«Τι συνέβη που μεγάλωσα διαφορετικά το γιο μου από τις κόρες μου»
Μια Αμερικανίδα μαμά τριών εφήβων και προεφήβων, η Stacey Freeman, έπεσε στην παγίδα των στερεοτύπων των φύλων και αφηγείται σε ένα προσωπικό κείμενο τις συνέπειες του λάθους της.
Πριν από λίγες μέρες, ενώ καθόμουν στο γραφείο μου, άκουσα μια φασαρία να έρχεται από την κουζίνα όπου έτρωγαν μεσημεριανό και τα τρία παιδιά μου. Σήμερα, που είναι 16,15 και 11 ετών, δεν έχω πια την αντανακλαστική αντίδραση να τρέξω κατευθείαν εκεί, γεμάτη φόβο ότι κάποιος χτύπησε ή χρειάζεται την άμεση βοήθειά μου. Από το γραφείο μου λοιπόν, πάτησα, νοερά, το κουμπί «mute» και τους αγνόησα. Όταν τελικά αποφάσισα να πάω στην κουζίνα για να ξαναγεμίσω το φλιτζάνι μου με καφέ, οι κόρες μου, που μέχρι τότε είχαν μείνει μόνες, μου επιτέθηκαν.
«Άκουσες πώς σε αποκάλεσε;», φώναξαν τα κορίτσια με μια φωνή.
Αναφέρονταν στο μικρότερο αδερφό τους. Η μεγαλύτερη από τις δύο συνέχισε εξηγώντας ότι, μετά το φαγητό, ο γιος μου σηκώθηκε από το τραπέζι αφήνοντας πίσω το πιάτο του. Και τα δύο κορίτσια έγιναν έξω φρενών, ζητώντας του αμέσως να μαζέψει το πιάτο του και να το μεταφέρει στο νεροχύτη.
Ο γιος μου, σοφά, έκανε αυτό που του είπαν αλλά όχι χωρίς να δικαιολογήσει το ατόπημά του ισχυριζόμενος ότι «θεώρησα ότι θα το κάνει η καθαρίστρια».
Εκεί οι κόρες μου σταμάτησαν την αφήγησή τους, περιμένοντας να το «πιάσω». Αλλά δεν το έκανα.
«Ποια είναι η καθαρίστρια», ρώτησα αφελώς.
«Εσύ!», φώναξαν πάλι με μια φωνή. «Εσύ είσαι η καθαρίστρια! Σε αποκάλεσε καθαρίστρια!».
Πήγα στο γιο μου, που στεκόταν στην τραπεζαρία σε απόσταση όπου μπορούσε να μας ακούσει, γελώντας με τη φασαρία που είχε προκαλέσει.
«Με αποκάλεσες καθαρίστρια;», ρώτησα, δυσκολευόμενη να το πιστέψω.
«Πλάκα έκανα, μαμά!», γέλασε υστερικά.
Τον πίστεψα. Αλλά δεν μου ξέφυγε η ειρωνεία.
Εδώ και χρόνια κυκλοφορεί ένα αστείο μέσα στην οικογένειά μας, όπου το ένα παιδί λέει στο άλλο ότι είναι η αδυναμία μου. «Η μαμά με αγαπάει περισσότερο!» ή «Είμαι ο αγαπημένος της!» είναι μερικές από τις δηλώσεις που ακούγονται συχνά στο σπίτι μας, ιδιαίτερα όταν αγκαλιάζω το ένα από τα παιδιά μου και τα υπόλοιπα νιώθουν ξαφνικά στην απέξω.
Φυσικά, όπως θα σας έλεγε και κάθε άλλη μητέρα στον κόσμο, αγαπάω εξίσου όλα τα παιδιά μου. Ωστόσο οι κόρες μου συχνά παραπονιούνται, ευθέως, ότι αντιμετωπίζω ευνοϊκά το γιο μου. Όπως όταν στην ηλικία που ανέθετα σε εκείνες τις ίδιες δουλειές του σπιτιού, εκείνον τον απαλλάσσω.
Ακούγοντας όμως το γιο μου να με αποκαλεί καθαρίστρια, αναγκάστηκα να αποδεχτώ την πιθανότητα οι κόρες μου να έχουν δίκιο. Και αυτό που με προβλημάτισε περισσότερο ήταν ο λόγος που συμπεριφερόμουν έτσι.
Σχεδόν πέντε χρόνια πριν, χώρισα από τον επί 16 χρόνια σύζυγό μου. Και σαν να μην έφτανε αυτό, ανέλαβα εξ ολοκλήρου την κηδεμονία των παιδιών μου καθώς ο πρώην άντρας μου αποφάσισε, αυτόνομα, να μετακομίσει μόνιμα στο Χονγκ Κονγκ. Δεν είχα, και εξακολουθώ να μην έχω, βοήθεια στην ανατροφή των παιδιών μου. Έτσι, έγινα μια ανύπαντρη μητέρα.
Για πολύ καιρό, προσπάθησα να τα κάνω όλα. Όλο το καθάρισμα, όλο το πλύσιμο, όλα τα ψώνια, όλο το μαγείρεμα, όλη τη χαρτούρα. Αυτό που διαπίστωσα σύντομα όμως ήταν ότι δεν μπορούσα να συνεχίσω έτσι, δεδομένου μάλιστα ότι θα έπρεπε σύντομα να ξαναπιάσω δουλειά. Καθώς η πίεση άρχισε να συσσωρεύεται εξουθενώνοντάς με, κατάλαβα ότι είχε έρθει η στιγμή να σκεφτώ δημιουργικά.
