Πώς να καταλάβετε ότι το παιδί σας μπορεί να έχει εθιστεί
και πώς να το αντιμετωπίσετε
Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί ραγδαία αύξηση του φόβου των γονιών για την πιθανότητα εθισμών των παιδιών τους.
Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι είναι πολύ εύκολο τα παιδιά να αναπτύξουν ανθυγιεινή σχέση με το διαδίκτυο, παίζοντας με τις ώρες παιχνίδια ή αναπτύσσοντας σημάδια άγχους για την εικόνα τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με τα περιστατικά bullying στο διαδίκτυο άλλωστε να αυξάνονται συνεχώς.
Και μετά έρχεται η εφηβεία, η πιο δύσκολη εποχή. Εκεί που εγκυμονεί ο κίνδυνος εθισμού στο κάπνισμα, στο αλκοόλ, στα τυχερά παιχνίδια ή ακόμα και στα ναρκωτικά. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι γονείς να είναι σε θέση να καταλάβουν τα σημάδια του εθισμού, ώστε να θωρακίσουν τα παιδιά τους και να τα καθοδηγήσουν με τον σωστό τρόπο για να έχουν μια υγιή ζωή, μακριά από εθισμούς.
Ας δούμε μερικά από τα σημάδια που μπορεί να υποδεικνύουν ότι το παιδί μπορεί να εθιστεί, και πως μπορούν οι γονείς να αντιμετωπίσουν αυτήν την κατάσταση και να αποτρέψουν τα παιδιά τους από κακές συνήθειες.
Έχουν εθιστική προσωπικότητα
Είναι δύσκολο να ορίσουμε τι είναι εθισμός. Ακόμα πιο δύσκολο είναι να ορίσουμε τι αποτελεί εθιστική προσωπικότητα. Ωστόσο, ορισμένα από τα χαρακτηριστικά της εθιστικής προσωπικότητας ή εθιστικής συμπεριφοράς περιλαμβάνουν άτομα που έχουν την τάση να θέτουν τον εαυτό τους σε κίνδυνο, παίρνοντας μεγάλα ρίσκα, να έχουν παρορμητική συμπεριφορά, να δείχνουν αδιαφορία για σημαντικά πράγματα και, φυσικά, άτομα, και ιδίως παιδιά και έφηβοι που έχουν άλλες ψυχικές διαταραχές.
Παιδιά και έφηβοι που εθίζονται εύκολα
Είναι φυσιολογικά τα παιδιά να ενθουσιάζονται με κάτι. Αυτό δεν υποδεικνύει τάση για εθισμό. Τα παιδιά λαμβάνουν διάφορα ερεθίσματα, και καθώς μεγαλώνουν φαίνεται ολοένα και περισσότερο αν θα αναπτύξουν εθιστικές συμπεριφορές. Εδώ, ο ρόλος του γονιού και του κοινωνικού περίγυρου είναι ιδιαίτερης σημασίας. Ένας εθισμένος στην οικογένεια μπορεί να αποτελέσει αρνητικό πρότυπο για το παιδί. Σύμφωνα με μελέτες, μεγάλο ποσοστό των παιδιών και των εφήβων που ένας από τους γονείς είναι καπνιστής θα καταλήξουν να καπνίζουν.
Βέβαια υπάρχει και ο αντίλογος. Αν υπάρχει κάποιος στην οικογένεια που κατάφερε να ξεπεράσει τον εθισμό του, για παράδειγμα ένας πρώην αλκοολικός ή ένας πρώην τζογαδόρος, μπορεί να δώσει πολύτιμες συμβουλές στο παιδί, και να το πείσει με την εμπειρία του να μην πέσει και αυτό στον βούρκο του εθισμού.
Τι να κάνετε για να βοηθήσετε το παιδί σας να μην εθιστεί
Αν και δεν υπάρχει η σίγουρη μέθοδος, ωστόσο υπάρχουν διάφοροι τρόποι που μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να μπει στον σωστό δρόμο.
Αξιολογήστε τους κινδύνους και διαγνώστε έγκαιρα συμπεριφορές
Το πρώτο πράγμα που μπορείτε να κάνετε είναι να αξιολογήσετε τη συμπεριφορά του παιδιού σας και να κρίνετε τους κινδύνους που διατρέχει. Για παράδειγμα, αν το μυαλό τους είναι συνέχεια στο πώς θα κερδίσουν χρήματα, ίσως όταν μεγαλώσουν αναπτύξουν εθισμό στον τζόγο. Αν αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας, ενδεχομένως να έχουν τάσεις φυγής, και να βρίσκουν τη διέξοδό τους στο αλκοόλ ή στα ναρκωτικά. Είναι σημαντικό να αντιληφθείτε νωρίς τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσει το παιδί σας ώστε να μπορέσετε να του παρέχετε την αντίστοιχη φροντίδα. Ωστόσο, θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς ένας εθισμός δεν σημαίνει ότι το παιδί δεν μπορεί να εθιστεί και σε κάτι άλλο, δηλαδή να αναπτύξει δύο ή και περισσότερους τύπους εθισμού.
