Μωρά για… φάγωμα!
Το να θες να «φας» το μωρό σου σε κάνει καλύτερο γονιό, εξηγεί η επιστήμη…
Τα μωρά έχουν «σχεδιαστεί» για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να ερωτευτούν μαζί τους. Τα μεγάλα μάτια, οι δίπλες στο δέρμα τους, το καμπυλωτό τους σχήμα, το απαλό τους σώμα, προσδίδουν καθαρή γλυκύτητα και θέλουμε να τα φροντίσουμε και ναι, ακόμα και να τα φάμε.
Αυτοί οι επιθυμίες αποτελούν μέρος ενός εξελικτικού μηχανισμού σύνδεσης και δηλώνουν θετικά συναισθήματα και υγιή προσήλωση, εκτός από το να μας βοηθήσουν να μειώσουμε τα επίπεδα στρες με την απελευθέρωση της συσσωρευμένης ενέργειας και της συναισθηματικής υπερφόρτωσης. Αρκετές μελέτες έχουν δώσει πληροφορίες για τα βιολογικά θεμέλια της ανθρώπινης φροντίδας και μια νευροβιολογική εξήγηση για το λόγο που αισθανόμαστε αυτές τις προτροπές.
Εν ολίγοις, είμαστε «προγραμματισμένοι» να μας προσελκύει και να θέλουμε να φροντίσουμε και να «τρώμε» οτιδήποτε μοιάζει με ένα μωρό. Ηθολογία είναι η μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και της κοινωνικής οργάνωσης από βιολογική άποψη. Είναι επίσης το πεδίο της επιστήμης στο οποίο αποδεικνύεται ότι τα μωρά είναι χαριτωμένα για συγκεκριμένο λόγο – για να μας προσελκύσουν και να μας κάνουν να θέλουμε να τους φροντίσουμε.
Τα χαριτωμένα φυσικά χαρακτηριστικά καθορίζονται από τον ηθολογικό Konrad Lorenz ως «σχήμα μωρού». Σε μια δημοσίευση στο Proceedings of the National Academy of Science (PNAS), μια ομάδα ερευνητών εξέτασε την επίδραση του παιδικού σχήματος στην αντίληψη του τι είναι χαριτωμένο και του κινήτρου για τη φροντίδα που δημιουργεί «αυτό που θεωρείται χαριτωμένο» σε 122 προπτυχιακούς φοιτητές. Χρησιμοποιώντας τεχνικές μορφοποίησης, πρόσφεραν φωτογραφίες 17 προσώπων βρέφους για να παράγουν εικόνες μωρών που ανταποκρίνονταν πολύ στο «υψηλό σχήμα μωρού» ή «χαριτωμένο» (στρογγυλό πρόσωπο, ψηλό μέτωπο, μεγάλα μάτια, μικρή μύτη και στόμα) και χαμηλό «σχήμα μωρού» ή «μη χαριτωμένο» στενό πρόσωπο, χαμηλό μέτωπο, μικρά μάτια, μεγάλη μύτη και στόμα).
Οι μαθητές παρακολούθησαν και τις δύο κατηγορίες, μαζί με τα πρωτότυπα πορτρέτα κάθε βρέφους, και έπειτα βαθμολόγησαν την οπτική ευχαρίστηση ως προς τα βρέφη και το πόσο τους δημιουργήθηκαν κίνητρα για να τα φροντίσουν. Τα πορτραίτα με το πιο άρτιο «σχήμα μωρού» (τα μωρά που βαθμολογούνται ως «πιο χαριτωμένα») συσχετίζονται με την ισχυρότερη ώθηση και δημιουργία επιθυμίας για αγκαλιά και παροχής προστασίας και φροντίδας στα βρέφη. Σε άλλη μελέτη, οι ερευνητές προέβλεπαν να προσδιορίσουν τη νευρική βάση αυτού του αλτρουιστικού μητρικού ενστίκτου. Σε αυτή τη δεύτερη μελέτη, 16 γυναίκες που δεν είχαν ποτέ γεννήσει επιλέχθηκαν για να δουν μια τυχαία ακολουθία του ίδιου συνόλου νηπίων από την πρώτη μελέτη ενώ μετρήθηκε η εγκεφαλική τους δραστηριότητα. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, οι γυναίκες βαθμολόγησαν τις φωτογραφίες σε σχέση με την οπτική ευχαρίστηση.
