«Καλά δεν μένει στιγμή ακίνητο;» «μήπως έχει καταπιεί ελατήριο»;
Τι απαντάει μια μαμά σε «ερωτήσεις» και σχόλια ενώ μεγαλώνει ένα παιδί με ΔΕΠΥ
Όταν έρχεται ένα παιδί στη ζωή σου νιώθεις ότι σου έχει δοθεί το πιο πολύτιμο δώρο. Από την πρώτη μέρα της ζωής του ωστόσο η χαρά πηγαίνει συνήθως χέρι χέρι με την ανησυχία. Η ευθύνη του να μεγαλώσει «σωστά» ένα παιδί, και το πρωταρχικό μέλημα κάθε μαμάς να είναι το παιδί της υγιές και ευτυχισμένο μερικές φορές βαραίνει απίστευτα. Κάθε παιδί όπως και κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Για κάθε μαμά το παιδί της είναι ξεχωριστό. Ακόμα και αν έχει πάνω από ένα παιδιά. Τι γίνεται όμως όταν το παιδί που μεγαλώνεις είναι λίγο διαφορετικό από τα άλλα; Ή όταν οι άλλοι το βλέπουν διαφορετικά. Τι αντιδράσεις και τι συμπεριφορές μπορεί να βιώνει το ίδιο το παιδί αλλά και η οικογένεια μέσα στην οποία μεγαλώνει;
Δεν χρειάζεται να μιλήσω για τις περιπτώσεις άθλους του να μεγαλώνεις ένα παιδί με κινητικές αδυναμίες ή με κάποια νοητική στέρηση ή με κάποια σπάνια ασθένεια ή με κάποια σωματική αναπηρία. Θα αναφερθώ σε ένα πολύ απλό, καθημερινό, συνηθισμένο φαινόμενο –και βιωματικό– του να μεγαλώνεις ένα παιδί που έχει πολλά χαρακτηριστικά απ’ αυτό που στις μέρες μας είναι διαδομένο και λέγεται ΔΕΠΥ. Δηλαδή, Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας.
Όταν γεννήθηκε ο γιος μου, κατάλαβα από την αρχή ότι είχα να κάνω με έναν δυναμικό χαρακτήρα, με άποψη για τα πάντα… σχεδόν από την πρώτη μέρα της ζωής του… να μη σας πω κι από όταν ήδη στην κοιλιά μου… Μεγαλώνοντας έβλεπα ένα ευφυέστατο παιδί, με πλούσιο λεξιλόγιο, με πολλά ενδιαφέροντα, που ωστόσο άλλαζαν συχνά, που του άρεσε να κινείται συνέχεια – κάτι που εγώ θεωρούσα απλώς ως πλεόνασμα ενέργειας – κι όσο κι αν υπήρχαν κάποιες δυσκολίες στην ανατροφή του ώρες ώρες, τις απέδιδα συνήθως στο πείσμα ή στο δυναμισμό του.
Ακόμα και σήμερα που είναι χρονών δεν θα έλεγα ότι τον θεωρώ διαφορετικό, όχι από άρνηση, αλλά γιατί πολλά από τα χαρακτηριστικά που διαθέτει, τα έχουμε –σε διαφορετική ωστόσο αναλογία– τόσο ο μπαμπάς του (ο οποίος έχει διαγνωσθεί μάλιστα με ΔΕΠΥ ενηλίκων) όσο κι εγώ (που θυμάμαι τον εαυτό μου από παιδί να παλεύει να διαχειριστεί τη δυσλεξία).
Τα πρώτα επίσημα καμπανάκια άρχισαν να χτυπούν στο σχολείο. Στον παιδικό σταθμό αλλά και αργότερα στην πρώτη και τη δευτέρα δημοτικού. Νοητικά, γλωσσικά, ήταν πάντα πάνω από τα άλλα παιδιά. Όλες οι δασκάλες του θαύμαζαν τις γνώσεις, τις εμπειρίες, τα ενδιαφέροντα και την κοινωνικότητά του αλλά και το πόσο του άρεσε να βοηθάει τα άλλα παιδιά, ειδικά αυτά που διέφεραν και δυσκολεύονταν να κάνουν φίλους. Ποιο ήταν λοιπόν το πρόβλημα; Το ότι βαριόταν εύκολα… Το ότι αν του έκαναν παρατήρηση θύμωνε. Το ότι καμιά φορά δυσκολευόταν να συμμορφωθεί στους κανόνες ή να συνυπάρξει αρμονικά με ένα πιο «αργό πρόγραμμα», ενώ το σημαντικότερο ότι δεν μπορούσε να διαχειριστεί εύκολα τα συναισθήματά του… με την έκφραση ενός θυμού να αμαυρώνει πολλές φορές την εικόνα του καλού και έξυπνου παιδιού που κατά τ’ άλλα είναι (και ήταν).
