Το κλάμα κάνει καλό και στα αγόρια
Ας ενθαρρύνουμε όλα τα παιδιά να αγκαλιάσουν ολόκληρο τον συναισθηματικό τους κόσμο
Δεν θα απαλλαγούμε ποτέ από τοξικές συμπεριφορές αν δεν εξαλείψουμε τα κακώς κείμενα και τα στερεότυπα από την ανατροφή των σημερινών παιδιών. Μου έχει τύχει και εμένα να παρακολουθώ προπονήσεις καράτε του γιου μου και να ακούσω σχόλια και παρατηρήσεις του τύπου «εδώ δεν κλαίμε» «πώς θα πας στους αγώνες με κλάματα» και άλλα παρόμοια, που θυμίζουν «τα κορίτσια μόνο κλαίνε», ή το «κάνεις σαν κορίτσι». Και μου δημιουργούνται εύλογες απορίες, τις οποίες ακόμα εν έτη 2022 δεν έχουμε καταφέρει να απαντήσουμε και κυρίως να εξαλείψουμε: «πού κλαίμε και πότε;», «υπάρχει φυλετικός περιορισμός ως προς το κλάμα;», «το να κλαίμε μας αποδυναμώνει ή μας κάνει κακό;», «το να κλαις είναι σημάδι αδυναμίας;» «είναι τα κορίτσια αδύναμα;».
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το κλάμα είναι μια φυσιολογική βιολογική αντίδραση του ανθρώπινου οργανισμού. Μην ξεχνάμε ότι είναι η πρώτη αντίδραση ενός μωρού μόλις γεννηθεί, σχεδόν το ίδιο αυτόματη –και σχεδόν εξίσου απαραίτητη– με την αναπνοή. Αν ένα μωρό γεννηθεί και δεν κλάψει αμέσως ανησυχούμε αν έχει κάτι ή αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Κανείς δεν σκέφτεται «α, το μωρό είναι αγόρι κι επομένως είναι φυσιολογικό να μην κλαίει», ούτε κανείς περιμένει όσο το αγόρι είναι μωρό να κλάψει ή να κλαίει λιγότερο από ό,τι κλαίει η αδερφή του ή ένα κορίτσι μωρό. Τότε γιατί όσο μεγαλώνει θεωρείται ότι πρέπει να μην κλαίει μπροστά σε άλλους και δεν είναι κοινωνικά αποδεκτό να κλαίει προετοιμαζόμενος να κάνει τη μετάβαση από αγόρι σε άνδρα.
Το 2012 η Washington Post σε ένα άρθρο της ασχολήθηκε με μια μελέτη του 2010 η οποία ακολούθησε 426 αγόρια μέσα από ένα γυμνάσιο για να διερευνήσει το βαθμό στον οποίο τα αγόρια ευνοούν στερεότυπες αρσενικές ιδιότητες, όπως συναισθηματικό στωικισμό και φυσική ανθεκτικότητα, σε σχέση με στερεότυπες θηλυκές ιδιότητες, όπως συναισθηματικό άνοιγμα και επικοινωνία και αν έχουν οποιαδήποτε επίδραση στην ψυχική ευεξία και τη συναισθηματική τους σταθερότητα.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, καθώς τα αγόρια περνούν μέσα από την εφηβεία, τείνουν να υιοθετούν περισσότερο τα υπερ-αρσενικά στερεότυπα. Αλλά τα αγόρια που παρέμεναν κοντά στις μητέρες τους δεν λειτουργούσαν τόσο σκληρά και ήταν σε θέση να εκφράζουν πιο εύκολα τα συναισθήματά τους. Η έρευνα, που διεξήχθη από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Αριζόνα Κάρλος Σάντος, έδειξε ότι και η εγγύτητα με τον πατέρα φάνηκε να έχει το ίδιο αποτέλεσμα.
Η λεπτομέρεια αυτή κρίνεται ένα σημαντικό δεδομένο επειδή τα ποσοστά αρσενικών αυτοκτονιών αρχίζουν να αυξάνονται στην ηλικία των 16 ετών. Εκτός από την καταπολέμηση της κατάθλιψης φαίνεται ότι τα αγόρια που παραμένουν συνδεδεμένα με τα συναισθήματά τους είναι σε θέση να εκφράσουν την οργή τους με πιο υγιεινούς και πιο παραγωγικούς τρόπους.
