Ο θηλασμός μπορεί να ενισχύσει την ψυχική υγεία στις μητέρες που αντιμετωπίζουν επιλόχειο κατάθλιψη
Άλλο ένα σημαντικό όφελος που υποστηρίζουν οι σύγχρονες μελέτες
Εκτιμάται ότι περίπου 1 στις 9 νέες μητέρες πάσχουν από κατάθλιψη, η οποία συνήθως είναι γνωστή ως κατάθλιψη μετά τον τοκετό (PPD) ή επιλόχειος κατάθλιψη. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η κατάθλιψη της μητέρας μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς το θηλασμό, το δεσμό με το βρέφος δέσμευση αλλά και την ποιότητα της ανατροφής.
Ο ΠΟΥ αναφέρει ότι οι παρεμβάσεις για την καλλιέργεια της σχέσης μητέρας-βρέφους είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για την ανάπτυξη και την υγεία του βρέφους αλλά και για την ψυχική υγεία της μητέρας. Μια πρόσφατη πρώτη-από-είδος μελέτη από ερευνητές στο Charles E. Schmidt College of Science του Πανεπιστημίου Florida Atlantic, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Neuropsychobiology, διαπίστωσε ότι ο θηλασμός μπορεί να έχει θετική επίδραση στις διαθέσεις των καταθλιπτικών μητέρων.
Ενώ ο όρος «μετά τον τοκετό» χρησιμοποιείται γενικά για να καλύψει τις πρώτες 4-6 εβδομάδες μετά τη γέννηση, οι ειδικοί πιστεύουν ότι η κατάθλιψη μετά τον τοκετό μπορεί να αναπτυχθεί έως ένα έτος μετά τον τοκετό. Επίσης, η επιλόχειος κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά την εγκυμοσύνη.
«Τα αποδεδειγμένα πλεονεκτήματα του θηλασμού συχνά εξηγούνται ως προς τη διατροφική του σύνθεση», λέει η συγγραφέας της μελέτης, Jillian Hardin, PhD, από το εργαστήριο ανάπτυξης ψυχοφυσιολογίας στο Florida Atlantic University. «Το ερευνητικό μας εργαστήριο αντιλαμβάνεται τη βρεφική διατροφή ως ένα δυναμικό, διαδραστικό περιβάλλον που μοιράζεται η μητέρα και το βρέφος».
Κατά τη διάρκεια της πρώιμης περιόδου μετά τον τοκετό, οι μητέρες και τα βρέφη περνούν πολύ χρόνο στη σίτιση. Έτσι, η συλλογιστική πίσω από τη μελέτη ήταν διπλή: η κατανόηση του κατά πόσον οι συμπεριφορικές πτυχές του περιβάλλοντος θηλασμού είναι μοναδικές και αν αυτά τα μοναδικά οφέλη επεκτείνονται και στις μητέρες που εμφανίζουν καταθλιπτικά συμπτώματα.
Σχετικά με τη μελέτη
Οι ερευνητές αξιολόγησαν 113 μητέρες και τα βρέφη τους και αξιολόγησαν τα συμπτώματα κατάθλιψης της μητέρας, τη διατροφή και την ιδιοσυγκρασία / διάθεση. Βιντεοσκόπησαν τις επαφές μητέρων-βρεφών κατά τη διάρκεια της σίτισης για να εκτιμήσουν τα στοργικά μοτίβα αφής τόσο στη μητέρα όσο και στο μωρό (συμπεριλαμβανομένου του χαϊδέματος, του μασάζ και της επαφής που ξεκίνησε είτε από τη μητέρα είτε το βρέφος) και συνέλεξαν μοτίβα δραστηριότητας ηλεκτροεγκεφαλογράφου (EEG) από βρέφη ηλικίας 1 και 3 μηνών.
Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από τη δραστηριότητα EEG έδειξαν ότι η στοργική αφή στο βρέφος διέφερε ανάλογα με τη διάθεση και το εάν τα μωρά θήλαζαν ή έπαιρναν το γάλα με μπιμπερό.
«Ένα απροσδόκητο εύρημα στην έρευνά μας σχετίζεται με τα πρότυπα EEG για τα βρέφη», λέει η Hardin. «Βρέφη μητέρων χωρίς καταθλιπτικά συμπτώματα, ανεξάρτητα από τη μέθοδο σίτισης, και βρέφη μητέρων με καταθλιπτικά συμπτώματα που θηλάζουν εμφάνισαν κανονικά αναπτυξιακά πρότυπα EEG».
Ωστόσο, τα βρέφη των μητέρων που είχαν κατάθλιψη και ταΐζονταν με φόρμουλα εμφάνισαν μοτίβα εγκεφαλικής δραστηριότητας που απέκλιναν από τις άλλες ομάδες βρεφών με τρόπο που φαινόταν να μην ρυθμίζεται. «Είναι πιθανό το περιβάλλον του θηλασμού να λειτουργεί ως προστατευτικός παράγοντας παρουσία κατάθλιψης μετά τον τοκετό», λέει η Hardin. «Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα για να καταλήξουμε σε αυτό το συμπέρασμα».
Ο παράγοντας οξυτοκίνης
Η Τζέσικα Μάντεν, MD, παιδίατρος και νεογνολόγος και ιατρικός διευθυντής της Aeroflow Breastpumps, δεν εξεπλάγη από τα ευρήματα της μελέτης. «Είναι λογικό ότι όσο πιο ήρεμη και πιο γαλήνια αισθάνεται μια μητέρα ενώ θηλάζει, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να αγγίξει, να χαϊδέψει και να είναι στοργική με το μωρό της», λέει.
