«Τι προσπαθώ να θυμάμαι όταν πασχίζω να επικοινωνήσω με την έφηβη κόρη μου»
«Θα περάσει κι αυτό», είναι ένα από τα μάντρα της Αμερικανίδας αρθρογράφου Suzanne Hayes, που διανύει μια από τις πιο δύσκολες περιόδους για μια μητέρα: την αρχή της εφηβείας του παιδιού της.
Η 13χρονη κόρη μου κυριολεκτικά ανατριχιάζει όταν την αγγίζω. Οποιαδήποτε προσπάθειά μου να δείξω τρυφερότητα στην κάποτε τρυφερή και εκδηλωτική κόρη μου βρίσκει πλέον αντίσταση. Συναντά τη στάση «είμαι έφηβη και υπερβολικά μεγάλη για τέτοια πράγματα», που κυριεύει τα παιδιά μας κάπου ανάμεσα στα 11 και τα 16 χρόνια τους.
Τι έκανα λάθος για να αξίζω τέτοια αντιμετώπιση, αναρωτιέμαι κάποιες φορές. Μήπως μου κρατάει μούτρα που δεν άφησα μια φίλη της να κοιμηθεί στο σπίτι μας το Σαββατοκύριακο; Μήπως είναι αναδρομική αντίδραση στο διαζύγιό μου, που οριστικοποιήθηκε πριν από έξι χρόνια; Μήπως ξέχασα να της πω «σ’ αγαπώ» σήμερα το πρωί ή μήπως της το είπα υπερβολικά φωναχτά την ώρα που έφευγε για το σχολείο;
Ως αναγνωρισμένο control freak, κάνω το επόμενο βήμα στην προσπάθειά μου να ανακαλύψω ένα ίχνος της νεότερης, πιο τρυφερής εκδοχής της κόρης μου: Τη βομβαρδίζω με ερωτήσεις, με αποτέλεσμα η ένταση να κλιμακώνεται.
«Με ποιον έφαγες μεσημεριανό σήμερα;». Δεν ξέρω τι άλλο να της πω για να ξεκινήσω κουβέντα.
«Δεν ξέρω, μαμά», απαντά.
«Μήπως με τη Μέγκαν;».
«Τι σε νοιάζει, μαμά;». Ο εκνευρισμός της δυναμώνει.
Χαλάρωσε, μαμά. Νέα στρατηγική: δωροδοκία.
«Μήπως χρειάζεσαι κάποιο καινούριο ρούχο για να φορέσεις στο πάρτι αυτό το Σαββατοκύριακο;».
«Όχι, έχω κάτι να φορέσω».
«Ποιος θέλει παγωτό;», ρωτάω μετά, καθώς σκέφτομαι ότι αν δελεάσω τα μικρότερα αδέρφια της με την υπόσχεση μιας σοκολατένιας λιχουδιάς, ίσως της φτιάξει κάπως η διάθεση. Συμφωνεί κι εκείνη. Παγωτό, λοιπόν.
Βάζω μουσική και σκέφτομαι πόσο τυχερή είναι που η μαμά της ακούει Selena Gomez και Taylor Swift. Ξέρει τι μουσική ακούνε οι άλλες μαμάδες; Δεν έχει ιδέα πόσο cool είμαι. Τραγουδάω δυνατά, λικνίζομαι ενώ οδηγώ και σκέφτομαι πόσο cool μαμά είμαι. Μπορεί να είμαι 40 ετών, αλλά νιώθω 27.
«Θεέ μου, μαμά, αυτός ο τύπος σε κοιτάει που χορεύεις. Σταμάτα!», μου λέει στο πρώτο κόκκινο φανάρι.
