Ποια είναι η δεξιότητα που ξεχωρίζει τα διανοητικά δυνατά παιδιά από «αυτά που τα παρατάνε» — και πώς μπορούν να την διδάξουν οι γονείς
Σε δύσκολους καιρούς η καλλιέργεια της ελπίδας και της αισιοδοξίας οδηγεί στην ανθεκτικότητα και την εσωτερική δύναμη των παιδιών
Χωρίς τα κατάλληλα εργαλεία για να χειριστείτε τις αντιξοότητες, η απελπισία μπορεί να εμφανιστεί και η συνολική ευημερία των παιδιών μπορεί να μειωθεί. Η ελπίδα είναι αυτό που τους δίνει ενέργεια να παραμείνουν ψυχικά δυνατοί σε δύσκολες στιγμές και είναι αυτό που τους ξεχωρίζει από αυτούς που τα παρατάνε εύκολα.
Τα διανοητικά δυνατά παιδιά κατανοούν την αξία της ελπίδας
Η έρευνα δείχνει ότι η αισιοδοξία μπορεί να μειώσει δραματικά το άγχος και την κατάθλιψη της παιδικής ηλικίας. Τα αισιόδοξα παιδιά έχουν μια εσωτερική αίσθηση ελέγχου. Θεωρούν τις προκλήσεις και τα εμπόδια ως προσωρινά και ότι μπορούν να ξεπεραστούν, επομένως είναι πιο πιθανό να ευδοκιμήσουν και να βοηθήσουν τους άλλους.
Ωστόσο, παρά την απέραντη δύναμή της, η ελπίδα αποκλείεται σε μεγάλο βαθμό από τις γονεϊκές μας ατζέντες. Τα καλά νέα; Η ελπίδα είναι κάτι που μπορεί να διδαχθεί. Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να αυξήσετε αυτή τη δύναμη είναι να εξοπλίσετε τα παιδιά με δεξιότητες για να χειριστούν τα αναπόφευκτα χτυπήματα της ζωής.
Ακολουθούν εννέα τρόποι που υποστηρίζονται από την επιστήμη για να βοηθήσετε τα παιδιά να διατηρήσουν την ελπίδα – ειδικά σε δύσκολες στιγμές:
Σταματήστε την αρνητικότητα στη στιγμή.
Η αβάσιμη απαισιοδοξία τρώει την ελπίδα, γι’ αυτό είναι σημαντικό να βοηθάμε τα παιδιά να αποβάλουν την αρνητικότητα πριν γίνει συνήθεια. Αναπτύξτε έναν ιδιωτικό κωδικό για να σηματοδοτήσει «αυτό είναι ένα αρνητικό σχόλιο», όπως να τραβάτε το αυτί σας. Στη συνέχεια, ενθαρρύνετέ τα να διακόψουν τις αρνητικές σκέψεις.
Η δημιουργία ενός ψευδώνυμου για την απαισιόδοξη φωνή τους «Ο κύριος/η κυρία αρνητικός/ή») μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να το ελέγξουν. Όταν το παιδί σας εκφράσει έστω και μια ανάσα αισιοδοξίας («Γίνομαι καλύτερο σε αυτό»), επιβεβαιώστε το («Ναι, μπορώ να πω ότι έχεις κάνει εξάσκηση!»).
Χρησιμοποιήστε ελπιδοφόρες φράσεις.
Οι λέξεις έχουν μεγάλη δύναμη. Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει ένα αισιόδοξο μάντρα/σύνθημα («Το κατάλαβα αυτό!», «Υπάρχει πάντα το αύριο» ή «Θα είμαι εντάξει») για χρήση σε δύσκολες στιγμές. Στη συνέχεια, διδάξτε στα παιδιά να χρησιμοποιούν τη φράση για να μειώσουν την απαισιοδοξία.
