Τα πολλαπλά οφέλη της συγκοίμησης

O καθηγητής Dr. James J. McKenna του University of Notre Dame Mother-Baby Sleep Laboratory, ειδικός σε θέματα βρεφικού ύπνου, επιχειρεί να δώσει μια σύντομη ιστορία της συγκοίμησης και λύσει σχετικές απορίες:

Κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, οι μητέρες που θήλαζαν κοιμόντουσαν μαζί με τα βρέφη τους κι αποτελούσαν ένα θαυμάσια προσαρμοστικό σύστημα στο οποίο η φυσιολογία και η υγεία του ύπνου των μητέρων και των βρεφών συνδέονταν με ευεργετικούς τρόπους. Με τον ύπνο δίπλα στη μητέρα του, το βρέφος λαμβάνει προστασία, ζεστασιά, συναισθηματική διαβεβαίωση και μητρικό γάλα – μόνο στις μορφές και τις ποσότητες που η φύση υποδεικνύει.

Αυτή η ρύθμιση ύπνου επιτρέπει στις μητέρες (και τους πατέρες) να ανταποκρίνονται γρήγορα στο βρέφος όταν κλαίει, όταν πνίγεται ή χρειάζεται τα ρινικά του περάσματα να καθαρίζονται, το σώμα του να σκεπάζεται, να δροσίζεται, να χαϊδεύεται, να κουνιέται ή να κρατιέται αγκαλιά. Ο τρόπος αυτός βοηθά στη ρύθμιση της αναπνοής του βρέφους, της κατάστασης ύπνου, των ρυθμών διέγερσης, των καρδιακών ρυθμών και της θερμοκρασίας του σώματος. Η εγγύτητα της μητέρας επίσης ωθεί το βρέφος να τρώει πιο συχνά, λαμβάνοντας έτσι περισσότερα αντισώματα και ισχυροποιεί το ανοσοποιητικό του. Η αυξημένη επαφή με τις θηλές προκαλεί επίσης αλλαγές στα επίπεδα ορμονών της μητέρας που συμβάλλουν στην πρόληψη μιας νέας εγκυμοσύνης πριν το βρέφος είναι έτοιμο να απογαλακτιστεί. Με τον τρόπο αυτό, το βρέφος ρυθμίζει και τη βιολογία της μητέρας του.

Είναι περίεργο το γεγονός ότι στις δυτικές κοινωνίες η πρακτική των μητέρων, των πατέρων και των βρεφών που κοιμούνται μαζί θεωρήθηκε παράξενη, ανθυγιεινή και επικίνδυνη. Οι δυτικοί γονείς διδάσκονται ότι η συγκοίμηση θα κάνει το βρέφος να εξαρτάται υπερβολικά από αυτούς ή θα διακινδυνεύσει από τυχαία ασφυξία. Αυτές οι απόψεις δεν υποστηρίζονται από την ανθρώπινη εμπειρία σε όλο τον κόσμο, όμως, όπου για ίσως εκατομμύρια χρόνια, τα βρέφη σίγουρα κοιμήθηκαν δίπλα σε τουλάχιστον έναν φροντιστή, συνήθως τη μητέρα τους, για να επιβιώσουν.

Ο φόβος για την ασφυξία των βρεφών έχει μια μακρά και περίπλοκη πολιτιστική ιστορία. Δεδομένου ότι πριν από το μεσαίωνα το να επικαλύπτονται εσκεμμένα μέχρι ασφυξίας ήταν μια κοινή πρακτική, ιδιαίτερα μεταξύ των φτωχών σε πολυσύχναστες πόλεις. Αυτή η μορφή παιδοκτονίας οδήγησε τις τοπικές εκκλησιαστικές αρχές να θεσπίσουν νόμους που να απαγορεύουν στους γονείς να αφήνουν τα βρέφη να κοιμούνται δίπλα τους. Δυστυχώς, οι υγειονομικοί υπάλληλοι σε ορισμένες δυτικές χώρες προωθούν το μήνυμα ότι η επαφή ύπνου μεταξύ της μητέρας και του βρέφους αυξάνει τις πιθανότητες του νεογνού να πεθαίνει από το σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου. Στην Ιαπωνία, για παράδειγμα, όπου η συγκοίμηση είναι ο κανόνας, τα ποσοστά του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου είναι από τα χαμηλότερα στον κόσμο, γεγονός που δείχνει ότι αυτή η ρύθμιση μπορεί στην πραγματικότητα να βοηθήσει στην πρόληψη.

