«Να επενδύσουμε ως άνθρωποι και ως κοινωνίες στην εκπαίδευση!» Aγγελική Χαλκιοπούλου
Η Aγγελική Χαλκιοπούλου μας ξεναγεί στο υπέροχο σύμπαν της Alice Home και στις εξαιρετικές δράσεις φιλαναγνωσίας της
Οι δράσεις της φιλαναγνωσίας της γεφυρώνουν την Κύπρο με την Ελλάδα, η αγάπη της για το παιδικό βιβλίο της δίνει δύναμη να οργανώνει όλο και πιο ξεχωριστά κι επιτυχημένα εκπαιδευτικά προγράμματα. Μιλήσαμε με την Aγγελική Χαλκιοπούλου, ιδιαίτερα αγαπητή και γνωστή ως Alice Home.
Μίλησέ μας για την Αλίκη σου;
H “Αλίκη στη χώρα των Θαυμάτων ” του Λούις Κάρολ, υπήρξε μία ηρωίδα που άλλαξε τον τρόπο σκέψης μου όταν ακόμη ήμουν παιδί. Αυτή η τολμηρή και πανέξυπνη μικρή ηρωίδα που έψαχνε το νόημα της ζωής, προσπαθούσε να κατανοήσει τον κόσμο γύρω της, ήθελε να αφήσει ελεύθερη τη φαντασία της, ακολουθούσε δικά της μονοπάτια, ήταν περίεργη για όλα. Κάπως έτσι δημιουργήθηκε και η “Αλίκη μου” που για μένα χάνεται μέσα “στις λαγουδότρυπες της λογοτεχνίας” κι ανακαλύπτει συγγραφείς, ήρωες, ηρωίδες και ιστορίες!
Πότε ξεκίνησες το “ταξίδι” σου στη φιλαναγνωσία;
Νομίζω ξεκίνησε στα παιδικά μου χρόνια όταν κατέβαζα συνεχώς τα βιβλία από την βιβλιοθήκη των γονιών μου και προσπαθούσα να βρω τι κρυβόταν μέσα. Στην αρχή η απογοήτευση ήταν μεγάλη καθώς αντίκρυζα μεγάλο όγκο άγνωστων λέξεων και νοημάτων όμως σιγά-σιγά η εικόνα του πατέρα μου να τα διαβάζει κι έπειτα να γράφει δικά του κείμενα και στιχάκια στις σελίδες τους υπήρξε για μένα το μαγικό φίλτρο της φιλαναγνωσίας. Έβαλα στοίχημα κάποτε να το βρω και να ανακαλύψω τους κρυμμένους θησαυρούς των ιστοριών που διάβαζε.
Τι σε έκανε να ασχοληθείς με το παιδικό βιβλίο;
Στο βιβλίο έβρισκα πάντα μία μεγάλη παρηγοριά ένα καταφύγιο από τη σκληρότητα του κόσμου. Σκέφτηκα λοιπόν ότι η “μαγική γλώσσα” της παιδικής λογοτεχνίας μπορεί να γίνει η καλύτερη εργαλειοθήκη εκπαίδευσης και ψυχικής ενδυνάμωσης, αρκεί να “τη δέσω” με τη μοναδικότητα των παιδιών και τον κόσμο γύρω τους, δημιουργώντας έτσι τον “Γραμματισμό του Μελλοντός” μας.
Πόσο σημαντικό είναι να υπάρχουν δράσεις φιλαναγνωσίας στα σχολεία;
Σημαντικό είναι να υπάρχουν ολόκληρα προγράμματα Φιλαναγνωσίας. Προγράμματα που να εξελίσσονται όλο το χρόνο σε διάφορα σχολεία, με συνέργειες καλλιτεχνών, συγγραφέων και εκπαιδευτικών. Αναγκαίο είναι αυτά τα προγράμματα να αποτελούν βασικό κορμό, γύρω από τον οποίο να διαμορφώνονται παράλληλες δράσεις, μαθήματα και πρότζεκτ δημιουργικότητας.
