά του.
Το επόμενο βήμα είναι να θέσετε ξεκάθαρους κανόνες. Ως οικογένεια, βρεθείτε όλοι μαζί σε χαλαρή στιγμή –όχι κατά τη διάρκεια ή μετά από μια σύγκρουση– και θέστε κάποιους κανόνες-ομπρέλα: Αυτοί οι κανόνες-ομπρέλα είναι τρεις βασικοί κανόνες που λειτουργούν ως μπούσουλας σχεδόν στα πάντα: στις φιλίες, το σχολείο, το σπίτι και στη συμπεριφορά του παιδιού σε δημόσιους χώρους. Ποιοι είναι αυτοί οι κανόνες; Ασφάλεια, καλοσύνη, σεβασμός. Κάνετε σαφές, δηλαδή, στο παιδί ότι μια συμπεριφορά που βάζει κάποιον σε κίνδυνο, που δεν δείχνει καλοσύνη ούτε σεβασμό, δεν είναι επιθυμητή.
Εδώ υπάρχει και μια παγίδα: δεν μπορείτε να περιμένετε από το παιδί να μάθει και να ακολουθήσει αυτούς τους κανόνες αν δεν δώσετε εσείς καταρχήν το παράδειγμα μέσα από τη συμπεριφορά σας. Αν ένα παιδί ουρλιάζει «Σε μισώ» κι εσείς απαντάτε ανάλογα, μπαίνετε αυτομάτως σε έναν πόλεμο εξουσίας. Μην του φωνάξετε, μην απαντήσετε στην επιθετική συμπεριφορά του με επιθετικότητα. Αυτή η στάση δημιουργεί εχθρούς, και εσείς δεν είστε εχθρός του παιδιού.
Καθησυχάστε το. Πείτε του: «Είμαι εδώ για εσένα. Σε ακούω. Είμαι ο γονιός σου, και τίποτα δεν μπορεί να το αλλάξει αυτό». Όταν δεν μπορείτε να ελέγξετε τον εαυτό σας και εσείς είστε η κυρίαρχη φιγούρα στη ζωή του παιδιού σας, πώς μπορείτε να περιμένετε από το παιδί σας να ελέγξει τον εαυτό του;