«Η απλή στρατηγική που βελτίωσε τη σχέση μου με τα έφηβα παιδιά μου»

Πάλι τα έκανα θάλασσα ως γονιός. Το μόνο που ήθελαν τα παιδιά μου από εμένα ήταν να τα ακούσω, αλλά απέτυχα. Περίμενα για μέρες από το γιο μου να μου μιλήσει για ένα συγκεκριμένο θέμα και μόλις το έκανε, άρχισα το κήρυγμα. Από το στόμα μου άρχισαν να βγαίνουν «πρέπει» και «μπορείς» και «τι να κάνεις» και «τι να μην κάνεις», συνοδευόμενα από διδακτικά περιστατικά. Και τότε, ο γιος μου σταμάτησε να μιλάει.

Θα μπορούσα να τα είχα πάει καλύτερα. Αλήθεια.

Υπερπροσπαθείτε κι εσείς όπως κι εγώ; Κάθε φορά που επιχειρώ να επικοινωνήσω με κάποιο από τα παιδιά μου, κάτι βαθιά μέσα μου με σπρώχνει να συμπεριφερθώ σαν προπονήτρια που πιέζει τον αθλητή της να κερδίσει το χρυσό στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Και το αποτέλεσμα είναι τα παιδιά μου να σταματούν να μιλούν.

Αυτό το είδος διαπαιδαγώγησης, που επιμένω να ακολουθώ γιατί αργώ να μάθω, ωφελεί μόνο εμένα, όχι τα παιδιά μου. Το κάνω για να νιώθω ότι έκανα ό,τι καλύτερο μπορούσα, ότι προσπάθησα όσο περισσότερο μπορούσα να τους μεταδώσω κάθε ίχνος γνώσης που έχω κατακτήσει με κόπο, για το δικό τους καλό. Θέλω, το βράδυ που πέφτω για ύπνο, να ξέρω ότι είπα όλα όσα θα μπορούσα να πω, ότι δεν έχασα καμία ευκαιρία να τους διδάξω κάτι, ότι τα έδωσα όλα ως μέντορας των παιδιών μου. Αλλά αυτό που χρειάζονται περισσότερο τα παιδιά μας, συνήθως, είναι να τα ακούσουμε.

Αυτό το έχω καταλάβει εδώ και καιρό, παρ’ όλα αυτά αντιστέκομαι στην ικανοποίηση των αναγκών τους. Γιατί αν το κάνω, αισθάνομαι ότι θα αφήσω τις δικές μου ανάγκες ανικανοποίητες. Θυμάμαι πριν από έξι χρόνια, που παραπονιόμουν σε μια συνάδελφο και φίλη ότι η κόρη μου δεν άκουγε καμία συμβουλή μου. Ένιωθα να μιλάω στον τοίχο. Ήμουν απεγνωσμένη και δεν ήξερα τι να κάνω.

Η σοφή φίλη μου, που τα είχε περάσει ήδη, ανατρέχοντας στη δική της σχετική εμπειρία, μου απάντησε ότι αυτό που είχε καλύτερο αποτέλεσμα στην επικοινωνία με την κόρη της, σχεδόν έκανε θαύματα, ήταν η λεγόμενη στοχαστική ακρόαση (reflective listening). Ένα παράδειγμα;

Παιδί: «Συνέβη αυτό και εκείνο και μετά ο τάδε είπε αυτό και τώρα νιώθω έτσι».

Η ανταπόκρισή σας, ως γονιός, στη στοχαστική ακρόαση, είναι ουσιαστικά να καθρεφτίζετε μέσα από την απάντησή σας τον τόνο και τα συναισθήματα που εξέφρασε το παιδί σας.

Γονιός: «Πωπω. Είναι τέλειο/απαίσιο/περίεργο (ανάλογα με το τι εννοεί το παιδί σας) που συνέβη αυτό και εκείνο και μετά ο τάδε είπε αυτό και τώρα νιώθεις πληγωμένος/απογοητευμένος/θυμωμένος/μπερδεμένος/χαρούμενος/ανυπόμονος (ανάλογα με το τι εννοεί το παιδί σας)».

Η φίλη μου ήταν πραγματικά καλή στη στοχαστική ακρόαση και ακολουθούσε αυτή την τεχνική με θετικά αποτελέσματα για χρόνια. Όταν το δοκίμασα κι εγώ με τα παιδιά μου, ανακάλυψα ότι όντως βοηθάει! Αυτό που είναι που έχουν ανάγκη τα παιδιά μας. Αυτό λαχταρούν, ακόμα και αν δεν μπορούν να βρουν έναν τρόπο να το εκφράσουν.

