«ένα δύο, ένα δύο – ακούει κανείς;»
Απλές στρατηγικές φράσεις που θα ενισχύσουν την επικοινωνία με τα παιδιά
Τα παιδιά είναι τα πιο πιστά είδωλα του καθρέφτη μας. Υιοθετούν και αντιγράφουν τη συμπεριφορά μας χωρίς καν να το συνειδητοποιούμε. Έχουμε ένα λόγο παραπάνω να προσέχουμε το πώς φερόμαστε απέναντί τους αλλά και γενικότερα όταν βρίσκονται μαζί μας. Έχουμε όμως κι έναν δυνατό σύμμαχο όταν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε προβλήματα της συμπεριφορά τους – θα ξεκινήσουμε πρώτα από τη δική μας! Θα δείτε ότι στην πράξη είναι πιο εύκολο. Όταν το παιδί δεν σας ακούει, δείτε τι μπορεί να κάνετε λάθος στην επικοινωνία σας και αλλάξτε το. Όταν χάνετε την ψυχραιμία σας, όταν ανεβάζετε τον τόνο της φωνής, όταν χρησιμοποιείτε τα ίδια κλισέ, όταν επαναλαμβάνετε «απειλές» ‒ακόμα κι αν δεν τις πραγματοποιείτε ποτέ‒, αποδυναμώνετε τον λόγο σας και δημιουργείτε ένα ισχυρό πλήγμα στη ενδοεπικοινωνία σας. Ένα μήνυμα για να φτάσει και ‒κυρίως‒ για να γίνει κατανοητό στα αφτιά των παιδιών, θέλει τρόπο κι όχι κόπο!
Ακολουθούν φράσεις-κλειδιά που θα σας βοηθήσουν να πετύχετε το στόχο σας:
- «Τι είναι καλό να θυμάσαι;»
Αντικαταστήστε το «Πρόσεξε» με το «Τι είναι καλό να θυμάσαι;» – έτσι αντί να είστε συνέχεια σε επιφυλακή και να τους περνάτε το μήνυμα ότι παντού υπάρχουν κίνδυνοι και παγίδες, τους επισείετε την προσοχή και τους αναπτύσσετε την κριτική σκέψη αλλά και μια πιο υπεύθυνη στάση. Παράδειγμα: αντί «Πρόσεχε το φανάρι» πείτε «Τι είναι καλό να θυμάσαι όταν περνάς το δρόμο;», με αυτό τον τρόπο θα του γίνει σιγά σιγά συνείδηση να ελέγχει το φανάρι, το ρεύμα των αυτοκινήτων, να κοιτάζει σε όλες τις κατευθύνσεις από το να ακούει μέσα του άλλη μια φορά την «αφηρημένη» προστακτική «πρόσεχε!»
- «Σε παρακαλώ μίλα λίγο πιο σιγά»
Αντικαταστήστε το «Σταμάτα να φωνάζεις» ή το «Κάνε ησυχία» με το «Σε παρακαλώ μίλα λίγο πιο σιγά» ή «Μπορείς να χαμηλώσεις λίγο την ένταση;» ‒ και πρώτα απ’ όλα χαμηλώστε τη δική σας ένταση στη φωνή. Όσο πιο σιγά μιλάτε –δοκιμάστε ακόμα και να ψιθυρίσετε–, τόσο περισσότερο θα τους κάνετε να επιδιώκουν να σας ακούσουν. Παράδειγμα: αντί να τους πείτε «σταμάτα τη φασαρία» δοκιμάστε τη θετική παραίνεση «Μου αρέσει πολύ όταν τραγουδάς, αλλά νομίζω ότι όταν τραγουδάς πιο σιγά θα μπορώ να σε απολαμβάνω για περισσότερη ώρα». Αποτελεσματικοί τρόποι είναι πάντα εκείνοι που χρησιμοποιούν το χιούμορ ή ευρήματα που στα παιδιά μπορεί να φανούνε αστεία. Εγώ χρησιμοποιώ συχνά ένα φανταστικό τηλεκοντρόλ και με βοηθάει να ανεβοκατεβάζω την ένταση στη φωνή του γιου μου… κι εκείνος πια καταλαβαίνει και χαμογελάει και μόνο βλέποντας την κίνηση που κάνω ότι πατάω τα φανταστικά κουμπιά για την ένταση…
- «Θες να το κάνεις μόνο σου ή χρειάζεσαι τη βοήθειά μου;» «Θα φύγουμε τώρα ή σε δέκα λεπτά;»
Αντί να του φωνάξετε για άλλη μία φορά λέγοντας «σου ζήτησα ήδη τρεις φορές να κάνεις …» δοκιμάστε να πείτε «είναι ώρα να φύγουμε! Θα βάλεις μόνο σου τα παπούτσια ή θες βοήθεια με τα κορδόνια». Τα παιδιά αντιδρούν πολύ καλύτερα όταν ενθαρρύνονται για κάτι ή όταν νιώθουν ότι έχουν επιλογή ή όταν τους καλλιεργείτε την άποψη ότι έχουν δικαίωμα να παίρνουν αποφάσεις που τα αφορούν. Αν απαντήσουν λοιπόν «θα φύγουμε σε 10 λεπτά», όταν πείτε «τελείωσαν τα 10 λεπτά, φεύγουμε» θα το σεβαστούν – και για δέκα λεπτά παράταση κανείς ποτέ δεν έπαθε τίποτα!