Τότε, άρχισα να μοιράζω αρμοδιότητες. Η πρώτη δουλειά που ανέθεσα στα κορίτσια ήταν το πρωινό στρώσιμο των κρεβατιών τους. Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να τους δώσω λεπτομερείς οδηγίες για το πώς πρέπει να φτιάχνουν το κρεβάτι τους και, κυρίως, να αποδεχτώ ότι θα συμβιβαζόμουν με ένα λιγότερο από τέλειο αποτέλεσμα. Δεν θα το κρύψω: Στην αρχή ήταν δύσκολο να παραχωρήσω αυτό το καθημερινό καθήκον, αλλά τελικά άλλαξε τη ζωή μου. Ως αποτέλεσμα, τα πρωινά μου έγιναν λιγότερο πολυάσχολα και πιεστικά.
Στη συνέχεια, τους ζήτησα να βάζουν φαγητό στα πιάτα τους. Επίσης τους ζήτησα να στρώνουν το τραπέζι και να πλένουν τα πιάτα.
Αλλά αυτό που με βοήθησε να εξοικονομήσω τον περισσότερο χρόνο ήταν το να τους ζητήσω να αναλάβουν την μπουγάδα τους από την αρχή μέχρι το τέλος, συμπεριλαμβανομένων του πλυσίματος, του διπλώματος και της τακτοποίησης των ρούχων.
Αλλά όταν ο γιος μου έφτασε στην ηλικία των κοριτσιών, για κάποιο λόγο δεν του ανάθεσα τις ίδιες υποχρεώσεις, πράγμα που οδήγησε στο σχόλιο περί καθαρίστριας πριν από μερικές εβδομάδες, που με έκανε να ξυπνήσω. Από τότε έχω αρχίσει να διορθώνω την κατάσταση, σταδιακά, ώστε να μην ερμηνεύει τις ολοένα αυξανόμενες ευθύνες του σαν τιμωρία. Γιατί δεν είναι τιμωρία.
Μια φορά κι έναν καιρό στα παιδικά μου χρόνια, παρακολουθούσα τη μητέρα μου να καλύπτει τις ανάγκες του πατέρα μου, χωρίς ποτέ να απαιτεί από εκείνον να βοηθάει στο σπίτι, να πλένει τα πιάτα αφού εκείνη είχε μαγειρέψει, ή να βγάζει έξω τα σκουπίδια. Όταν παντρεύτηκα, συνέχισα την ίδια οικογενειακή παράδοση αναλαμβάνοντας όλες τις δουλειές του σπιτιού καθώς, σε αντίθεση με το σύζυγό μου, εγώ δεν εργαζόμουν. Και καθώς ο γιος μου ήταν πολύ απασχολημένος με τις προπονήσεις τους σε διαφορετική αθλητική ομάδα κάθε σεζόν και με τη μελέτη του που όλο και αυξανόταν, χωρίς να το θέλω έδινα σε εκείνον και στις δύο κόρες μου το ίδιο μάθημα που μου είχαν δώσει οι γονείς μου δεκαετίες πριν.
Την ημέρα που ο γιος μου με αποκάλεσε καθαρίστρια, κατάλαβα ότι τα είχα θαλασσώσει. Με το να μην έχω από το γιο μου τις ίδιες προσδοκίες που είχα θέσει για τις κόρες μου, όχι μόνο του έλεγα ότι είναι ανώτερος από τις αδερφές του, τις γυναίκες «συναδέλφους» του αν θέλεις, αλλά ταυτόχρονα έλεγα στις κόρες μου ότι είναι κατώτερές του. Ευτυχώς, οι κόρες μου είχαν την καλή ιδέα να παραπονεθούν στη «διοίκηση της εταιρείας» και εγώ είχα την κοινή λογική να τις ακούσω, παραχωρώντας τους τη δύναμη που είχαν ζητήσει και, το σημαντικότερο, που άξιζαν. Ξέρω όμως πολύ καλά ότι αν δεν το είχα κάνει, σταδιακά ο δυναμισμός τους θα είχε εξασθενίσει και η οικογενειακή παράδοση θα είχε διαιωνιστεί.
Τώρα κάθε φορά που ο γιος μου αφήνει το πιάτο του στο τραπέζι, του λέω ότι πρέπει να το μαζέψει και να το πλύνει. Τον επιβλέπω την ώρα που ετοιμάζει το κολατσιό του για το σχολείο. Και έχω αρχίσει να του αναφέρω ότι θα πρέπει να αρχίσει να στρώνει το κρεβάτι του και να αναλάβει την μπουγάδα του, ζητώντας του καταρχήν να μεταφέρει τα βρόμικα ρούχα του στο πλυσταριό και δείχνοντάς του πώς να τα διαχωρίζει. Ο γιος μου τα πηγαίνει μια χαρά και κάθε μέρα που περνάει εμπιστεύεται όλο και περισσότερο τις ικανότητές του. Το ίδιο κι εγώ. Όσο για την καθαρίστρια; Μάλλον βρήκε αλλού δουλειά.