6 χαρακτηριστικά που διαθέτουν οι λειτουργικές και υγιείς οικογένειες
Τι καθιστά μια οικογένεια υγιή, λειτουργική και ποια στοιχεία τι κάνουν να ξεχωρίζει
Κάθε φορά που η ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέας Kaytee Gillis, όπως διαβάζουμε σε πρόσφατο άρθρο της στο psychologytoday.com, πραγματοποιεί εκπαιδεύσεις ή αρχίζει να εργάζεται με πελάτες που ξεκινούν το ταξίδι τους στην ανάρρωση από οικογενειακό τραύμα, της αρέσει να εξετάζει ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά υγιών οικογενειών. Αν δεν ξέρουμε τι είναι υγιεινό, είναι δύσκολο να αναγνωρίσουμε τι ήταν ανθυγιεινό.
Μπορεί να ακούγεται εύκολο να εντοπιστούν οι διαφορές, αλλά στην πραγματικότητα, πολλοί από εμάς δεν γνωρίζουμε τι κάνει μια οικογένεια υγιή – ή φυσιολογική. Λέξεις όπως «υγιές» ή «ανθυγιεινό» έχουν γίνει τόσο συνηθισμένες, αλλά λίγοι από εμάς θα μπορούσαμε να περιγράψουμε τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται για τη χρήση αυτών των λέξεων σε σχέση με τις οικογένειες. Έτσι, επικεντρώνεται σε αυτά τα έξι για να δώσει μια θεμελιώδη κατανόηση από την οποία θα βασιστεί στην ψυχοθεραπευτική της πορεία.
Ακολουθούν έξι κοινά χαρακτηριστικά υγιών οικογενειών ή κοινωνικών συστημάτων:
Σεβασμός υγιών συναισθηματικών και σωματικών ορίων: Τα παιδιά και τα άλλα μέλη της οικογένειας έχουν ιδιωτικότητα και όλα τα μέλη το κατανοούν και το σέβονται. Σε υγιείς οικογένειες, οι γονείς κάνουν το μεγαλύτερο μέρος της συναισθηματικής εργασίας με τα παιδιά τους διαμορφώνοντας την ενσυναίσθηση, τον αυτοέλεγχο και τις κατάλληλες συμπεριφορές ως απάντηση σε συναισθήματα ή στρες. Ο ρόλος των παιδιών είναι να μαθαίνουν.
Αντιμετωπίζοντας κάθε μέλος της οικογένειας ως άτομο με γνώμη: Όλοι επιτρέπεται να έχουν μια γνώμη και όλα τα μέλη της οικογένειας θα πρέπει να σέβονται και να επιτρέπουν να εκφράζονται αυτές οι απόψεις εφόσον είναι σεβαστές, ακόμα κι αν οι ενήλικες πάρουν την τελική απόφαση. Σε οικογένειες όπου υπάρχει ελάχιστος χώρος για διαφορετικές απόψεις, είναι σύνηθες φαινόμενο τα παιδιά να μεγαλώνουν σε ενήλικες που δεν ξέρουν ποιοι είναι. Όταν διδάσκεσαι πάντα πώς και τι να σκέφτεσαι, είναι φυσιολογικό να μην ξέρεις πώς να το κάνεις αυτό για τον εαυτό σου.
Θέσπιση συνεπών, δίκαιων και κατάλληλων για την ηλικία κανόνων και προσδοκιών: Όλες οι οικογένειες έχουν κανόνες και θα ήταν φυσιολογικό να βρίσκουμε σπίτια με διαφορετικά σύνολα, αλλά κανόνες που είναι ασυνεπείς ή ακατάλληλοι για την ηλικία δημιουργούν ένα περιβάλλον σύγχυσης και χάους. Τα παιδιά εξακολουθούν να μεγαλώνουν και να μαθαίνουν, επομένως οι προσδοκίες ενός φροντιστή από αυτά δεν πρέπει να είναι οι ίδιες με τις προσδοκίες τους από τον εαυτό τους ή άλλους ενήλικες.
Η κατάλληλη ικανοποίηση των αναγκών κάθε ατόμου: Όλα τα μέλη ενδιαφέρονται για την υγεία και την ευημερία των άλλων, αλλά με τρόπο κατάλληλο για την ηλικία. Οι γονείς παρέχουν συναισθηματική φροντίδα στα παιδιά – όχι αντίστροφα. Όσο καλύτερα μπορούν, τα άλλα μέλη επιδιώκουν επίσης να καλύψουν τις ανάγκες των άλλων μελών της οικογένειάς τους.
Όλα τα μέλη της οικογένειας νιώθουν ασφάλεια και προστασία: Τα παιδιά σε μια υγιή οικογένεια νιώθουν ασφαλή να μαθαίνουν, να μεγαλώνουν και να κάνουν λάθη. Έχουν μια υγιή κατανόηση των λαθών και κατανοούν ότι δεν θα αμφισβητηθεί ή απειληθεί η ασφάλεια ή η προστασία τους. Η αγάπη είναι άνευ όρων.
Να περιμένουμε λάθη και να τα συγχωρούμε με υγιή τρόπο: Τα μέλη της οικογένειας καταλαβαίνουν ότι είμαστε όλοι άνθρωποι που μαθαίνουμε και μεγαλώνουμε. Η σύγκρουση αντιμετωπίζεται με κατάλληλο και ασφαλή τρόπο, με τους ενήλικες να διαμορφώνουν κατάλληλους τρόπους διαχείρισης διαφωνιών και συγκρούσεων. Αυτές οι οικογένειες διερευνούν λάθη για να κατανοήσουν και να βελτιώσουν, αντί να ντροπιάζουν τους ανθρώπους για αυτά. Τα παιδιά καταλαβαίνουν ότι θα τιμωρηθούν για απαράδεκτη συμπεριφορά, αλλά ότι θα συγχωρηθούν για τα λάθη, αντί να τα μνημονεύουν εναντίον τους για χρόνια μετά.
Όσο περισσότερα από τα παραπάνω στοιχεία διαθέτει μια οικογένεια, τόσο πιο υγιής θα είναι η σχέση των μελών μεταξύ τους, τόσο πιο ισχυρός ο δεσμός και τόσο πιο ισορροπημένο το περιβάλλον ώστε όλοι να αναπτύσσονται και να ευδοκιμούν.