Τι εμπόδια, δυσκολίες, προκλήσεις συνάντησες στην πορεία σου και τι σου έδινε δύναμη να συνεχίσεις;
Εμπόδια πολλά αλλά πολλές φορές το μεγαλύτερο εμπόδιο ήταν ο ίδιος μου ο εαυτός, λάθη και συμπεριφορές με έφερναν συχνά αντιμέτωπη με αποφάσεις που καθόρισαν το μέλλον μου. Δύναμη μου έδιναν πάντα οι ιδέες και η φαντασία μου αλλά και η πίστη στην αγάπη μου για τη λογοτεχνία. Μέσα από τις πορείες των ηρώων και των ηρωίδων της σύγχρονης παιδικής λογοτεχνίας γνωρίζω όλο και περισσότερο, όλο και καλύτερα τον εαυτό μου και η αίσθηση αυτή καθορίζει και τη συνέχεια. Αυτό θέλω να μεταφέρω και στα παιδιά!
Μίλησε μας για τις πρόσφατες δράσεις σου και για αυτές που ετοιμάζεις;
Τον χρόνο που τελείωσε διαμόρφωσα το νέο πρόγραμμα “Η Αλίκη ανακαλύπτει”, ένα σημαντικό πρόγραμμα φιλαναγνωσίας αφιερωμένο στα παιδιά της Ειδικής αγωγής. Χορηγός του προγράμματος το ίδρυμα “Andrey & Julia Dashin’s Foundation”. Το πρόγραμμα αποτέλεσε σταθμό στα δεδομένα της Ειδικής αγωγής γιατί ενσωμάτωσε, με μεγάλη επιτυχία, δημιουργικές δράσεις φιλαναγνωσίας που ενθουσίασαν γονείς και παιδιά! Η χρονιά έληξε με την παράδοση των “Παιχνιδό-τοιχων των Ιστοριών”, δηλαδή τοίχων που έχουν ζωγραφισμένους επάνω τους ήρωες και ηρωίδες ψυχικής ενδυνάμωσης, της παιδικής λογοτεχνίας, συνδυασμένους με “μαγικά αντικείμενα” που αναφέρονται στα συναισθήματά μας. Στο κάτω μέρος του τοίχου υπάρχουν βάσεις Lego επάνω στις οποίες τα παιδιά “παίζουν” και ξαναδημιουργούν τις ιστορίες που μόλις άκουσαν. (Το Lego Foundation θα κάνει τους επόμενους μήνες αφιέρωμα στο πρότζεκτ). Το πρόγραμμα μεγαλώνει τη δράση του την επόμενη σχολική χρονιά. Επίσης για την επόμενη σχολική χρονιά ετοιμάζω δυο ονειρικά προγράμματα με καταπληκτικά σκηνικά και τίτλο “ Τα δωμάτια της Αλίκης / Alice’s Rooms”, που θα προσφέρονται στη Δημοτική Βιβλιοθήκη του ΤΕΠΑΚ σε όλα τα σχολεία. Τέλος ολοκληρώνω μέσα στο μήνα ένα υπέροχο λογοτεχνικό παιχνίδι καρτών που βοηθά παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς να “παίζουν” με τις βιβλιοθήκες τους μέσα από την πολυπλοκότητα του κόσμου γύρω μας! ( Συμμετοχή του εκπαιδευτικού αυτού παιχνιδιού στα Aci Awards).
Τι ανταμοιβές έχεις πάρει σε αυτή τη διαδρομή και τι αναγνώριση έχεις κερδίσει μέχρι στιγμής;
Έχω “συλλέξει” απίστευτες στιγμές από τα παιδιά, κάθε μέρα δικαιώνουν την επιλογή μου να δημιουργώ για εκείνα και με εκείνα. Κάθε σχολείο, κάθε τάξη, κάθε παιδί μοναδικό! Οι ιδιαίτερες στιγμές μαζί τους, τα μεγαλύτερα παράσημά μου. Έξω από τις τάξεις το πρόγραμμά μου έχει βραβευτεί από το “Judith’s Reading Room” με το Grand Prize “Freedom through Literacy Award” και στην Κύπρο με το Golden Award / Innovation in Education από τα “Cyprus Education Leaders Awards”. Φέτος οργανώσαμε με άξονα τα ταξίδια της Αλίκης μαζί με την IBBY Κύπρου ένα ιδιαίτερο τριήμερο Φιλαναγνωσίας με καλεσμένους τέσσερις συγγραφείς από την Ελλάδα και οχτώ από την Κύπρο. Σχεδίασα ιδιαίτερα, βιωματικά εργαστήρια για παιδιά και εργαστήρια δημιουργικής συνέργειας δύο και τριών συγγραφέων για εκπαιδευτικούς, με θαυμαστά αποτελέσματα, κάτω από το σύνθημα : ΑλλάΖΩ γιατί ΔιαβάΖΩ και ΔιαβάΖΩ γιατί ΑλλάΖΩ. Τα συμπεράσματα του τριημέρου θα ταξιδέψουν στη Μαλαισία όπου θα παρευρεθώ κι εγώ μαζί με την IBBY Κύπρου.