Όταν τα παιδιά μας μάς αφηγούνται τι συμβαίνει στη ζωή τους και πώς αυτό τα επηρεάζει, δεν είναι απαραίτητο ότι αναζητούν συμβουλές ή καθοδήγηση. Κάποιες φορές απλώς σκέφτονται φωναχτά τη ζωή τους ώστε να ακούσουν πώς ηχούν οι σκέψεις τους, ποια συναισθήματα τις συνοδεύουν και να ανακαλύψουν μόνα τους τις λύσεις στα διλήμματά τους.

Αυτό δεν είναι άλλωστε και το δικό μας ζητούμενο; Να μεγαλώσουμε παιδιά που μπορούν να βασιστούν στον εαυτό τους, που γνωρίζουν τον εαυτό τους και μπορούν να μετακινηθούν από το σημείο Α στο σημείο Β σύμφωνα με τη δική τους τεχνογνωσία; Δεν είναι δείγμα καλής διαπαιδαγώγησης το να λειτουργούμε εμείς σαν ηχεία, βοηθώντας τα να αφουγκραστούν και να κατανοήσουν τις σκέψεις τους; Δεν είναι το αντίθετο του γονιού που καταπιέζει το παιδί του ή που του σερβίρει τα πάντα στο πιάτο;

See Also

5 (ή 3) μαγικές λέξεις που θα καταπραΰνουν το ξέσπασμα ενός θυμωμένου παιδιού

Σήμερα, έξι χρόνια αφού μου δόθηκε αυτή η συμβουλή, προσπαθώ ακόμα και τελειοποιήσω αυτή την τεχνική, ιδιαίτερα τώρα που τα παιδιά μου βρίσκονται στην εφηβεία. Γιατί ξέρω πώς λειτουργεί και γνωρίζω ότι είναι αυτό που θέλουν/χρειάζονται, κρίνοντας από το πώς αντιδρούν όταν το κάνω. Με κοιτούν στα μάτια και οι λέξεις κυλούν σαν ρυάκι, οι ώμοι τους χαλαρώνουν, η αναπνοή τους γίνεται λίγο πιο εύκολη. Αν δεν καταφέρω να αντισταθώ στην παρόρμηση να υπερπροσπαθήσω ως γονιός και να αρχίσω να τα βομβαρδίζω με σοφίες και προσωπικές εμπειρίες, οι ώμοι τους γέρνουν, τα κεφάλια τους βυθίζονται, το βλέμμα τους σκοτεινιάζει, το στόμα τους στεγνώνει και στερεύει από λέξεις.

Μέχρι σήμερα έχω καταφέρει να κάνω κάποια πρόοδο: κάθε φορά που κάνω το λάθος, πιάνω τον εαυτό μου να το κάνει και μετά ζητάω συγγνώμη από τα παιδιά μου. Τους λέω: «Ωχ, το έκανα ξανά, έτσι δεν είναι; Εσείς απλώς θέλατε να σας ακούσω κι εγώ τα κατέστρεψα όλα. Συνέχισα μέχρι που σας έκανα να σταματήσετε να μιλάτε, ενώ πίστευα ότι με αυτό τον τρόπο σας βοηθάω. Συγγνώμη. Δώστε μου μία ακόμα ευκαιρία και ξαναμιλήστε μου σύντομα γι’ αυτό. Την επόμενη φορά θα προσπαθήσω σκληρά να σας ακούσω. Αλήθεια».

Και το κάνω. Μέχρι που τα ξανακάνω θάλασσα και αρχίζω πάλι απ’ την αρχή.

Επιπλέον, στην προσπάθειά μου να γεφυρώσω το χάσμα με τα παιδιά μου, τους ζητάω μια χάρη: αν σε κάποια φάση χρειάζονται κάτι παραπάνω από ένα ζευγάρι αυτιά και νιώθουν την ανάγκη να τα συμβουλέψω, να μου το πουν. Τότε, βέβαια, μου απαντούν και τα δύο: «Δεν νομίζω να συμβεί ποτέ αυτό, αλλά εντάξει».

Τότε, νιώθω να πληγώνομαι λίγο, αλλά αγωνίζομαι να το ξεπεράσω. Εξάλλου έτσι δεν είναι η μητρότητα πάντα;