Χρησιμοποιώντας τη λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (fMRI) για να καταγράψουν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου τους, οι ερευνητές μπόρεσαν να δουν ότι ανεξάρτητα από το αν οι γυναίκες ήταν οι μητέρες των μωρών, το υψηλότερο «σχήμα μωρού» ενεργοποίησε το νευρικό δίκτυο που συνδέεται με την ανταμοιβή. Η απελευθέρωση της ντοπαμίνης ρυθμίζει τα κίνητρα και την επιθυμία και διευκολύνει την ανταμοιβή που σχετίζεται με την εκμάθηση της κινητικής λειτουργίας. Οι επιστήμονες υπολόγισαν ότι η αντίληψη των βρεφών ως «χαριτωμένων» παρουσιάζει ένα θετικό κίνητρο, μέσω της αύξησης της ντοπαμίνης, που παρέχει την κινητήρια δύναμη για τη συμπεριφορά φροντίδας. Αποδεικνύει μια βιολογική θεμελίωση της ανθρώπινης φροντίδας παρέχοντας μια νευροβιολογική εξήγηση ως προς το γιατί νιώθουμε την ανάγκη να φροντίζουμε για οτιδήποτε μοιάζει με ένα μωρό.
Αλλά πώς όλα αυτά εξηγούν γιατί θέλουμε να φάμε το μωρό μας;
Διεξήχθησαν δύο μελέτες από πτυχιούχους μαθητές ψυχολογίας στο εργαστήριο «Clark Relationship Lab» του Πανεπιστημίου Yale. Οι ερευνητές Oriana Aragon και Rebecca Dyer προσδιόρισαν ότι πάρα πολύ χαριτωμένα ερεθίσματα (σε αυτή την περίπτωση, το “σχήμα μωρού”) ενεργοποιούν μια επιθετική αντίδραση ή αντίθετη έκφραση. Η «χαριτωμένη επιθετικότητα» εμφανίζεται όταν μια αφθονία θετικών συναισθημάτων προκαλεί εκφράσεις που συνήθως σχετίζονται με αρνητικά συναισθήματα.
Στην πρώτη τους μελέτη, οι συμμετέχοντες έδειξαν εικόνες από μωρά που ήταν τόσο χαριτωμένα που τα θετικά συναισθήματα που τους δημιούργησαν τους οδήγησαν να αποκαλύψουν εκφράσεις υψηλής επιθετικότητας, λέγοντας ότι ήθελαν να τσιμπήσουν τα μάγουλα των μωρών και να τα «φάνε». Όπως αναμενόταν, οι συμμετέχοντες είχαν πιο θετικά συναισθήματα κατά την προβολή φωτογραφιών μωρών με πιο χαριτωμένα χαρακτηριστικά από ό, τι κατά την προβολή φωτογραφιών από τα λιγότερο χαριτωμένα μωρά.
Γιατί λοιπόν το κάνουμε αυτό; Είναι ένας τρόπος απελευθέρωσης του στρες. Πολλά θετικά συναισθήματα μπορούν να είναι τόσο αγχωτικά και συντριπτικά όσο πάρα πολλά αρνητικά συναισθήματα – και αυτό είναι εξίσου κακό για το σώμα μας. «Για να ρυθμίσουμε αυτά τα συναισθήματα και να ανακτήσουμε τη συναισθηματική ισορροπία, πρέπει να απελευθερώσουμε το άγχος με έναν αντίθετο τρόπο, δηλαδή επιθετικά». Ο Aragon εξηγεί: «Ρυθμίζουμε τα συναισθήματα με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, μερικές φορές προσπαθούμε να επανεξετάσουμε την κατάσταση, μερικές φορές προσπαθούμε να πιέσουμε τα συναισθήματά μας με καθαρή θέληση, μερικές φορές απομακρυνόμαστε από την κατάσταση που προκαλεί τα συναισθήματα. Νέα ανακάλυψη, διαπιστώνουμε ότι μερικές φορές ανταποκρινόμαστε με την αντίθετη έκφραση από αυτό που αισθανόμαστε και αυτό φαίνεται να μας βοηθά να εξισορροπήσουμε».
Είναι ο τρόπος του εγκεφάλου να μας φέρει πίσω σε μια κανονική, πιο ισορροπημένη εσωτερική συναισθηματική κατάσταση. Διότι, αν είμαστε εκτός ελέγχου, δεν μπορούμε να φροντίσουμε το μωρό μας. Όλα λοιπόν γίνονται για κάποιο λόγο, και ακόμα και η επιθυμία μας να θέλουμε να «φάμε» το μωρό μας έχει βιολογική κι επιστημονική εξήγηση!
