Σπύρος Θεοχάρης και Χρυσαυγή Σακελλαροπούλου, οι δημιουργοί των Byzantine Tales και του graphic novel «1821 Η αρχή της Επανάστασης»
Μια εξαιρετική προσπάθεια δύο νέων δημιουργών με σεβασμό στην Ιστορία που απεικονίζει με μοναδικό τρόπο την Ελληνική Επανάσταση
1821-2021 πώς νιώθεις να γράφεις (Σπύρο) και πώς να εικονογραφείς (Χρυσαυγή) ένα βιβλίο για την Ελληνική Επανάσταση;
Σπύρος: Νιώθω χαρούμενος που μπορώ να μοιραστώ με το κοινό αμέτρητες ώρες έρευνας και συγγραφής μέσω ενός πιο χαλαρού και ευχάριστου μέσου, όπως είναι ένα graphic novel. Επίσης νιώθω και αρκετή ανακούφιση που ολοκληρώθηκε καθώς για κάθε σελίδα του έπρεπε να γίνει ενδελεχής ιστορική έρευνα, όχι μόνο για το περιεχόμενο των κειμένων αλλά και για όλες τις απεικονίσεις των ιστορικών χαρακτήρων και των γεγονότων που απαιτούσε ακόμα περισσότερη προσοχή σε κάθε λεπτομέρεια.
Χρυσαυγή: Ως εικονογράφος νιώθω τη βαθιά υποχρέωση να απεικονίσω ήρωες που έδωσαν τη ζωή τους και τις περιούσιες τους για να μπορεί να πραγματοποιηθεί η Επανάσταση. Πολλοί από αυτούς δεν έχουν απεικονιστεί ποτέ ξανά και ένιωθα μια επιπρόσθετη ευθύνη να τους σχεδιάσω με έναν τρόπο που να αντικατοπτρίζει τα ιστορικά στοιχεία που μου παρείχε ο Σπύρος. Χαίρομαι που συμμετείχα σε αυτό το project γιατί μπορώ να πω ότι κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας διάβασα και αποκόμισα και εγώ ιστορικές γνώσεις που αγνοούσα.
Τι στάθηκε αφορμή για να γράψεις αυτό το βιβλίο;
Σπύρος: Αφορμή στάθηκε όπως προείπα αυτή η αδικαιολόγητη ασάφεια που υπάρχει όταν απαντώνται βασικότατα ερωτήματα σχετικά με αυτό το τόσο σημαντικό γεγονός για την Ελλάδα. Παραδείγματος χάριν, όταν στο σχολείο ο δάσκαλος ρωτά τα παιδιά πότε ξεκίνησε η Επανάσταση, εκεί δημιουργείται ένα μπέρδεμα. Αν ένα παιδί απαντήσει ότι ξεκίνησε το Φεβρουάριο του 1821 αυτό θεωρείται σωστό ή όχι;
Ένιωσα την ανάγκη να εκφράσω τις σκέψεις μου για ένα γεγονός που συνέβη προ 200 ετών και για το οποίο δεν υπάρχει μια κοινή Ιστορική γραμμή της ελληνικής ιστοριογραφίας σε βασικά ερωτήματα, όπως το πότε ξεκίνησε η Επανάσταση, αν υπήρχε αρχηγός και ποιος ήταν αυτός, αν υπήρχε σχέδιο και κυρίως να μοιραστώ με τον αναγνώστη ιστορικές πτυχές και ιστορικά πρόσωπα της Επανάστασης που δεν θα προβληθούν αρκετά για πολλούς λόγους.
Μπορείς να μας πεις λίγα λόγια για το βιβλίο;
Σπύρος: Το graphic novel “1821:Η Αρχή της Επανάστασης” είναι μια μυθιστορηματική αφήγηση της ζωής του Αλέξανδρου Υψηλάντη, του ανθρώπου που ευθύνεται για την αρχή της Επανάστασης του 1821 αλλά και του ανθρώπου που θα ήταν ο πιο κατάλληλος να χαρακτηριστεί η Αρχή, όχι μόνο της Φιλικής Εταιρείας, αλλά και της ίδιας της Επανάστασης.