Δώστε στα παιδιά σας το κατάλληλο υπόβαθρο για να αντιμετωπίζουν τα προβλήματά τους
Πρόκειται για κάτι που φαινομενικά είναι πολύ απλό. Το παιδί θα πρέπει να αντιμετωπίζει τα προβλήματά του, και ο γονέας θα πρέπει να είναι δίπλα του και να το στηρίζει. Αν το παιδί σας θέλει να σας μιλήσει για ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει, πρέπει να δείξετε κατανόηση και να το βοηθήσετε να το ξεπεράσει. Αυτό πρέπει να ξεκινήσει από μικρή ηλικία. Για παράδειγμα, αν το παιδί σας σπάσει με τη μπάλα του το παράθυρο του γείτονα, προσπαθήστε να του εξηγήσετε τι έχει κάνει και βρείτε μία λύση μαζί. Με αυτό τον τρόπο, το παιδί αποκτά αυτοπεποίθηση, νιώθει ότι το στηρίζουν, και μαθαίνει να αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Μεγαλώνοντας, θα έχει τα απαραίτητα εφόδια για να κατανοήσει πιθανά προβλήματα εθισμού, και να τα αντιμετωπίσει με επιτυχία.
Μην πιέζετε το παιδί σας να γίνει τέλειο
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να περάσετε στο παιδί σας ότι κανείς δεν είναι τέλειος. Δεν χρειάζεται να είναι ο καλύτερος μαθητής, ο καλύτερος αθλητής και το πιο έξυπνο παιδί στην τάξη. Προσπαθήστε να του δείξετε ότι δεν πειράζει αν αποτύχει σε κάτι, αλλά παράλληλα να το παροτρύνετε όταν έχει μια επιτυχία.
Προσπαθήστε να τους περάσετε θετικά ινδάλματα
Τα παιδιά εντυπωσιάζονται εύκολα. Είτε από τραγουδιστές, είτε από αθλητές είτε από τραγουδιστές για τα παιδιά τα οποία ζουν στον δικό τους μικρόκοσμο, οι διάσημοι παίζουν μεγάλο ρόλο. Προσπαθήστε να τους καθοδηγήσετε προς θετικά πρότυπα και ανθρώπους που μπορούν να τους δώσουν κίνητρο. Η συγκινητική ιστορία που διηγήθηκε ο «προφήτης του μπάσκετ», ο Νίκος Γκάλης, κατά την βράβευσή τους στο Hall of Fame, και το πώς ένας νέος κατάφερε να ξεπεράσει τον εθισμό του παίζοντας μπάσκετ, θα πρέπει να αποτελεί τον οδηγό τόσο για τους γονείς όσο και για τα παιδιά.
Βεβαιώστε τους ότι μπορούν να σας μιλήσουν για τα πάντα
Θα πρέπει να μιλήσετε στα παιδιά σας για τους διάφορους κινδύνους που ενδεχομένως θα έρθουν αντιμέτωπα καθώς μεγαλώνουν. Ανάμεσα στους κινδύνους αυτούς είναι ο εθισμός στο κάπνισμά, στο αλκοόλ και στα ναρκωτικά. Η κατάλληλη ηλικία για να κάνετε αυτήν την κουβέντα διαφέρει, ανάλογα με το παιδί, αλλά αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να τους βεβαιώσετε ότι μπορούν να σας μιλήσουν για τα προβλήματά τους, ακόμα και αν έχουν κάνει κάτι που ξεπερνάει τα όρια.
Θα πρέπει να είστε δίπλα τους, ότι και αν έχουν κάνει. Αν πιάσετε το ανήλικο παιδί σας να πίνει μια μπύρα ή βρείτε ένα τσιγάρο στο μπουφάν του, δεν θα πρέπει να δημιουργήσετε ένταση. Ειδικά σε αυτές τις ηλικίες, οι στείρες απαγορεύσεις είναι λιγότερο αποτελεσματικές από μια καλή και εις βάθος κουβέντα. Θυμίστε τους γιατί δεν πρέπει να πίνουν ή να καπνίζουν, χωρίς, όμως, να διαλύσετε τη σχέση σας. Θα πρέπει να έχετε πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού σας ότι το παιδί σας θα πρέπει να νιώθει άνετα να σας μιλήσει για οτιδήποτε.
Συμπέρασμα
Ένας από τους μεγαλύτερους φόβους που έχουν οι γονείς είναι να εθιστεί το παιδί τους. Είναι ένας φόβος που διατρέχει όλους τους γονείς σε όλη τη γη. Θα πρέπει το σπίτι σας να είναι ένας ασφαλής και θετικός χώρος για το παιδί σας. Θα πρέπει επίσης να είστε σε θέση να βάζετε όρια και κανόνες, χωρίς, ωστόσο, να «χάσετε» την επαφή με το παιδί σας και τη ζωή του. Θα πρέπει το παιδί σας να γνωρίζει τους κινδύνους που διατρέχει καθώς μεγαλώνει, και παράλληλα να έχει τη σιγουριά ότι μπορεί να σας μιλήσει για τα προβλήματά του. Ο ρόλος σας θα είναι να του διδάξετε τι είναι σωστό και τι όχι, δίνοντάς του τα εφόδια να μεγαλώσει σωστά, και να αποφύγει τους κινδύνους των εθισμών στη ζωή του.
