Γονείς, προσοχή, το άγχος σας είναι μεταδοτικό στα παιδιά σας
Όσο καλά κι αν κρύβετε τα συναισθήματά σας, τα παιδιά τα καταλαβαίνουν
Νέα έρευνα διαπιστώνει ότι οι γονείς που καταστέλλουν τα συναισθήματα του στρες όταν βρίσκονται σε επαφή με τα παιδιά τους στην πραγματικότητα έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα και καταφέρνουν να μεταδώσουν αυτά τα συναισθήματα στα παιδιά.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Family Psychology, η Sara Waters, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Ανθρώπινης Ανάπτυξης του Washington State University, και οι συνάδελφοί της μελέτησαν αλληλεπιδράσεις μεταξύ γονέων και παιδιών μεταξύ των ηλικιών 7 και 11 ετών. Διαπίστωσαν ότι τα παιδιά είχαν σωματική ανταπόκριση όταν οι γονείς προσπάθησαν να κρύψουν τα συναισθήματά τους.
«Δείχνουμε ότι η απόκριση συμβαίνει κάτω από το δέρμα – υποδόρια», δήλωσε η Waters, «Δείχνει τι συμβαίνει όταν λέμε στα παιδιά ότι είμαστε καλά ενώ δεν είμαστε. Η πρόθεσή μας μπορεί να είναι καλή. Δεν θέλουμε να τα ταράξουμε. Αλλά μπορεί να κάνουμε το ακριβώς αντίθετο».
Οι ερευνητές μελέτησαν 107 γονείς, σχεδόν οι μισοί από τους οποίους ήταν μπαμπάδες και τα παιδιά τους. Πρώτα έλαβαν βασικές μετρήσεις τόσο από γονέα όσο και από παιδί και ζήτησαν από τον καθένα να αναφέρει τα πέντε κορυφαία θέματα που προκάλεσαν σύγκρουση μεταξύ τους. Στη συνέχεια, χώρισαν τους γονείς από τα παιδιά και ζήτησαν από κάθε γονέα να ασκήσει μια αγχωτική δραστηριότητα, όπως η δημόσια ομιλία, για να ενεργοποιήσει το σύστημα φυσιολογικής απόκρισης στρες.
Στη συνέχεια, με τον γονέα που αγχώθηκε κατάλληλα, έφεραν το παιδί πίσω και τους ζήτησαν να συνομιλήσουν για το θέμα που κατέλαβε την υψηλότερη θέση και στις δύο λίστες σύγκρουσης. Οι μισοί από αυτούς τους γονείς κλήθηκαν να καταστείλουν τα συναισθήματά τους κατά τη διάρκεια της συνομιλίας.
Οι αλληλεπιδράσεις βιντεοσκοπήθηκαν και βαθμολογήθηκαν από τρίτους θεατές που δεν ήξεραν ποιοι γονείς ήταν σε ποια ομάδα. Οι γονείς και τα παιδιά είχαν επίσης αισθητήρες στο σώμα τους για τη μέτρηση των φυσιολογικών αποκρίσεων.
Διαπίστωσαν ότι για τις ομάδες που προσπάθησαν να καταστείλουν τα συναισθήματα, τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά ήταν λιγότερο εγκάρδιοι μεταξύ τους και είχαν μειωμένη αλληλοεπίδραση.
«Αυτό έχει νόημα για τον γονέα καθώς αποσπά την προσοχή του προσπαθώντας να κρατήσει το άγχος του κρυμμένο, αλλά και τα παιδιά φάνηκε ότι άλλαξαν πολύ γρήγορα τη συμπεριφορά τους προκειμένου να ταιριάζουν με τον γονέα», δήλωσε η Waters. «Έτσι, αν είστε αγχωμένοι και απλώς πείτε “Ω, είμαι καλά “, αυτό σας κάνει λιγότερο διαθέσιμο στο παιδί σας. Βρήκαμε ότι τα παιδιά το καταλαβαίνουν αυτό και αντιδρούν παλινδρομικά, κάτι που γίνεται μέσω μιας αυτο-ικανοποιητική δυναμική».
Στη μελέτη, οι μητέρες στην ομάδα ελέγχου δεν μετέδιδαν το άγχος τους στα παιδιά τους. Όμως, για τις μητέρες που ζητήθηκαν να καταστείλουν τα συναισθήματά τους, τα παιδιά τους παρουσίασαν περισσότερα σημάδια άγχους, τόσο φυσιολογικά όσο και εξωτερικά. Δεν φάνηκε να συμβαίνει το ίδιο στην αλληλοεπίδραση με τους μπαμπάδες.
«Βρήκαμε ότι οι μαμάδες και οι μπαμπάδες ήταν διαφορετικοί», είπε ο Waters. «Ψάχναμε για φυσιολογική αντίδραση, αλλά δεν υπήρχε ούτε στον έλεγχο ούτε στην πειραματική κατάσταση όπου οι μπαμπάδες μετέδιδαν άγχος στα παιδιά τους».
«Πιστεύουμε ότι οι μπαμπάδες δεν μεταδίδουν το καταπιεσμένο άγχος τους καθώς συχνά, εκείνοι τείνουν να καταστέλλουν τα συναισθήματά τους γύρω από τα παιδιά τους περισσότερο από ό,τι οι μαμάδες. Τα παιδιά έχουν βιώσει την εμπειρία με τον μπαμπά τους να ισχυρίζεται ότι τα πράγματα είναι καλά ακόμη και όταν δεν είναι. Αλλά τους ήταν πιο ασυνήθιστο για τα παιδιά να βλέπουν τη μαμά τους να καταστέλλει τα συναισθήματά της και αντέδρασαν σε αυτό».
Όσο περισσότερο οι γονείς αισθάνονται ότι χάνουν τον έλεγχο, και καθώς κατά τη διάρκεια μιας παγκόσμιας πανδημίας αυτό το συναίσθημα είναι πιθανό να επιδεινωθεί, τόσο ισχυρότερη έχουν την ώθηση να διαβεβαιώσουν τα παιδιά τους ότι όλα είναι εντάξει.
Η έρευνα ωστόσο δείχνει ότι είναι πιο παρήγορο για τα παιδιά να βλέπουν ότι οι γονείς σέβονται τα συναισθήματά τους από ό,τι απλώς να τους λένε «ότι όλα είναι εντάξει» ή ότι οι ίδιοι είναι μια χαρά.
Προσπαθήστε να είστε όσο γίνετε περισσότερο ήρεμοι. Βρείτε τον τρόπο που σας χαλαρώνει. Κάντε ασκήσεις αναπνοής. Παίξτε και γελάστε όσο μπορείτε με τα παιδιά. Το άγχος δεν θα σας προσφέρει καμιά λύση. Θα κάνει απλώς τα πράγματα χειρότερα. Ενώ ο χρόνος που περνάτε με τα παιδιά κάνοντας κάτι που σας ευχαριστεί οικογενειακώς είναι το καλύτερο αγχολυτικό!