Το να μεγαλώνεις ένα υπερδραστήριο παιδί που βιάζεται να μεγαλώσει, αλλά αναγκαστικά πρέπει να περιμένει το νοητικό του επίπεδο να συμβαδίζει και με τη συναισθηματική και τη σωματική του ανάπτυξη μπορεί να είναι κάτι εξαιρετικά δύσκολο, τόσο για το παιδί αλλά και για τους ανθρώπους που θεωρούνται υπεύθυνοι για την ανατροφή του.
Σχόλια όπως «είναι στην πρίζα;», «το έχετε κουρδίσει», «δεν ησυχάζει ποτέ», που μπορεί να ακούσουν οι γονείς ενός τέτοιου παιδιού από άλλους γονείς σε κούνιες, παιδότοπους –κυρίως ωστόσο κλειστούς και περιορισμένους χώρους–μέχρι ακόμα και από τους ίδιους τους δικούς τους γονείς ή συγγενείς τους το λιγότερο που μπορεί να προκαλέσει είναι αισθήματα αμηχανίας έως και ενοχής. Αλλά ακόμα και η έκπληξη και ο υπερβολικός θαυμασμός που μπορεί να προκαλέσει στους άλλους με τις γνώσεις, τις απαντήσεις, τις συζητήσεις –με τους μεγάλους– που είναι σε θέση να κάνει μπορούν ως η άλλη όψη του νομίσματος να φέρουν τους γονείς σε αμυντική θέση.
Για να γίνει μια διάγνωση για ΔΕΠΥ το παιδί πρέπει να είναι τουλάχιστον 7 ετών. Από κει και πέρα όποια βοήθεια κι αν δοθεί στο παιδί με εργοθεραπεία, ψυχολογική στήριξη, λογοθεραπεία (ανάλογα με τη φύση και τα συμπτώματα κάθε περίπτωσης) – δεν λύνει το θέμα του πώς το βλέπουν οι άλλοι. Η βοήθεια πρέπει να ξεκινάει και να εστιάζει μόνο στο παιδί. Να γίνεται για να μάθει το παιδί να διαχειρίζεται διάφορες δυσκολίες του που μακροχρόνια μπορεί να του δημιουργήσουν προβλήματα στην καθημερινότητά του. Δεν ξεκινάει ούτε τελειώνει με βάση του τι θα πει ο κόσμος ή του τη γνώμη θα έχουν οι άλλοι για το παιδί ή τους γονείς του.
Πώς πρέπει να ένας γονιός με κάθε παιδί; Να το στηρίζει, να το αγαπά, να το μάθει να αγκαλιάζει και τα δυνατά αλλά και τα αδύνατα σημεία του. Να το υπερασπίζεται στους άλλους. Να το πιστεύει. Να παίρνει το μέρος του. Αλλά προσοχή να το μάθει να μην χρησιμοποιεί οποιαδήποτε διαφορετικότητα –ακόμα κι είναι η υπερβολική ευφυΐα– ως άλλοθι ή ως δικαιολογία για άσχημες ή ανεπίτρεπτες συμπεριφορές.
Ένα παιδί με ΔΕΠΥ χρειάζεται συνήθως λίγα περισσότερα ερεθίσματα, λίγη περισσότερη ενθάρρυνση, να διαχειρίζεται τη ματαίωση που δημιουργείται από τις υψηλές προσδοκίες που το ίδιο βάζει –τις περισσότερες φορές– στον εαυτό του, χρειάζεται πολλή υπομονή από τους άλλους για να του διδάξουν να έχει κι εκείνο με τη σειρά του υπομονή με τον εαυτό του, αλλά και με όλα όσα δεν μπορούν να γίνουν στην ταχύτητα και στους ρυθμούς που επιθυμεί.
Ως προς όλους τους άλλους και τα περίεργα σχόλια που μπορεί να ακούσετε… το χιούμορ είναι η μόνη απάντηση! Κατά τ’ άλλα χαρείτε όσο μπορείτε την παιδική ηλικία του παιδιού γιατί περνάει εξαιρετικά γρήγορα και με περίσσεια αγάπη δώστε του όσα περισσότερα εφόδια μπορείτε για να μάθει να αποδέχεται τον εαυτό του αλλά και τους άλλους…