Η αφήγηση είναι αναδρομική και υπό την οπτική γωνία του Αλέξανδρου Υψηλάντη ο οποίος μέσα από τη φυλακή στο Τερεζίενσταντ κάνει έναν απολογισμό της δικής του ζωής συνδυάζοντας παράλληλα, γεγονότα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια αυτής, τα οποία άμεσα ή άμεσα επηρέασαν την έναρξη της επανάστασης και αργότερα οδήγησαν στα γεγονότα στις παραδουνάβιες ηγεμονίες έως και τη μάχη του Δραγατσανίου.
Η πλοκή ρίχνει επίσης φως στην τριγωνική σχέση μεταξύ του Υψηλάντη, του Τσάρου και του υπουργού εξωτερικών της Ρωσίας του Ιωάννη Καποδίστρια, που μετέπειτα θα γίνει ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας.
Μέσα στο βιβλίο υπάρχουν επίσης και μερικές εικονογραφημένες σελίδες που περιέχουν κειμενάκια από πρωτογενείς πηγές. Αυτά επιτρέπουν στον αναγνώστη να κατανοεί ακόμα καλύτερα την ιστορικότητα των γεγονότων.
Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με το graphic novel;
Χρυσαυγή: Ξεκίνησα πριν από περίπου δύο χρόνια να συζητώ με τον Σπύρο την προοπτική να δημιουργήσουμε μια Ιστορία για το Βυζάντιο, μιας και ο δυτικός μεσαίωνας ήταν τόσο δημοφιλής είτε μέσω ταινιών είτε μέσω σειρών μεσαιωνικής φαντασίας. Σκεφτήκαμε, με βάση τις δικές μας δυνατότητες, πως η εικονοαφήγηση είναι ό,τι καλύτερο ως μέσο για να προσεγγίσει ανθρώπους που είναι στερεοτυπικά προκατειλημμένοι και να γνωρίσουν το Βυζάντιο όπως πραγματικά ήταν. Έτσι καταλήξαμε να φτιάξουμε το Θεοφανώ: Μια Βυζαντινή Ιστορία. Το ένα έφερε το άλλο και δημιουργήσαμε στο ίδιο πνεύμα και το 1821: Η Αρχή.
Εδώ να αναφέρω κάτι πολύ σημαντικό. Γενικά στην Ελλάδα επικρατεί η λανθασμένη άποψη ότι όλα τα κόμικς απευθύνονται σε παιδιά ή ότι δεν είναι ένα σοβαρό μέσο δημιουργίας. Στο εξωτερικό η βιομηχανία των graphic novel είναι πολύ μπροστά και ξεχωρίζει ως μέσο που συνδυάζει καλλιτεχνική δημιουργία και αφήγηση. Είναι ένα παράπονο που πιστεύω ότι πολλοί δημιουργοί σαν και εμένα έχουν στην Ελλάδα και σταδιακά θα πρέπει να αλλάξει.
Πώς νιώθεις ως Έλληνας και ως καλλιτέχνης στην εποχή του κορωνοϊού για την επέτειο της Επανάστασης;
Χρυσαυγή: Ως καλλιτέχνης βρήκα αρκετό χρόνο για καλλιτεχνική δημιουργία επομένως δεν μπορώ να πω ότι αρχικά με επηρέασε πολύ η κλεισούρα. Τώρα ως Ελληνίδα, δεν νιώθω διαφορετικά σε σχέση με το πως νιώθει όλος ο υπόλοιπος κόσμος. Υπάρχει μια γενική κούραση και εύχομαι να τελειώσει το συντομότερο δυνατόν αυτή η πρωτόγνωρη πραγματικότητα που ζούμε από τις αρχές του 2020.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σου ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης και γιατί;
Σπύρος: Είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς κάποιον από όλους αυτούς τους ήρωες γιατί η προσφορά όλων ήταν εξίσου σημαντική. Προσωπικά θα ξεχώριζα τον Δημήτριο Υψηλάντη. Ήταν ο μόνος που με το πέρας της Επανάστασης παρέμεινε στη συνείδηση όλων απλά ένας αγνός πατριώτης που σε αντίθεση με άλλους δεν έβαλε ποτέ το προσωπικό του συμφέρον πάνω από την αγάπη του για την πατρίδα. Ήταν ο μόνος που προσπαθούσε να ενώσει παρά να διχάσει.