Μα δεν καταλαβαίνει πως ό,τι έχω κάνει από τη στιγμή που πήγα να την πάρω από το σχολείο ήταν μια προσπάθεια να νιώσω ξανά ότι είμαι η μαμά της; Η μαμά που κοιμόταν μαζί της στο κρεβάτι κάθε βράδυ όταν ήταν τεσσάρων; Η μαμά που χόρευε μαζί της στο σαλόνι; Η μαμά στην οποία απευθυνόταν για βοήθεια για τις εργασίες του σχολείου; Τι συνέβη και πώς μπορώ να το σταματήσω; Θέλω πίσω την κόρη μου, τώρα!
Συχνά αντιμετωπίζω τα συμπτώματα της εφηβείας σαν μια απόδειξη ότι κάνω κάτι λάθος. Θεωρώ ότι μπορώ να ελέγξω τις δράσεις και τις αντιδράσεις της κόρης μου. Μέσα από τη δοκιμή και το λάθος, όμως, έχω ανακαλύψει ότι όσο περισσότερο προσπαθώ να την ελέγξω, τόσο περισσότερο τη διώχνω μακριά μου.
Οι έφηβοι είναι απρόβλεπτοι. Τη μια στιγμή φλυαρούν και γελούν και είναι χαρούμενοι, και την επόμενη είναι κατσουφιασμένοι, νωθροί, σιωπηλοί. Από τη μία μέρα στην άλλη, τα αγαπημένα μας, εξαρτημένα σε εμάς παιδιά μεταμορφώνονται σε μια μίνι εκδοχή ενηλίκων, παλεύοντας να ανεξαρτητοποιηθούν και προσπαθώντας απελπισμένα να αρχίσουν να βασίζονται όλο και λιγότερο στη μαμά και τον μπαμπά.
Η κόρη μου ενηλικιώνεται. Είναι μια κρίσιμη περίοδος στη ζωή της και, παρόλο που μπορεί να μην αναγνωρίζω αυτή τη 13χρονη της οποίας τα σορτσάκια γίνονται όλο και πιο κοντά και τα πόδια όλο και πιο μακριά, συνειδητοποιώ ότι πρέπει να κάνω πίσω και να αποδεχτώ αυτά τα χρόνια μεταμόρφωσης. Άλλωστε, είναι μια πρόβα τζενεράλε για την ενήλικη ζωή.
Όταν λοιπόν ακόμα και η πιο απλή κουβεντούλα μας μοιάζει εξίσου επώδυνη με μια επίσκεψη στον οδοντίατρο, προσπαθώ να μην το παίρνω προσωπικά. Σκέφτομαι ότι δεν έχει να κάνει με τις ικανότητές μου ως μητέρα ή την απουσία αυτών, δεν έχει να κάνει με το τι φοράω ή το πώς χορεύω. Είναι απλώς ένα σύμπτωμα της εφηβείας. Και όταν τα πράγματα δυσκολεύουν περισσότερο, προσπαθώ να θυμάμαι τα παρακάτω δεδομένα:
1. Όλα είναι προσωρινά. Η εφηβεία δεν διαρκεί για πάντα. Τα έφηβα παιδιά μας θα εξελιχθούν σε ανεξάρτητους ενήλικες. Είναι αναπόφευκτο. Μια μέρα, όταν θα κοιτάμε πίσω μας στο παρελθόν, θα μας φαίνονται αστείες ακόμα και οι πιο δύσκολες μέρες. Όταν λοιπόν η καταιγίδα που έρχεται είναι υπερβολικά δυνατή για να της αντισταθούμε, μαμάδες και μπαμπάδες, ας σφίξουμε τα δόντια και ας κάνουμε υπομονή.