Μπορείτε επίσης να ζητήσετε από το παιδί σας να ορίσει τη θετική του φράση ως προφύλαξη οθόνης τηλεφώνου ή να το κολλήσει σε ένα εμφανές σημείο στο δωμάτιό του. Μην ξεχάσετε να υιοθετήσετε ένα για τον εαυτό σας. Να επαναλαμβάνετε συχνά αυτές τις ελπιδοφόρες φράσεις μέχρι ριζώσουν στην εσωτερική φωνή του παιδιού σας.
Διδάξτε τον καταιγισμό ιδεών.
Τα αισιόδοξα παιδιά δεν αποφεύγουν τα προβλήματα. Τα αντιμετωπίζουν κατάματα γιατί έμαθαν ότι τα προβλήματα μπορούν να λυθούν. Εξηγήστε στο παιδί σας: «Το κόλπο για να ξεκολλήσετε είναι να βάλετε τον εγκέφαλό σας να ψάξει για λύσεις». Στη συνέχεια, διδάξτε πώς να πετυχαίνουν καταιγισμό ιδεών (brainstorming). Ένα κόλπο είναι να χρησιμοποιήσετε το ΣΠΕΛΑ αρκτικόλεξο για να βοηθήσει τα παιδιά να θυμηθούν τα βήματα:
Σιγά σιγά, πάρε χρόνο για να σκεφτείς.
Πες το πρόβλημά σου.
Ερώτηση: «Τι άλλο μπορώ να κάνω;»
Λύση: Ονομάστε όλα όσα θα μπορούσατε να κάνετε για να το λύσετε χωρίς κρίσεις.
Αποφασίστε την καλύτερη επιλογή και κάντε το.
Μοιραστείτε αισιόδοξα νέα.
Τα αισιόδοξα παιδιά ακούν ελπιδοφόρες ιστορίες. Τα βίαια μέσα μπορούν να δημιουργήσουν μια άποψη για τον κόσμο ως εντελώς άθλιο, τρομακτικό επικίνδυνο. Τα συγκινητικά νέα κρατούν ζωντανή την ελπίδα των παιδιών.
Αναζητήστε εμπνευσμένες ειδήσεις για να μοιραστείτε με τα παιδιά σας από καιρό σε καιρό. Δημιουργήστε μια ανασκόπηση πριν τον ύπνο για τα καλά μέρη της ημέρας κάθε ατόμου για να βοηθήσετε τα παιδιά σας να βρουν τη φωτεινή πλευρά της ζωής.
Και υπενθυμίστε τους τους δικούς τους θριάμβους: «Θυμάστε τότε που είχατε πρόβλημα να κάνετε φίλους; Τώρα έχετε υπέροχους φίλους!»
Ρωτήστε «τι θα γινόταν αν;»
Τα απαισιόδοξα παιδιά σκέφτονται συχνά «ζοφερές πιθανότητες», κάτι που εξασθενίζει την ελπίδα. Αλλά τα ελπιδοφόρα παιδιά μαθαίνουν να αξιολογούν με ακρίβεια. Όταν το παιδί σας έχει μια αμφιβολία, κάντε ερωτήσεις τύπου «τι θα γινόταν αν» για να σκεφτείτε τα πιθανά αποτελέσματα πιο ρεαλιστικά.
Θα μπορούσατε να ρωτήσετε: «Τι θα μπορούσε να συμβεί αν προσπαθούσατε – ή δεν προσπαθούσατε – αυτό; Ποιο είναι το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί; Πόσο πιθανό είναι να συμβεί αυτό; Ποιο είναι το πιο πιθανό αποτέλεσμα;»
Αυτές οι ερωτήσεις βοηθούν τα παιδιά να σταθμίσουν αν τα πιθανά αποτελέσματα είναι πραγματικά τόσο άσχημα όσο φαντάζονταν. Αυτή η γνώση μπορεί να είναι η πορεία προς τα εμπρός.
Γιορτάστε τις μικρές επιτυχίες.