Πέρα από τον χαρακτήρα του, θα προσθέσω και τη μαχητική του ψυχή καθώς με αυτοθυσία κλείστηκε στο κάστρο του Άργους το 1822 καθυστερώντας τον Δράμαλη και αναγκάζοντάς τον να επιστρέψει από τα Δερβενάκια, όπως το είχε σχεδιάσει ο Κολοκοτρώνης. Στα Δερβενάκια μαζί με τον Νικηταρά και τον Παπαφλέσσα πολέμησε και ο ίδιος ο Δημήτριος Υψηλάντης κάτι που πολλοί το ξεχνάνε. Το 1825 πάλι ήταν ο μόνος που πολέμησε δίπλα στον Μακρυγιάννη στη μάχη των Μύλων, τη μάχη όπου οι Έλληνες κατάφεραν να σταματήσουν τον Ιμπραήμ προ των πυλών του Ναυπλίου. Τέλος ήταν αυτός που ως αρχιστράτηγος οδήγησε τον Ελληνικό στρατό στην τελευταία νικηφόρα μάχη της Επανάστασης. Αυτή ήταν η μάχη στην Πέτρα Βοιωτίας με την οποία η Στερεά Ελλάδα εξασφαλίστηκε και τελικά ενσωματώθηκε στο Νέο Ελληνικό κράτος.
Χρυσαυγή: Εμένα ο αγαπημένος μου ήρωας είναι ο Κανάρης. Δεν ήταν κανένας ναύαρχος ή κανένας μεγάλος οπλαρχηγός, όμως από μικρή θαύμαζα τα κατορθώματά του. Θαύμαζα τη μεγάλη του γενναιότητα και την επιδεξιότητα την οποία χρειαζόταν για να καταφέρει να πυρπολήσει τη μεγάλη ναυαρχίδα των Οθωμανών.
Ποια προσωπικότητα έχουμε περισσότερο ανάγκη στην εποχή μας;
Σπύρος: Έχουμε ανάγκη από πολιτιστική παραγωγή. Μεγαλώσαμε μαθαίνοντας για Καβάφη, Σεφέρη, Ελύτη, Ρίτσο, Καζαντζάκη, Μαρία Κάλλας, Μούσχουρη κλπ. Σήμερα δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιον που μπορώ να πω ότι είναι παγκόσμιου βεληνεκούς ή κάποιον για τον οποίο οι νέοι μαθαίνουν και θέλουν να μιμηθούν. Αυτό κατά την προσωπική μου άποψη οφείλεται στην πενιχρή ασχολία του κοινού με τη λογοτεχνία και με τις τέχνες. Επομένως θεωρώ ότι έχουμε ανάγκη έναν Διονύσιο Σολωμό ή έναν Ανδρέα Κάλβο, δηλαδή έναν εκπρόσωπο του πολιτισμού, πολύ μεγάλου βεληνεκούς, που να είναι πρότυπο και έμπνευση για τις νέες γενιές.
Χρυσαυγή: Θα αναφέρω έναν από τους χαρακτήρες που σχεδίασα για το κόμικ, τον Γιωργάκη Ολύμπιο. Να πω την αλήθεια, πριν αναλάβω να σχεδιάσω το «1821: Η Αρχή» δεν γνώριζα καθόλου την ιστορία του. Θέλουμε στις μέρες μας άτομα σαν τον αγωνιστή Ολύμπιο, τίμια και προσηλωμένα στον σκοπό τους, που δεν το βάζουν ποτέ κάτω. Λείπει πολύ αυτός ο συνδυασμός χαρισμάτων από την κοινωνία μας.
