Όσο περισσότερο τα παιδιά παίζουν σε εξωτερικούς χώρους, τόσο βελτιώνεται η ψυχική τους υγεία
Για τα παιδιά με συμπτώματα κατάθλιψης-άγχους, ο χρόνος σε εξωτερικούς χώρους μπορεί να προσφέρει πολλά ψυχικά οφέλη
Όπως διαβάζουμε σε άρθρο του οικογενειακού θεραπευτή Michael Ungar στο Psychology Today, ο καιρός στο Κεμπέκ μπορεί να είναι αρκετά δυσάρεστος κατά τη διάρκεια του χειμώνα και νωρίς την άνοιξη. Και όμως, ήταν κατά τους μήνες Φεβρουάριο, Μάρτιο και Απρίλιο που σε περισσότερα από 500 παιδιά ηλικίας 10-12 ετών παραδόθηκαν μαθήματα σε εξωτερικούς χώρους για δύο ώρες κάθε εβδομάδα σε ένα θαρραλέο πείραμα για να δουν εάν ο χρόνος στη φύση για τέχνη, διαλογισμό ή μαθήματα για το περιβάλλον θα μπορούσε να έχει έμμεσο αντίκτυπο στην ψυχική υγεία του παιδιού. Με επικεφαλής την Δρ. Tianna Loose από το Université de Montréal, η ομάδα της τυχαιοποίησε τους μαθητές στην υπαίθρια παρέμβαση ή σε μαθήματα ως συνήθως.
Είχαμε υποψίες εδώ και αρκετό καιρό ότι το να βφάζουμε τα παιδιά μας σε εξωτερικούς χώρους μακριά από οθόνες και σε στενή επαφή με τη φύση έκανε καλό για την ψυχική τους υγεία. Οι αιχμές στις αγχώδεις διαταραχές που τόσοι πολλοί εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουν στις τάξεις τους έπρεπε να βρουν λύσεις. Χαμηλό κόστος και εύκολο στην εφαρμογή, αποδεικνύεται ότι ο χρόνος στη φύση με κάποιο δομημένο προγραμματισμό μπορεί να μειώσει σημαντικά τα αυτοαναφερόμενα συμπτώματα προβλημάτων όπως η κατάθλιψη και το άγχος των παιδιών.
Αλλά –και αυτό είναι ένα κρίσιμο εύρημα από τη μελέτη– μόνο εκείνα τα παιδιά που είχαν ήδη σκορ πάνω από το μέσο όρο για προβλήματα εσωτερίκευσης παρουσίασαν σημαντική αλλαγή μετά την παρέμβαση των 12 εβδομάδων. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα άλλα παιδιά δεν απολάμβαναν τον χρόνο τους σε εξωτερικούς χώρους, ή ότι δεν ήταν λίγο πιο υγιή σωματικά ή πιο έτοιμα να μάθουν, αλλά δεν ήταν αυτοί οι παράγοντες που μελετήθηκαν από αυτήν την ομάδα.
Όλα αυτά θυμίζουν κάτι που λέγεται «διαφορικό αντίκτυπο». Αυτή σημαίνει ότι τα πιο μειονεκτούντα, τραυματισμένα και ευάλωτα παιδιά συχνά επωφελούνται περισσότερο από τις προσπάθειές μας να τα βοηθήσουμε. Είναι ένα μοτίβο που έχει παρατηρηθεί και όσον αφορά την προπόνηση ενσυνειδητότητας. Τα παιδιά με τις περισσότερες προκλήσεις είναι εκείνα που επωφελούνται περισσότερο από παρεμβάσεις ψυχικής υγείας.
Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι τα παιδιά των οποίων οι ζωές ζουν σε μεγάλο βαθμό σε εσωτερικούς χώρους και στο διαδίκτυο, είναι πιθανότατα τα παιδιά που χρειάζονται περισσότερο μια υπαίθρια τάξη. Η ζωή αυτών των παιδιών δεν είναι πάντα δικό τους αποτέλεσμα. Οι υπερβολικά αγχωμένοι, εξαιρετικά απασχολημένοι γονείς με λογαριασμούς προς πληρωμή μπορούν να χρησιμοποιήσουν ακούσια την τεχνολογία για να απασχολήσουν ένα παιδί που διαφορετικά θα μπορούσε να επωφεληθεί από τον χρόνο έξω. Ο χρόνος έξω μπορεί επίσης να είναι ακριβός.
Είναι πολύ καλό να πείτε, «Αφήστε τα παιδιά σας να παίξουν σε εξωτερικούς χώρους» – αλλά αν κάποιος μένει σε πολυκατοικία ή η κοινότητά σας δεν έχει χώρους πρασίνου, «έξω» μπορεί να αφορά πιο απρόσιτους και πολυσύχναστους δρόμοι από το μυθικό προάστιο με τα φυλλώδη δέντρα και άνετα πεζοδρόμια. Η εύρεση ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων που δεν κοστίζουν πολύ μπορεί να είναι δύσκολη.
Τα σχολεία, από την άλλη πλευρά, έχουν συχνά πρόσβαση στο ύπαιθρο ακριβώς πέρα από τις μπροστινές τους πόρτες. Για αυτούς, το κόστος (και ο κίνδυνος) να βγάλουν τα παιδιά έξω είναι εντυπωσιακά μικρό.
Το τελικό συμπέρασμα για γονείς και εκπαιδευτικούς; Όσο πιο καταθλιπτικό και ανήσυχο είναι ένα παιδί, τόσο περισσότερο χρειάζεται χρόνο στην ύπαιθρο.
Ο Michael Ungar, Ph.D., είναι οικογενειακός θεραπευτής, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Dalhousie και συγγραφέας του βιβλίου The Limits of Resilience: Knowing When to Persevere, When to Change, and When to Quit.
