«Το κόκκινο δέντρο» του Shaun Tan είναι ένα βιβλίο που μας κάνει όλους λίγο πιο χαρούμενους
«Το κόκκινο δέντρο» του Shaun Tan κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Φουρφούρι και με εξαιρετικό τρόπο δημιουργεί δυνατά συναισθήματα και δίνει αφορμή για σκέψη και συζήτηση
Είναι όλες οι μέρες ίδιες; Είναι όλες οι μέρες ευχάριστες; Είμαστε κάθε μέρα όλοι χαρούμενοι; Νιώθουν λύπη τα παιδιά; Μπορεί ένα βιβλίο να είναι παιδικό ενώ πραγματεύεται δύσκολα θέμα ή «δύσκολα» συναισθήματα; Μπορεί ένα βιβλίο να παραμένει παιδικό ενώ καταφέρνει να απευθύνεται άνετα σε όλες τις ηλικίες;
Ο Shaun Tan έγινε γνωστός στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό με την κυκλοφορία του ιδιαίτερου βιβλίου του «Η άφιξη». Ένα πρωτότυπο «λεύκωμα», χωρίς λόγια, εντυπωσιακή εικονογράφηση, που δημιουργεί δυνατά συναισθήματα και κατορθώνει να αποτελεί αφορμή για πληθώρα σκέψεων, και το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Φουρφούρι. Πρόσφατα από τις ίδιες εκδόσεις κυκλοφόρησε «Το κόκκινο δέντρο», άλλο ένα ιδιαίτερο βιβλίο του Shaun Tan, το οποίο σίγουρα δεν τελειώνει στην πρώτη ανάγνωση.
Ηρωίδα του βιβλίου μπορεί να είναι ένα κορίτσι, μια κοπέλα ή μια νεαρή γυναίκα και ήδη αυτό το πρώτο τέχνασμα είναι αρκετό για να μας τραβήξει την προσοχή. Προσοχή που οξύνεται με την εξαιρετική του εικονογράφηση που προσπαθεί και πετυχαίνει στις σελίδες που ακολουθούν να προσεγγίσει με ασύγκριτη ενσυναίσθηση έννοιες όπως μοναξιά, απογοήτευση, λύπη, αίσθημα κενού, αποξένωση, ματαιότητα, νόημα ζωής, ελπίδα, όνειρο και πολλές ακόμα.
Με τη χαρακτηριστική του τεχνοτροπία, ο Shaun Tan δεν χρειάζεται να ονοματίσει όλες τις παραπάνω έννοιες. Δεν είναι ένα φλύαρο βιβλίο. Αλλά όσες λέξεις κι αν απουσιάζουν τόσες είναι οι σκέψεις και τα συναισθήματα που δημιουργούνται στους αναγνώστες. Δεν υπάρχει κανένας που να μην έχει νιώσει έστω και μία φορά στη ζωή του ότι δεν τον καταλαβαίνει κανείς, ότι δεν ανήκει κάπου, ή ότι η ζωή του δεν έχει κανένα νόημα. Από το μια «κακή» μέρα που δεν έχουμε απλώς κέφια, μέχρι ένα τραύμα που μας κρατάει ακινητοποιημένους και αφαιρεί από μέσα μας κάθε έννοια χαράς, η ψυχική μας υγεία δοκιμάζεται καθημερινά με άπειρους τρόπους και αυτό ισχύει και για τα παιδιά.
Χρειάζεται να μιλήσουν οι γονείς σε ένα παιδί για αυτού τους είδους τα θέματα, τους προβληματισμούς ακόμα κι όταν δίνει την εντύπωση ενός πάντα χαρούμενου παιδιού; Το βιβλίο αυτό δεν είναι ένα βαρύ ή στενάχωρο βιβλίο. Η γλαφυρή του εικονογράφηση είναι απίστευτα τρυφερή και δεν μαυρίζει τους αναγνώστες. Το τέλος δίνει ένα ισχυρό μήνυμα ελπίδας και αυτό αξίζει να τονιστεί. Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και γενικότερα οι φροντιστές των παιδιών μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτό το βιβλίο σε παιδιά και άτομα που για κάποιον λόγο αγωνίζονται με συναισθήματα οδύνης, θλίψης, μοναξιάς, μοναχικότητας, ματαίωσης, απογοήτευσης αλλά μπορούν εξίσου αποτελεσματικά να το διαβάσουν σε ευτυχισμένα και χαρωπά παιδιά για να τα προϊδεάσουν ως προς το ότι η ζωή μπορεί να μην είναι πάντα ευχάριστη και ότι μπορεί να νιώσουν κάποια στιγμή συναισθήματα που να είναι δύσκολο να τα διαχειριστούν.
Ζούμε ευτυχώς σε μια εποχή που έχουν βγει πολλά και αξιόλογα βιβλία για παιδιά που πραγματεύονται τα συναισθήματα. Ζούμε ωστόσο και σε μια εποχή που ολοένα αυξάνονται οι αιτίες που κάνουν τα παιδιά να αντιμετωπίζουν προκλήσεις για την ψυχική τους υγεία. Η ψυχική υγεία θα θέλαμε να πιστεύουμε ότι στις μέρες μας δεν αποτελεί ταμπού, παρ’ όλα αυτά δεν είναι κάτι που είναι όλοι διατεθειμένοι να συζητήσουν σοβαρά ή να λάβουν υπόψη τους.
«Το κόκκινο δέντρο» θα κάνει αυτή τη συζήτηση πιο εύκολη, επίσης θα κάνει λιγότερο επώδυνη τη συνειδητοποίηση των θεμάτων που θίγει. Ακόμα και στις πιο μαύρες μας περιόδους αξίζει να θυμόμαστε ότι υπάρχει μια πηγή ελπίδας, υπάρχει ένα όνειρο που μας δίνει τη δύναμη να συνεχίζουμε, να μην τα παρατάμε, να προσπαθούμε.
Όλο το βιβλίο μπορεί να ερμηνευθεί σαν ένα όνειρο ή σαν ένα ποίημα με εικόνες και λέξεις που θα δώσει τροφή για σκέψη, θα γίνει αφορμή για συζήτηση και κυρίως ελπίζω να γίνει το έναυσμα για να αγκαλιάσουν οι αναγνώστες του όλα όσα μπορεί να αισθάνονται εκείνες τις μέρες που τους φαίνονται μαύρες, δυσοίωνες και όλα τους μοιάζουν χωρίς νόημα.
Ένα τρυφερό σύγχρονο παραμύθι που η ανάγνωσή του θα μας κάνει όλους λίγο πιο χαρούμενους.