Ποια εικόνα έχεις ξεχωρίσει από το βιβλίο αυτό και γιατί;
Σπύρος: Η σκηνή που ξεκίνησε την Επανάσταση ώστε 200 χρόνια μετά να είμαστε εδώ να τη γιορτάζουμε. Είναι μια δισέλιδη εικόνα όπου ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ντυμένος στρατηγός, διασχίζει μέσα σε βάρκα τον ποταμό Προύθο, το τότε φυσικό σύνορο μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας. Απεικονίζεται αποφασισμένος και πλήρως συνειδητοποιημένος για τον σκοπό του.
Χρυσαυγή: Είναι μια σκηνή που ο Υψηλάντης μπροστά στα υπόλοιπα αδέρφια του αποχαιρετά την δακρύζουσα μητέρα του Ελισάβετ σκύβοντας και φιλώντας το χέρι της. Είναι μια πολύ συναισθηματική σκηνή και δυστυχώς η μόνη όπου δείχνουμε την Ελισάβετ Βακαρέσκου, μια μάνα που με χαρά έστειλε όλα της τα παιδιά να πολεμήσουν στην Ελληνική Επανάσταση ξοδεύοντας παράλληλα όλη της την περιουσία. Το πιο τραγικό είναι ότι έζησε να τους δει να πεθαίνουν όλοι τους.
Περιβάλλον, Πολιτισμός, Τέχνες , Επιστήμες, Πολιτική, Ανθρώπινα δικαιώματα: Τι προσέφερε στους τομείς αυτούς τόσο η Ελληνική Επανάσταση όσο και ο σύγχρονος Ελληνικός Πολιτισμός; Τι μπορούμε με να αποκομίσουμε, Πώς μπορούμε να συνεισφέρουμε σε παγκόσμιο επίπεδο σήμερα. Με ποιες προκλήσεις έρχεται αντιμέτωπος ένας νέος Έλληνας σήμερα;
Σπύρος: Χρειαζόμαστε σελίδες ολόκληρες, αν όχι τόμους, για να μιλήσουμε για την προσφορά τόσο της Επανάστασης όσο και του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, πόσο μάλλον να πούμε και για τους τρόπους συνεισφοράς των σύγχρονων Ελλήνων. Θα προσπαθήσω να είμαι σύντομος.
Ο πολιτισμός είναι το δυνατό μας όπλο. Αν οι Έλληνες είναι οι πρώτοι από όλους τους Βαλκανικούς λαούς που κατάφεραν να ανεξαρτητοποιηθούν, δεν το οφείλουν μόνο στους μεγάλους ήρωες του 1821. Το οφείλουν επίσης στους μεγάλους διδάσκαλους του γένους, στις σχολές της Σμύρνης, των Κυδωνιών, του Πηλίου, στη Μεγάλου του Γένους σχολή της Κωνσταντινούπολης, στην Ηγεμονική ακαδημία του Βουκουρεστίου στην Ελληνεμπορική σχολή της Οδησσού και σε πολλά ακόμα ελληνικά ιδρύματα που προώθησαν την γνώση και προετοίμασαν ιδεολογικά την Επανάσταση.
Θα μιλήσω και για την πολιτική που διαχρονικά ταλανίζει τον τόπο. Η Επανάσταση μοιάζει σαν ένα προοίμιο για ότι ακολούθησε 200 χρόνια μετά. Για κάθε ζήτημα, πάντα θα υπάρχουν δύο παρατάξεις που θα υπερασπίζονται την άποψή τους παθιασμένα. Δεν είναι απαραίτητα κακό το να υπάρχει πλουραλισμός, αλλά να μπορεί να γίνεται πάντα σε ένα πολιτισμένο επίπεδο με πρώτο μέλημα το σεβασμό στην αντίθετη άποψη.
Χρυσαυγή: Η παραγωγή τέχνης στην Ελλάδα είναι δυστυχώς για τους δημιουργούς, δυσανάλογη του ενδιαφέροντος. Δεν ξέρω αν αυτό συνέβαινε 200 χρόνια πριν αλλά είναι κρίμα αυτή τη στιγμή τόσα ταλέντα να χάνονται λόγω της στροφής της κοινωνίας σε άλλα πρότυπα.
Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τις επιστήμες. Για να μπορέσει να προκόψει ένας επιστήμονας στο πεδίο του, πρέπει να ξενιτευτεί. Σίγουρα υπάρχουν αρκετές εξαιρέσεις αλλά αν σκεφτούμε, ότι για παράδειγμα ο Καραθεοδωρής και ο Παπανικολάου, που είναι από τους πιο διάσημους Έλληνες επιστήμονες, έλαμψαν στο εξωτερικό, κάτι θα πρέπει να κάνουμε καλύτερα.
Έχουν γίνει μεγάλα άλματα τα τελευταία χρόνια στα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Ελλάδα είναι μια πρωτοπόρος χώρα στην γεωγραφική περιοχή στην οποία βρίσκεται και αυτό θα έπρεπε να μας κάνει περήφανους. Βέβαια επειδή τα ανθρώπινα δικαιώματα χάνονται και εν μια νυκτί πρέπει πάντα να τα προστατεύουμε.
«Σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν είναι σαν να σβήνεις και ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον» είπε ο Γιώργος Σεφέρης: Πιστεύει ο σημερινός άνθρωπος στην σπουδαιότητα της ιστορίας ή θέλει να γράψει ο ίδιος ιστορία ερήμην του παρελθόντος του;
Σπύρος: Είναι πολύ σημαντικό να διατηρούμε την ιστορική μνήμη για λόγους άμεσα συνδεδεμένους με τη συνέχεια της κοινωνίας των λαών και των πολιτισμών. Είναι εξίσου σημαντικό όμως να μη διακατεχόμαστε από μια αρχαιολατρία ή προγονολατρεία, που απλά μας κρατά στάσιμους, και να κοιτάμε τι μπορούμε να κάνουμε και εμείς για να βάλουμε το δικό μας λιθαράκι στις νέες εποχές που έρχονται και που αναπόφευκτα θα αλλάξουν πολλά σε σχέση με το παρελθόν. Φερ’ ειπείν, το μέλλον μας σαν ανθρωπότητα κοιτάει προς τα άστρα, κοιτάει προς την τεχνητή νοημοσύνη και τη ρομποτική. Τέτοιες φιλοδοξίες δεν διανοήθηκε κανείς 200 χρόνια πριν (που να είναι εφικτές και όχι φαντασιακές). Επομένως εναπόκειται στις μελλοντικές γενιές να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν ιστορία για το μέλλον με βάση κάποιες πτυχές που οι πρόγονοί μας ούτε καν φαντάστηκαν.
Χρυσαυγή: Δεν γίνεται να πάμε μπροστά αν δεν μάθουμε από τα λάθη μας. Τι καλύτερο είναι λοιπόν να αναλογιζόμαστε την ιστορία και παράλληλα να κάνουμε βήματα μπροστά για να αφήσουμε μια καλύτερη παρακαταθήκη για τις μελλοντικές γενιές.
Με την Επανάσταση συνειδητοποιηθήκαμε ως Έθνος. Ποια νομίζετε πως είναι τα πρότυπα με βάση τα οποία διαμορφώσαμε την ταυτότητα μας; Στο πέρασμα των 200 χρόνων πιστεύετε ότι εμπλουτίστηκε η ταυτότητά μας. Ποιες είναι οι προκλήσεις με τις οποίες ερχόμαστε αντιμέτωποι ως Έθνος σήμερα;
Σπύρος: Η ιδεολογική προεργασία ξεκίνησε με τους Έλληνες διαφωτιστές και ιδιαιτέρως με τον Κοραή που τελικά αποτέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο της ιδέας του Νέου Ελληνικού κράτους. Αναφέρω τη λέξη τελικά, γιατί αν παραδείγματος χάρη ξεκινούσε και πετύχαινε η Επανάσταση του Ρήγα Βελεστινλή ή αν το σχέδιο της Φιλικής εταιρείας για κατάληψη της Κωνσταντινούπολης πετύχαινε με κάποιον τρόπο, σήμερα θα είχαμε μια εντελώς διαφορετική έννοια για το Έθνος ή το γένος στο οποίο ανήκουμε όπως επίσης και ποια είναι η ταυτότητά του.