- «Τι έμαθες από αυτό;»
Αντί να πείτε «Ντροπή σου» ή «Θα έπρεπε να το είχες κάνει καλύτερο», εκμεταλλευθείτε κάθε λάθος του για να διορθώσει κάτι ή για να μάθει να το κάνει σωστά. Το σημαντικό είναι να μην του καλλιεργείτε ενοχές ή τύψεις, αλλά να του δίνετε κίνητρα να θέλει να βελτιώνεται.
- «Παρακαλώ…» «Μπορείς μήπως…» «Θα ήθελα να…»
Σε κανέναν δεν αρέσουν οι προστακτικές, ούτε στα παιδιά! Αν είστε ευγενικοί μαζί τους, αν δεν χάνετε τους καλούς σας τρόπους ούτε όταν προσπαθούν να σας βγάλουν εκτός εαυτού, τους δίνετε το μήνυμα ότι η ευγένεια είναι σημαντική στην επικοινωνία σας και δεν είναι μόνο για τους τύπους.
- «Μπιμπ μπιμπ… σήμερα θα κάνουμε το κογιότ»
Όταν έχετε αργήσει, όταν νομίζετε ότι έχετε καθυστερήσει τραγικά, ή όταν όλο το πρόγραμμά σας ξαφνικά ανατρέπετε, το άγχος σάς κάνει κι εσάς ανυπόμονους κι είναι εύκολο να μεταδώσετε την ταραχή στα παιδιά και να τα βραχυκυκλώσετε χειρότερα αντί να τα κάνετε να βιαστούν. Αντί λοιπόν να πείτε «βιάσου» ή «κάνε γρήγορα» – δώστε το σύνθημα «μπιμπ μπιμπ… σήμερα θα κάνουμε το κογιότ». Συμπληρωματικά μπορείτε να πατήσετε το fast forward από το μαγικό τηλεκοντρόλ, καμιά φορά κι αυτό βοηθάει.
- «Ας το βάλουμε κι αυτό στη λίστα με τις επιθυμίες»
Δεν είστε μάγος, ούτε μπορείτε να τους προσφέρετε ό,τι ζητάνε ούτε επίσης είναι καλό να μην τους χαλάτε χατίρια. Αντί όμως να τους πείτε «δεν έχουμε χρήματα γι’ αυτό» ή «όχι άλλα παιχνίδια» ή «σταμάτα να ζητάς», είναι πιο εύκολο να δηλώσετε «ας το βάλουμε κι αυτό στη λίστα με τις επιθυμίες» έτσι τους δείχνετε ότι τα ακούτε, τα λαμβάνετε υπόψη και αν κάτι δεν μπορεί να γίνει άμεσα έχουν την ελπίδα ότι μπορεί να γίνει κάποτε.
- «Ας δώσουμε λίγο χρόνο να δούμε μαζί τι συμβαίνει»
Αντί να πείτε «σταμάτα τα κλάματα», «ηρέμησε», «πάψε να κλαψουρίζεις», σε ένα παιδί που έχει βγει εκτός εαυτού, καθίστε κοντά του ήρεμα –μια αγκαλιά μπορεί να βοηθήσει– και πείτε του «δώσε μου λίγο χρόνο να καταλάβω τι έχεις και μαζί θα το αντιμετωπίσουμε». Το παιδί δεν χρειάζεται ούτε ένα γονιό τιμωρό ούτε ιερό εξεταστή, χρειάζεται κάποιον που να ξέρει ότι μπορεί να το στηρίξει και να το καταλάβει.
- «Δεν είμαι εντάξει όταν…»
Αντί να πείτε «είσαι πολύ μικρός για να κάνεις ποδήλατο με δύο ρόδες» ή «δεν είσαι ακόμα αρκετά μεγάλος για να πας μόνος σου στο πάρκο», κάντε εσάς το υποκείμενο. «Δεν νιώθω έτοιμος να σε αφήσω να βγεις ακόμα μόνος με τους φίλους σου», «δεν θα είμαι εντάξει αν σε αφήσω μόνο στο σπίτι», έτσι το παιδί δεν θα νιώσει μειονεκτικά για κάτι αλλά θα προσπαθήσει να μπει στη θέση σας, ειδικά αν είναι μια μέθοδος –η ενσυναίσθηση– που χρησιμοποιείτε κι εσείς για να το κατανοήσετε στις διάφορες συμπεριφορές και αντιδράσεις του.
- «Έτσι κι αλλιώς σ’ αγαπάω»
Αντί να πείτε «κανείς δεν σε αγαπάει όταν φέρεσαι έτσι» ή «κανείς δεν θέλει να σε κάνει παρέα όταν το κάνεις αυτό», δοκιμάστε να πείτε «σε αγαπάω παρά τη συμπεριφορά σου και θα ήθελα την επόμενη φορά που θα θες ένα παιχνίδι από τον αδερφό σου να του το ζητήσεις ευγενικά και όχι να του το αρπάξεις με το ζόρι». Η άδολη αγάπη είναι το άλφα και το ωμέγα στη σχέση και την επικοινωνία με τα παιδιά. Μην το ξεχνάτε ποτέ!
