Νέα μελέτη αποδεικνύει ότι τα μωρά μιμούνται επειδή τα μιμούνται πρώτα οι γονείς τους
Μια νέα μελέτη δείχνει ότι τα μωρά μαθαίνουν να μιμούνται τους άλλους επειδή οι φροντιστές μιμούνται τα ίδια.
Οι άνθρωποι μαθαίνουν συνεχώς από τους άλλους χωρίς καν να το γνωρίζουν. Η κοινωνική μάθηση αποφεύγει τις επίπονες δοκιμές και λάθη. Ο τροχός δεν χρειάζεται να επανεφευρίσκεται κάθε φορά. Από πού όμως πηγάζει αυτή η ικανότητα, η οποία αποτελεί τη βάση της πολιτισμικής μάθησης και κατά συνέπεια για την εξελικτική επιτυχία του ανθρώπινου είδους;
Μια μελέτη με επικεφαλής τον καθηγητή Markus Paulus, Πρόεδρο Αναπτυξιακής Ψυχολογίας και Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας στο LMU, καταδεικνύει ότι η ικανότητα έχει τις ρίζες της στην πρώιμη παιδική ηλικία. «Τα παιδιά αποκτούν την ικανότητά τους να μιμούνται επειδή τα ίδια μιμούνται οι φροντιστές τους», λέει ο Markus Paulus.
Τα παιδιά είναι απίστευτοι μιμητές – χάρη στους γονείς τους
Για τη μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν την αλληλεπίδραση μεταξύ μητέρας και παιδιού για αρκετούς μήνες. Τα μωρά μπήκαν στο εργαστήριο για πρώτη φορά σε ηλικία 6 μηνών, ενώ η τελευταία τους επίσκεψη ήταν όταν ήταν 18 μηνών. Καθώς συμμετείχαν σε διάφορες καταστάσεις παιχνιδιού, αναλύθηκαν οι αλληλοεπιδράσεις και οι μιμήσεις μητέρας και παιδιού.
Η διαχρονική μελέτη δείχνει ότι όσο πιο ευαίσθητη ήταν μια μητέρα στις αλληλεπιδράσεις της με το έξι μηνών παιδί της και όσο πιο συχνά μιμούνταν το βρέφος, τόσο μεγαλύτερη ήταν η ικανότητα του παιδιού στην ηλικία των 18 μηνών να μιμηθεί τους άλλους.
Στην αλληλεπίδραση μεταξύ γονέων και παιδιού, η αμοιβαία μίμηση είναι σημάδι επικοινωνίας. Οι γονείς ανταποκρίνονται στα σήματα που δίνει το παιδί και τα αντανακλούν και τα ενισχύουν. Αναπτύσσεται μια αμοιβαία μίμηση πράξεων και χειρονομιών. «Αυτές οι εμπειρίες δημιουργούν συνδέσεις μεταξύ αυτού που αισθάνεται και κάνει το παιδί από τη μια πλευρά και αυτού που βλέπει από την άλλη. Δημιουργούνται συσχετισμοί. Η οπτική εμπειρία του παιδιού συνδέεται με τη δική του κινητική δραστηριότητα», λέει ο Markus Paulus, εξηγώντας το νευρο-γνωστικό επεξεργάζομαι, διαδικασία.
Τα παιδιά μαθαίνουν διάφορες δεξιότητες μέσω της μίμησης, όπως ο τρόπος χρήσης αντικειμένων, οι πολιτιστικές χειρονομίες όπως ο επιτονισμός και η κατάκτηση της γλώσσας. «Τα παιδιά είναι απίστευτοι μιμητές. Η μίμηση ανοίγει τον δρόμο για την περαιτέρω ανάπτυξή τους. Η μίμηση είναι η αρχή της πολιτιστικής διαδικασίας για να γίνουν άνθρωποι», λέει ο Markus Paulus. Στην ψυχολογία, η θεωρία ότι η ικανότητα μίμησης είναι έμφυτη επικράτησε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η μελέτη LMU είναι περαιτέρω απόδειξη ότι η ικανότητα αποκτάται πραγματικά.
Η πολιτισμική μεταφορά της γνώσης βασίζεται στη μίμηση
Το πόσο καλά μαθαίνουν τα παιδιά να μιμούνται τους άλλους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ευαισθησία με την οποία οι γονείς τους ανταποκρίνονται σε αυτά. Σε αυτό το πλαίσιο, η ευαισθησία ορίζεται ως η ικανότητα ενός φροντιστή να λαμβάνει τα σήματα του παιδιού και να αντιδρά άμεσα και κατάλληλα σε αυτά. «Η ευαισθησία της μητέρας είναι ένας προγνωστικός δείκτης του πόσο έντονα μιμείται το παιδί της», λέει ο Δρ Samuel Essler, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
Επιπλέον, η μελέτη ρίχνει φως στο τι κάνει τους ανθρώπους κοινωνικά όντα, δηλαδή ότι οι ατομικές μας ικανότητες αναπτύσσονται μόνο μέσω της αλληλεπίδρασης με τους άλλους. Πράγματι, οφείλουν την ύπαρξή τους στον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι μεγαλώνουν τα μικρά τους.
«Με το να είναι μέρος μιας κουλτούρας κοινωνικής αλληλεπίδρασης, στην οποία τα μιμούνται, τα παιδιά μαθαίνουν να μαθαίνουν από τους άλλους. Κατά τη διάρκεια των γενεών και των χιλιετιών, αυτή η αλληλεπίδραση έχει οδηγήσει στην πολιτιστική εξέλιξη των ανθρώπων», λέει ο Markus Paulus. «Μέσω της κοινωνικής μάθησης, ορισμένες ενέργειες ή τεχνικές δεν χρειάζεται να εφευρίσκονται συνεχώς εκ νέου, αλλά υπάρχει μια πολιτισμική μεταφορά γνώσης. Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι η ικανότητα μίμησης, και επομένως η πολιτιστική μάθηση, είναι από μόνη της προϊόν πολιτισμικής μάθησης. ιδιαίτερα την αλληλεπίδραση γονέα-παιδιού».