Ως προς τα πρότυπα, είναι ξεκάθαρο ότι η μικρή Ελλάδα του 1830 έδωσε βάση στην αρχαία Ελλάδα. Εδαφικά αν το δει κανείς, Η Πελοπόννησος και η Στερεά Ελλάδα αποτελούσαν την καρδιά της Αρχαίας Ελλάδας. Γι’ αυτό βλέπουμε και επί Όθωνα και τη συμβολική μεταφορά της πρωτεύουσας από το Ναύπλιο στην Αθήνα.
Το φιλελληνικό κίνημα κατά τη διάρκεια της Επανάστασης συσχέτισε τους Έλληνες αγωνιστές με τους αρχαίους προγόνους του. Οι διαφωτιστές θύμισαν στους Έλληνες την καταγωγή τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Κολοκοτρώνης που χρειάστηκε να πάει στα Επτάνησα για να βρει βιβλία να διαβάσει και να μάθει την Ιστορία του τόπου του.
Έτσι λοιπόν, κατά τη διάρκεια της Επανάστασης βλέπουμε να δημιουργείται το σώμα του Ιερού λόχου κατά το πρότυπο των αρχαίων Θηβαίων, βλέπουμε τα ελληνικά πλοία να παίρνουν ονόματα όπως Θεμιστοκλής και Περικλής, και βλέπουμε και τον Κολοκοτρώνη να φορά σε επίσημες περιστάσεις την γνωστή Αγγλική περικεφαλαία επειδή θυμίζει αρκετά αρχαιοελληνική περικεφαλαία.
Μέσα σε 200 χρόνια είναι βέβαιο ότι η ελληνική ταυτότητα έχει εμπλουτιστεί. Γεγονότα που επηρέασαν βαθιά το Νέο Ελληνικό κράτος έχουν αφήσει τα σημάδια τους και επηρεάζουν ακόμα και το σήμερα. Πλέον ζούμε σε μια παγκόσμια κοινωνία εθνών όπου οτιδήποτε συμβαίνει στη μια άκρη του κόσμου μπορεί να επηρεάσει περιοχές και πληθυσμούς που ζουν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.
Η κύρια πρόκληση για τους Έλληνες είναι να μπορέσουν να διατηρήσουν τη γλώσσα τους. Η Ελληνική γλώσσα είναι ο μεγαλύτερος θησαυρός που διαθέτει ο Ελληνισμός αυτή τη στιγμή. Είναι το βασικό συστατικό στοιχείο και ο συνδετικός κρίκος αιώνων ιστορίας. Δυστυχώς παρατηρείται ολοένα και περισσότερη απλοποίηση της γλώσσας, λέξεις χάνονται ή αντικαθίστανται από ξενόφερτες. Δεν ξέρω τι φταίει γι’ αυτό αλλά θεωρώ πως αυτή θα είναι μελλοντικά μια μεγάλη πρόκληση.
Πώς θα μιλούσες σε ένα παιδί και πώς σε έναν έφηβο για την Ελληνική Επανάσταση – πού θα εστίαζες, τι πιστεύεις ότι είναι αυτό που πρέπει να κρατήσουν από τον επαναστατικό αγώνα του 1821.
Χρυσαυγή: Σε ένα παιδί θα έλεγα ότι η ταυτότητά του, η καταγωγή του και η γη την οποία πατάει είναι ελληνική γιατί κάποιοι θυσιάστηκαν γι’ αυτήν, με πρώτους από όλους τους αγωνιστές του 1821. Σε έναν έφηβο θα έλεγα ότι η επανάσταση δεν έγινε από έναν σημαντικό ήρωα αλλά από τη συμβολή πολλών απλών ανθρώπων με το ίδιο ιδεώδες. Με αυτό τον τρόπο θα πέρναγα το σημαντικό μήνυμα της ομόνοιας και σύμπνοιας που πρέπει να υπάρχει προκειμένου να επιτυγχάνονται μεγάλοι άθλοι και θα πρόσθετα έπειτα τους κινδύνους που επέφεραν οι δυο εμφύλιες συγκρούσεις τη δεκαετία της Επανάστασης.