Τα ανθρώπινα βρέφη χρειάζονται συνεχή προσοχή και επαφή με άλλα ανθρώπινα όντα επειδή δεν μπορούν να φροντίσουν τον εαυτό τους. Σε αντίθεση με άλλα θηλαστικά, δεν μπορούν να ζεσταίνονται, να κινούνται ή να τρέφονται μόνα τους. Είναι η ακραία νευρολογική τους ανωριμότητα κατά τη γέννηση και η αργή ωρίμανση που κάνουν τη σχέση μητέρα-βρέφος τόσο σημαντική. Ο εγκέφαλος του ανθρώπινου βρέφους είναι μόνο περίπου 25% του βάρους του ενήλικου εγκεφάλου κατά τη γέννηση, ενώ τα περισσότερα άλλα θηλαστικά γεννιούνται με το 60-90% του μεγέθους του ενήλικου εγκεφάλου. Τα παιδιά από τα περισσότερα θηλαστικά γίνονται ανεξάρτητα από τους γονείς τους μέσα σε ένα χρόνο, ενώ οι άνθρωποι χρειάζονται 14 έως 17 χρόνια για να αναπτυχθούν πλήρως φυσικά και συνήθως περισσότερο από αυτό να είναι πλήρως ανεξάρτητοι.

Εκτός από το φυσικό χαρακτηριστικό του είδους μας, η συνεχής γειτνίαση με τη μητέρα κατά τη βρεφική ηλικία καθίσταται αναγκαία και από την ανάγκη ταχείας τροφοδότησης. Το ανθρώπινο γάλα αποτελείται από σχετικά χαμηλές ποσότητες πρωτεϊνών και λιπών και μεγάλες ποσότητες σακχάρων που απορροφώνται γρήγορα και μεταβολίζονται. Επομένως, ο κύκλος της πείνας του βρέφους είναι σύντομος, όπως και ο χρόνος που αφιερώνεται σε βαθύ ύπνο. Όλοι αυτοί οι παράγοντες φαίνεται να δείχνουν ότι το έθιμο του διαχωρισμού των βρεφών από τους γονείς τους κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι περισσότερο το αποτέλεσμα της πολιτιστικής ιστορίας παρά των θεμελιωδών φυσιολογικών ή ψυχολογικών αναγκών του. Οι εργαστηριακές μελέτες ύπνου έδειξαν ότι η κατανομή των κρεβατιών, αντί να κοιμούνται σε ξεχωριστούς χώρους, σχεδόν διπλασίασε τη συχνότητα που θηλάζουν και τριπλασιάστηκε η συνολική νυκτερινή διάρκεια του θηλασμού. Τα βρέφη έκλαιγαν πολύ λιγότερο όταν κοιμούνταν δίπλα στις μητέρες τους και πέρασαν λιγότερο χρόνο ξύπνια. Πιστεύουμε ότι όσο πιο συχνά θηλάζουν τα βρέφη, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να πεθάνουν από το θάνατο της κούνιας.

Οι επιστημονικές μελέτες για τη μητέρα και τα νήπια που κοιμούνται μαζί έχουν δείξει πόσο σφιχτά συνδέονται μεταξύ τους οι φυσιολογικές και κοινωνικές πτυχές της σχέσης μητέρας-βρέφους. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι ο διαχωρισμός της μητέρας και του βρέφους έχει αρνητικές συνέπειες. Ανθρωπολογικές σκέψεις επίσης υποδηλώνουν ότι ο διαχωρισμός μεταξύ της μητέρας και του βρέφους πρέπει να είναι ελάχιστος. Οι διατροφικές, συναισθηματικές και κοινωνικές ανάγκες των βρεφών καθώς και οι μητρικές ανταποκρίσεις τους έχουν εξελιχθεί σε αυτό το περιβάλλον για χιλιετίες.

(το άρθρο αυτό στηρίχθηκε σε δημοσίευση από το drmomma.org)