Ο φόβος των γονιών μη το παιδί (και κυρίως το αγόρι) τους βγει «μαμόθρεφτο» έχει πολύ συχνά τη ρίζα του στο να μην υιοθετήσει μεγαλώνοντας θηλυκούς τρόπους έκφρασης. Από πότε όμως θεωρείται το κλάμα θηλυκό «προνόμιο» και ποιος καθορίζει ότι τα συναισθήματα και η έκφρασή τους είναι φυλετικά προκαθορισμένα. Ο φεμινισμός χρόνια τώρα προσπαθεί να πάρει το μέρος των γυναικών και αγωνίζεται για την ισότητα των φύλων. Εδώ όμως έχουμε μια κατάσταση καταπίεσης στην άλλη πλευρά –του ίδιου ωστόσο– νομίσματος, την καταπίεση που δέχονται κοινωνικά τα αγόρια όσο μεγαλώνουν να μην εκφράζουν τα συναισθήματά τους και να ελέγχουν τις αντιδράσεις τους για να μην παρεξηγηθούν και να μη θεωρηθούν αδύναμοι.
Η δύναμη ή αδυναμία ενός ανθρώπου, κι ενός παιδιού, δεν έχει να κάνει με το να μην εκφράζει τα συναισθήματά του. Για την ακρίβεια έχει να κάνει με ακριβώς το αντίθετο. Σε μια ανταγωνιστική κοινωνία, σε μια εποχή όπου ακόμα τα στερεότυπα υπάρχουν, σε σχολικές τάξεις όπου ανθεί ο εκφοβισμός, σε περιοχές και πολιτισμούς όπου τρέφεται το τέρας του ρατσισμού, δύναμη είναι να μπορείς να συνεχίζεις να εκφράζεις τα συναισθήματά σου.
Ως γονείς, ως εκπαιδευτικοί, ως ώριμοι άνθρωποι που ερχόμαστε σε επαφή με παιδιά πρέπει να ενισχύουμε την υγιή επαφή των παιδιών με τον συναισθηματικό τους κόσμο. Πρέπει να τους δίνουμε εφόδια. Τα σύγχρονα παιδικά βιβλία και οι παιδικές ταινίες προσπαθούν σε μεγάλο βαθμό να καταργήσουν τα στερεότυπα. Όμως για ένα παιδί το μεγαλύτερό του παράδειγμα είναι το σπίτι του. Όταν οι γονείς και τα μέλη της οικογένειάς του –και των δύο φύλων– εκφράζουν ελεύθερα και ανοιχτά τα συναισθήματά τους, όταν ο μπαμπάς δεν νιώθει άσχημα να δακρύσει βλέποντας μια ταινία, ή να βάλει τα κλάματα όταν πονάει, τότε και τα παιδιά (το παιδί, αγόρι ή κορίτσι) θα νιώθει άνετα να κάνει το ίδιο.
Το κλάμα ειδικά έχει πολλά αποδεδειγμένα επιστημονικώς οφέλη για τον οργανισμό:
- Απελευθερώνει τοξίνες
- Σκοτώνει βακτήρια
- Καλυτερεύει την όραση
- Ενυδατώνει τις μεμβράνες του ματιού
- Εκκρίνει ορμόνες που απαλλάσσουν το σώμα από το στρες
- Ηρεμεί και χαλαρώνει
- Είναι το φυσικό ξέσπασμα σε μια εσωτερική πίεση
- Ενισχύει την επικοινωνία
- Φυσική προστασία του ματιού από εξωτερικούς (μολυσματικούς) παράγοντες
- το κλάμα που προέρχεται από συναισθηματικούς λόγους περιέχει επίπεδα πρωτεΐνης αλβουμίνης κατά 24% υψηλότερα από άλλα είδη κλάματος – η πρωτεΐνη αυτή είναι σε σημαντικό βαθμό υπεύθυνη για το μεταβολισμό.
Απλά μαθήματα συναισθηματικής εκπαίδευσης για παιδιά:
- διαβάστε παιδικά βιβλία που μιλάνε για συναισθήματα ή ευνοούν την έκφραση διαφορετικών συναισθημάτων
- οι ειδικές κάρτες συναισθημάτων δίνουν λεξιλογικό πλούτο στα παιδιά για να μπορούν να εκφράσουν ακόμα και τις λεπτές αποχρώσεις όλης της γκάμας των συναισθημάτων
- καθιερώστε μια στιγμή μέσα στη μέρα για να σας μιλήσουν, ακούστε τα με προσοχή
- δώστε τους μέσα για να εκφράσουν όλα τους τα συναισθήματα: χρώματα, πινέλα, χαρτιά, λέξεις, αγκαλιές, χορό, τραγούδι, αθλητικές δραστηριότητες, παιχνίδι.