Σπύρος: Σε ένα παιδί θα προσπαθούσα να του δώσω να καταλάβει πώς ήταν τότε η κοινωνία. Αυτό γιατί σήμερα τα περισσότερα παιδιά μεγαλώνουν μέσα στην τεχνολογία και δεν αντιλαμβάνονται πόσες στερήσεις υπήρχαν εκείνη την εποχή. Θα ξεκινούσα με απλές διευκρινίσεις που στο μυαλό ενός μικρού παιδιού δεν είναι καθόλου δεδομένες, όπως για παράδειγμα ότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν κινητά τηλέφωνα ή το ίντερνετ. Θα έδινα επίσης έμφαση στη σημασία που είχε η έννοια της ελευθερίας για τους ήρωες αυτούς και γιατί ήταν διατεθειμένοι να πεθάνουν για χάρη της.
Σε έναν έφηβο που έχει ήδη τις βασικές γνώσεις σχετικά με την επανάσταση στην Πελοπόννησο και την Στερεά Ελλάδα και μπορεί να κατανοήσει κάποια πράγματα παραπάνω, θα του εξηγούσα πρώτα την αρκετά διαφορετική γεωπολιτική κατάσταση του ελληνισμού λίγο πριν ξεσπάσει η επανάσταση. Έτσι θα μπορεί να αντιληφθεί ευκολότερα για ποιο λόγο η επανάσταση ξεκίνησε από το Ιάσιο. Ένα μικρό παράδειγμα που θα του έδινα είναι ότι τα δυτικά και βόρεια παράλια του Εύξεινου Πόντου κατοικούνταν από συμπαγείς ελληνικές κοινότητες, ότι η Κωνσταντινούπολη ήταν η πόλη με τον μεγαλύτερο αριθμό Ελλήνων κατοίκων εκείνη την εποχή και πως στις παραδουνάβιες ηγεμονίες οι Οσποδάροι ήταν Έλληνες και το ελληνικό στοιχείο ήταν πολύ έντονο στην περιοχή.
Υπάρχει κάποιο ποίημα ή λογοτεχνικό έργο που αφορά την Ελληνική Επανάσταση που σε συγκινεί όταν το διαβάζεις ακόμα και σήμερα;
Σπύρος και Χρυσαυγή: Και οι δύο θα συμφωνήσουμε πως ο Θούριος του Ρήγα Φεραίου είναι ένα ποίημα το οποίο μας συγκινεί. Πώς να μην το κάνει άλλωστε, αφού ενέπνευσε και τους ίδιους τους αγωνιστές του 1821 να ξεσηκωθούν και να πεθάνουν ώστε εμείς τώρα να απολαμβάνουμε την ελευθερία μας.
Χρυσαυγή Σακελλαρόπουλου
Από πολύ μικρή ηλικία, η Χρυσαυγή Σακελλαρόπουλου είχε κλίση στην ζωγραφική και ξεκίνησε μαθήματα τα οποία συνέχισε για πολλά χρόνια. Σπούδασε Χημεία και εξάσκησε το επάγγελμα για αρκετό καιρό αλλά δεν σταμάτησε ποτέ να δημιουργεί και να εκθέτει τη δουλειά της σε διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η πρώτη της δουλειά πάνω στον χώρο των graphic novel ήταν το “Θεοφανώ: Μια Βυζαντινή Ιστορία”. Θα συνεχίσει να σχεδιάζει νέες δημιουργίες τις οποίες ανυπομονεί να μοιραστεί με τον κόσμο.
Σπύρος Θεοχάρης
Ο Σπύρος Θεοχάρης σπούδασε Αγγλική φιλολογία και εργάστηκε για χρόνια στον ιδιωτικό τομέα της εκπαίδευσης. Η ανάγνωση Ιστορικών βιβλίων και βιβλίων κόμικς είναι δύο από τις αγαπημένες του ασχολίες. Συμμετείχε στο πρότζεκτ για το Θεοφανώ: Μια Βυζαντινή Ιστορία ως συγγραφέας των διαλόγων, στην Ελληνική και στην Αγγλική έκδοση. Έχοντας τον ίδιο ρόλο συμμετείχε και στο graphic novel 1821: Η Αρχή.