Και μόνο η απλή πράξη να αγκαλιάζεις ένα νεογέννητο στο στήθος σου, χωρίς το άγχος και την πίεση που σχετίζεται με την προσπάθεια επιτυχούς θηλασμού, μπορεί να κάνει θαύματα για την ψυχική υγεία και την ευημερία των μητέρων.
Υπάρχει επίσης ο παράγοντας της οξυτοκίνης (ωκυτοκίνη)- η λεγόμενη «ορμόνη αγάπης» και μία από τις κύριες ορμόνες που παράγονται στο σώμα των μητέρων κατά τη διάρκεια του θηλασμού. «Είναι γνωστό ότι η ωκυτοκίνη προάγει την αίσθηση ηρεμίας, ευεξίας και δεσμών μητέρων-βρεφών», εξηγει η Δρ. Μάντεν. «Είναι επίσης λογικό ότι οι μητέρες που θηλάζουν να έχουν λιγότερο καταθλιπτικά συμπτώματα ενώ ταΐζουν τα μωρά τους λόγω της αύξησης της οξυτοκίνης που βιώνουν».
Η Δρ. Madden επισημαίνει ότι η πλειοψηφία των μητέρων στη μελέτη ήταν μεσαία έως ανώτερη μεσαία τάξη, με υψηλή εκπαίδευση και σε γάμο. «Αυτό δεν είναι αντιπροσωπευτικό της σημερινής μέσης αμερικανικής μητέρας. Θα ήθελα πολύ να δω τα ευρήματα της μελέτης να επαναλαμβάνονται σε ένα μεγαλύτερο και πιο διαφορετικό δείγμα γυναικών».
Ο θηλασμός μπορεί να είναι πρόκληση για πολλές νέες μητέρες
Φυσικά, ο θηλασμός δεν είναι θεραπεία για την κατάθλιψη και ο ίδιος ο θηλασμός μπορεί να είναι πολύ απαιτητικός και ως εκ τούτου μια τεράστια πηγή άγχους για νέες μητέρες. Ως σύμβουλος γαλουχίας, η Δρ. Madden το ξέρει καλά από την εμπειρία της. Ωστόσο, έχει επίσης δει μεγάλη βελτίωση στη διάθεση των μητέρων και τη γενική ευεξία καθώς τα προβλήματα γαλουχίας επιλύονται και η σχέση θηλασμού μητέρας-μωρού βελτιώνεται.
Εάν μια μαμά αντιμετωπίζει άγχος που είναι δευτερεύον από τις προκλήσεις του θηλασμού, η Δρ. Madden την ενθαρρύνει να επικεντρωθεί στο να έχει ποιοτικό χρόνο κι επαφή «από δέρμα σε δέρμα» με το μωρό της. «Και μόνο η απλή πράξη να αγκαλιάζεις το νεογέννητο το στήθος σου, χωρίς το άγχος και το στρες που σχετίζεται με την προσπάθεια επιτυχούς θηλασμού, μπορεί να κάνει θαύματα για την ψυχική υγεία και ευεξία των μητέρων », εξηγεί.« Σε πολλές περιπτώσεις, αυτός ο μη-αγχωτικός χρόνος δέρμα-με-δέρμα οδήγησε σε μια αρκετά γρήγορη βελτίωση στην ικανότητα των μωρών να θηλάζουν».
Σε έναν ιδανικό κόσμο, κάθε θηλάζουσα μητέρα που αντιμετωπίζει δυσκολίες θα είχε εύκολη πρόσβαση σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας για υποστήριξη.
Η πρόσφατη μελέτη είναι περαιτέρω απόδειξη ότι πρέπει να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σχέση μεταξύ προβλημάτων θηλασμού και συμπτωμάτων κατάθλιψης.
Σύμφωνα με την εμπειρία του Dr. Madden, είναι σύνηθες για νέες μητέρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα θηλασμού και κατάθλιψη μετά τον τοκετό να σταματήσουν αποκλειστικά το θηλασμό. Σε αυτήν την περίπτωση, μπορεί να βοηθήσει να δούμε ότι ο θηλασμός δεν είναι προσπάθεια «όλα ή τίποτα».
«Μπορεί να υπάρχουν μεγάλα οφέλη ακόμα και για μικρές ποσότητες θηλασμού, ακόμα κι αν είναι μία ή δύο φορές την ημέρα», υποστηρίζει η Dr. Madden. Κατά την κατανόηση των διαφορών συμπεριφοράς μεταξύ των μεθόδων σίτισης στο πλαίσιο της μητρικής κατάθλιψης, ανοίγεται η πόρτα στην ανάπτυξη μελλοντικών παρεμβάσεων που έχουν σχεδιαστεί για να ενθαρρύνουν τα υγιή διαδραστικά πρότυπα των καταθλιπτικών μητέρων και των βρεφών τους.
Για τη Hardin και τους συναδέλφους της ερευνητές, ο στόχος είναι απλός – η ευαισθητοποίηση σχετικά με τις επιπτώσεις ακόμη και της ήπιας κατάθλιψης μετά τον τοκετό τόσο στη μητέρα όσο και στο βρέφος. «Τα πρώιμα διαδραστικά πρότυπα μεταξύ της μητέρας και του βρέφους, ακόμη και στο πλαίσιο της διατροφής, επηρεάζουν την ανάπτυξη του βρέφους τόσο σε συμπεριφορικά όσο και σε φυσιολογικά πεδία», καταλήγουν.