Ποιες στιγμές από τις δράσεις σου θα θυμάσαι για πάντα;
Κάθε δράση είναι μοναδική. Σε κάθε δράση, σε κάθε σχολείο, σε κάθε βιβλιοθήκη αφήνεις ένα “κομμάτι” από το πάθος και την ενέργειά σου. Μου αρέσει να βλέπω τις δράσεις μου ως σποράκια που ανθίζουν. Δεν σταματούν όταν φεύγω!
Ποια είναι τα αγαπημένα σου παιδικά βιβλία ως παιδί και ποια ως “μεγάλο παιδί”;
Τρία είναι τα βιβλία που “άλλαξαν” τον τρόπο σκέψης μου, σε σημαντικές περιόδους στην ζωή μου. Το ένα είναι “Η Αλίκη στη χώρα των Θαυμάτων” του Λούις Κάρολ και το άλλο το “Κοντά στις ράγες” της Άλκης Ζέη, όταν ήμουν παιδί. Το τρίτο είναι η “Χαμένη Άνοιξη” του Στρατή Τσίρκα ως φοιτήτρια. Φυσικά υπάρχουν πολλά αγαπημένα που ακολούθησαν και πολλά αγαπημένα παιδικής λογοτεχνίας που απολαμβάνω και σήμερα, αλλά αυτά τα τρία άνοιξαν μέσα μου δρόμους!
Ποια παιδικά βιβλία έχεις διαβάσει περισσότερο στα παιδιά σου και ποια είναι τα δικά τους αγαπημένα;
Στα παιδιά διαβάζω τα πάντα, ακόμη και σήμερα, ακόμη και άρθρα. Πολλές φορές ζητώ τη γνώμη της Μάγδας μου, για παιδικά βιβλία που δουλεύω σε προγράμματα, αν συγκινηθεί η Μάγδα, είναι σίγουρο ότι θα πετύχει. Αγαπημένο της Μάγδας “Η νύχτα της Μπανανόφλουδας” του Ευγένιου Τριβιζά και “Ο καθρέφτης του Ντόριαν Γκρέι” στην εφηβεία. Η Μυρτώ λατρεύει το “Ταξίδι στη χώρα της Φαντασίας με τον Τζερόνυμο Στίλτον”.
Τι χρειάζεται μια δράση ή ένα πρόγραμμα φιλαναγνωσίας για να είναι πετυχημένο;
Αγάπη, σύνδεση και σεβασμός. Τα παιδιά δεν αγαπούν αν εσύ πρώτος δεν αγαπήσεις την ιστορία, δεν ενδιαφέρονται αν εσύ δεν ενδιαφερθείς για τον ήρωα ή την ηρωίδα, δεν θα σεβαστούν την προσπάθειά σου αν εσύ ο ίδιος δεν σεβαστείς εκείνα και τον εαυτό σου. Γενικά μην προσπαθήσεις να “χτίσεις” με ένα βιβλίο επειδή “πρέπει” αλλά επειδή το “θέλεις”. Τα παιδιά τα πείθεις ακόμη και για το πιο συγκινητικό κείμενο μόνο αν πρώτα συγκινηθείς εσύ.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Πώς μπορούν οι γονείς και πώς οι εκπαιδευτικοί να μυήσουν τα παιδιά στη μαγεία της ανάγνωσης;
Διαβάζοντας πολλά παιδικά βιβλία και ανακαλύπτοντας τον εαυτό τους σε κάποια. Αυτά μπορούν έπειτα να τα μοιραστούν, να τα απολαύσουν, να τα διαβάσουν φωναχτά, να τα εκφράσουν θεατρικά, να τα συζητήσουν με τα παιδιά.
Ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι/σχέδιά σου;
Πολλά και θαυμαστά κι ο κυριότερος στόχος μου είναι να αλλάξω έστω και λίγο το εκπαιδευτικό τοπίο, να βρω συνοδοιπόρους, να εκπαιδεύσω νέα παιδιά, θα δούμε!
Μια ευχή σου για το μέλλον;
Να επενδύσουμε ως άνθρωποι και ως κοινωνίες στην εκπαίδευση!
