Το 2χρονο παιδί μου παρουσιάζει εμμονή με την οργάνωση: να ανησυχήσω;
Πότε η συμπεριφορά του είναι απόλυτα φυσιολογική και σε ποιες περιπτώσεις ένδειξη διαταραχής.
Κάποιες φορές ο 2χρονος γιος μου γίνεται δύναμη καταστροφής: μπορεί μέσα σε ελάχιστα λεπτά να γκρεμίσει στο πάτωμα όλα τα προσεκτικά τακτοποιημένα παιχνίδια του ή να βομβαρδίσει ολόκληρη την κουζίνα με γιαούρτι. Άλλες, συνήθως όταν είναι ξεκούραστος και χαρούμενος, μπορεί να εντοπίσει ένα αυτοκινητάκι πεταμένο στο πάτωμα, να το σηκώσει και να το τοποθετήσει πίσω στο ράφι σε πλήρη ευθυγράμμιση με τα υπόλοιπα.
Να νιώθω περήφανη που μεγαλώνω ένα παιδί με την αίσθηση της οργάνωσης και της τάξης; Ή να ανησυχώ μήπως οι ψυχαναγκαστικές κάποιες φορές συμπεριφορές του κρύβουν κάποια δυσλειτουργία; Το διαδίκτυο είναι γεμάτο με άρθρα προβληματισμένων γονιών, που αναρωτιούνται μήπως η εμμονή του παιδιού τους με την οργάνωση δείχνει αυτισμό ή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
«Για κάποια παιδιά η τακτοποίηση των παιχνιδιών τους και άλλων αντικειμένων είναι διασκεδαστική γιατί με αυτό τον τρόπο βλέπουν πώς οι πράξεις τους επηρεάζουν τον κόσμο γύρω τους», απαντά η dr Anna Shier, Αμερικανίδα ψυχίατρος παιδιών και εφήβων.
«Τα νήπια βρίσκονται σε ένα στάδιο όπου απολαμβάνουν να χειρίζονται τα πράγματα στο περιβάλλον τους, καθώς έτσι αποκτούν μια αίσθηση ελέγχου και δύναμης, εκεί που μόλις λίγους μήνες νωρίτερα δεν ήταν καν σε θέση να περπατήσουν χωρίς βοήθεια ή ακόμα και να μπουσουλήσουν».
Πότε όμως ένας γονιός καλείται να ανησυχήσει;
Όταν η οργάνωση και τακτοποίηση γίνεται εμμονική και επαναλαμβανόμενη. «Δηλαδή όταν, σε μια περίοδο που το νήπιο θα έπρεπε να εξερευνεί το περιβάλλον του, η τακτοποίηση και ευθυγράμμιση των παιχνιδιών του το εμποδίζουν να παίζει με καινούρια πράγματα. Τα περισσότερα παιδιά σε κάποιο βαθμό τακτοποιούν τα παιχνίδια τους, αλλά αν οι δραστηριότητές τους επικεντρώνονται κυρίως στην τακτοποίηση και την ταξινόμηση, τότε συνιστούν λόγο ανησυχίας», προσθέτει η dr Shier.
Σε περίπτωση που σας προβληματίζει οτιδήποτε στη συμπεριφορά του νήπιου παιδιού σας, η καλύτερη λύση είναι να το συζητήσετε με τον παιδίατρο. «Η επιθυμία ενός παιδιού να ταξινομεί και να ευθυγραμμίζει παιχνίδια είναι ένα ιδιαίτερα κοινό χαρακτηριστικό των παιδιών που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού, για τα οποία είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπάρξει μια όσο το δυνατόν πρώιμη παρέμβαση», σχολιάζει η dr Shier.
Σε μια διαφορετική περίπτωση, η ταξινόμηση αντικειμένων μπορεί να γίνει ένα πρώτης τάξης εργαλείο μάθησης, προσθέτει η Jacquelyn Smith, ειδική παιδαγωγός.
«Η οργάνωση και η ταξινόμηση είναι θεμελιώδεις μαθηματικές δεξιότητες. Διδάσκουν την έννοια των αριθμών, τα σχήματα και παρέχουν εργαλεία επίλυσης προβλημάτων», σχολιάζει η Smith.
Επιπλέον, με τη βοήθεια της οργάνωσης και της ευθυγράμμισης μπορούμε να διδάξουμε στο παιδί μας τα χρώματα, τα μεγέθη, τα σχήματα και τα μοτίβα, μέσα από καθημερινές δραστηριότητες όπως η τακτοποίηση των παιχνιδιών ή ο διαχωρισμός των ρούχων της μπουγάδας (π.χ. χρωματιστά και λευκά).
«Η κόρη μου λατρεύει τα Lego, έτσι συχνά της ζητάω να βρει όλα τα λευκά τετράγωνα Lego και τα ροζ ορθογώνια Lego, για να χτίσουμε μαζί ένα σπίτι. Με αυτό τον τρόπο της μαθαίνω ταυτόχρονα τα χρώματα και τα σχήματα», φέρνει ως παράδειγμα η Smith.
Επιπλέον, η ίδια η οργάνωση αποδεικνύεται μακροπρόθεσμα μια δεξιότητα χρήσιμη για την καθημερινότητα των παιδιών. «Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, τα βοηθάει π.χ. να οργανώνουν τη γραφική ύλη και τα βιβλία τους», προσθέτει η Smith. Έτσι, μαθαίνουν να προετοιμάζονται καλύτερα για το σχολείο, τις εξωσχολικές δραστηριότητές τους και, μελλοντικά, για τη δουλειά τους.
Την επόμενη φορά λοιπόν που ο γιος μου θα τοποθετήσει το αυτοκινητάκι του στην ίδια ευθεία με τα υπόλοιπα, πάνω στο ράφι, θα σκεφτώ ότι πιθανότατα είναι μια συμπεριφορά απόλυτα φυσιολογική για την ηλικία του, η οποία του ανοίγει το δρόμο για δεξιότητες που θα του φανούν χρήσιμες στο μέλλον.
Χωρίς να πάψω βέβαια ποτέ να επαγρυπνώ για ανησυχητικά σημάδια. Είναι στη φύση μου, άλλωστε.