Η επαναλαμβανόμενη αποτυχία αυξάνει την απελπισία, αλλά η αναγνώριση έστω και μιας μικρής επιτυχίας ενισχύει την ελπίδα. Επαναπροσδιορίστε την «επιτυχία» ως κέρδος: μια μικρή βελτίωση σε σχέση με την προηγούμενη απόδοση λόγω προσπάθειας. Στη συνέχεια, βοηθήστε το παιδί σας να αναγνωρίσει προσωπικά οφέλη.
Για παράδειγμα, «Τελευταία φορά, είχες εννέα σωστές λέξεις. Σήμερα πήρες 10! Αυτό είναι νίκη!».
Ενισχύστε την αυτοπεποίθηση.
Τα παιδιά που αισθάνονται απελπισία δυσκολεύονται να κάνουν τον συνήγορο του εαυτού τους. Η μαθησιακή διεκδίκηση, η οποία είναι το μέσο σημείο μεταξύ παθητικότητας και επιθετικότητας, αυξάνει την ελπίδα και την πρακτικότητα.
Η γλώσσα του σώματος έχει επίσης σημασία. Διδάξτε τα βασικά της γλώσσας του σώματος με αυτοπεποίθηση: «Το να κρατάς το κεφάλι ψηλά σε βοηθά να δείχνεις σίγουρος. Να κοιτάτε πάντα το άτομο στα μάτια».
Διδάξτε καταιγισμό ιδεών που μπορεί να χρησιμοποιήσει το παιδί σας για να υπερασπιστεί τον εαυτό του: «Δεν είναι ωραίο». «Αυτό δεν είναι σωστό». «Δεν θέλω να το κάνω αυτό». Εξασκήστε αυτές τις δεξιότητες έως ότου το παιδί σας να μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του.
Δημιουργήστε τελετουργίες ευγνωμοσύνης.
Τα ελπιδοφόρα παιδιά είναι ευγνώμονες. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που διατηρούν ημερολόγια ευγνωμοσύνης αισθάνονται πιο ελπιδοφόρα για τη ζωή τους σε μόλις 10 εβδομάδες.
Κρατήστε μια παράδοση για το γεύμα, στην οποία κάθε μέλος της οικογένειας να αποκαλύπτει ένα πράγμα για το οποίο είναι ευγνώμων για αυτό που συνέβη εκείνη την ημέρα. Καθιερώστε ένα τελετουργικό πριν τον ύπνο, όπου όλοι να ονομάζουν κάποιον/κάτι για το οποίο είναι ευγνώμονες και γιατί. Ή καταγράψτε τις εκτιμήσεις των παιδιών σας σε ένα οικογενειακό ημερολόγιο για να θυμηθούν τα καλά μέρη της ζωής τους.
Κουμπαράς φιλανθρωπίας.
Καθώς οι κακοτυχίες αυξάνονται, η απελπισία μπορεί να εμφανιστεί. Το να δείχνετε στα παιδιά ότι έχουν τη δύναμη να κάνουν διαφορά στη ζωή των άλλων εμπνέει ελπίδα και χτίζει την αυτο-αποτελεσματικότητα.
Τα αισιόδοξα παιδιά έχουν ενήλικες που νοιάζονται για την ελπίδα. Ξεκινήστε ένα οικογενειακό φιλανθρωπικό κουτί όπου τα παιδιά προσθέτουν παιχνίδια, ρούχα και παιχνίδια που χρησιμοποιούνται ήπια. Παραδώστε το σε μια άπορη οικογένεια, ώστε να δουν τον αντίκτυπο της καλοσύνης.
Βρείτε αιτίες προσαρμοσμένες στο πάθος των παιδιών σας και υποστηρίξτε τις προσπάθειές τους. Τα έργα πρέπει να καθοδηγούνται από τις δικές τους ανησυχίες και όχι να έχουν σχεδιαστεί για να φαίνονται καλά στα βιογραφικά. Ακολουθήστε το παράδειγμά τους.