2. Είμαστε επαρκείς. Είναι τρομακτικό να βλέπουμε το παιδί μας να μεταμορφώνεται σε έφηβο και μετά σε νεαρό ενήλικα μπροστά στα μάτια μας. Νιώθουμε ότι η σχέση μας μαζί του αλλάζει ριζικά. Δεν πειράζει αν κάποιες στιγμές νιώθουμε χαμένοι. Ας προσπαθήσουμε να μην το υπεραναλύουμε. Ας μην εκβιάζουμε τις συζητήσεις μαζί του. Ας αποδεχτούμε τη σιωπή, την απόσταση. Ας είμαστε ο εαυτός μας. Ας αγαπούμε και πειθαρχούμε με συνέπεια. Ας πούμε τα ανόητα αστεία μας ακόμα και αν το έφηβο παιδί μας στραβομουτσουνιάζει. Το μόνο που θέλει είναι να είμαστε ο εαυτός μας. Ακόμα και αν δεν μας το λέει ούτε μας το δείχνει, μας αγαπάει άνευ όρων.
3. Το έφηβο παιδί μας χρειάζεται αγάπη. Ακόμα και αν η έφηβη κόρη μας ανατριχιάζει όταν την αγκαλιάζουμε ή δεν είναι ποτέ η πρώτη που μας λέει «σ’ αγαπώ», ας μην αλλάξουμε στάση. Ας συνεχίσουμε να λέμε «σ’ αγαπώ» όπως το κάναμε πάντα, ή και ακόμα συχνότερα, αν νιώθουμε αρκετά τολμηροί. Ας βρούμε νέους και δημιουργικούς τρόπους να εκφράσουμε την τρυφερότητά μας αν οι αγκαλιές μας δεν βρίσκουν πλέον ανταπόκριση. Ας κολλήσουμε χαρτάκια με ενθαρρυντικές φράσεις στον καθρέφτη της έφηβης κόρης μας. Ας της αφηγηθούμε αστεία περιστατικά από τη δουλειά μας. Ας την αφήσουμε να διαλέξει τι θα παραγγείλουμε στο εστιατόριο. Ας βρούμε τρόπους να εκφράσουμε στο παιδί μας την αγάπη μας, ανεξάρτητα αν εκείνο θα τους αποδεχτεί επίσημα ή όχι. Ακόμα και αν μπαίνουμε στον πειρασμό να κάνουμε πίσω όταν οι προσπάθειές μας να εκδηλώσουμε την τρυφερότητά μας πέφτουν στο κενό, μπορούμε αναζητήσουμε νέους τρόπους έκφρασης. Με σεβασμό πάντα στα προσωπικά όρια του παιδιού μας, ας μη σταματήσουμε ποτέ να του δείχνουμε ότι το αγαπάμε όπως είναι, ακόμα και στις πιο κακόκεφες στιγμές του.
4. Ας παραμερίσουμε το φόβο μας. Κάτω από το άγχος μου κρύβεται φόβος – φόβος ότι θα χάσω τη σχέση με την κόρη μου όπως την ήξερα μέχρι τώρα, φόβος ότι θα χάσω την άνευ όρων αγάπη της, φόβος της αποτυχίας. Όμως ο φόβος είναι παραπλανητικός. Δεν θα χάσουμε το έφηβο παιδί μας ή την αγάπη του. Καθώς εκείνο ωριμάζει και διδάσκεται τα μαθήματα της ζωής, η σχέση μας μαζί του μεταμορφώνεται. Ας δείξουμε εμπιστοσύνη σε αυτή τη διαδικασία. Να είμαστε σίγουροι ότι η αγάπη και η σχέση μας με το παιδί μας θα επιβιώσει κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Ας πιστέψουμε ότι είμαστε καλοί γονείς. Ας αναγνωρίσουμε τους κρυμμένους φόβους μας και ας τους παραμερίσουμε. Ας δώσουμε στο παιδί μας το χώρο και την άνευ όρων αγάπη που χρειάζεται για να ενηλικιωθεί. Το παιδί μας κάνει ένα ταξίδι με προορισμό την ανεξαρτησία. Εμείς είμαστε οι καθοδηγητές, οι μέντορες και τα νούμερο ένα ινδάλματά του. Ας το αγαπήσουμε με όλη μας τη δύναμη και χωρίς να χάσουμε την εμπιστοσύνη στο ένστικτό μας. Ας απολαύσουμε όλοι μαζί τη διαδρομή.
