«Ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα σε κάθε συνθήκη να επιλέγει. Αυτή είναι η ελευθερία του» Aριστέα Κοντραφούρη

H Aριστέα Κοντραφούρη είναι αριστούχος της Δραματικής Σχολής «Αρχή» της Νέλλης Καρρά. Σπούδασε ειδική αγωγή και ειδικεύτηκε στην παιγνιοθεραπεία και δραματοθεραπεία. Διαθέτει ευρωπαϊκό πιστοποιητικό ψυχoθεραπείας (Ε.C.P). Δίδασκε στο ψυχοθεραπευτικό κέντρο δραματοθεραπείας – παιγνιοθεραπείας “Το ΕΡΜΑ”. Συνεργάζεται με το ελληνικό ινστιτούτο παιγνιοθεραπείας και δραματο -θεραπείας “Άθυρμα”. Είναι Πρόεδρος της Πανελλήνιας Επαγγελματικής Ένωσης Παιγνιοθεραπευτών – Δραματοθεραπευτών και Ιδρυτικό και διοικητικό μέλος του χώρου ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης “Το Νήμα”.

Είχε πολυετή συνεργασία με το Κέντρο ημέρας «Το Λιθαράκι» του παιδοψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής Παίδων. Υπήρξε συντονίστρια της ομάδας θεατρικού παιχνιδιού ατόμων με αναπηρία του Very special Arts Hellas ενώ εκπαιδεύτηκε κλινικά στη θεραπεία σύνθετου τραύματος του συστήματος Νarm. Σπουδάζει στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών στο τμήμα της Κοινωνικής Θεολογίας και θρησκειολογίας.

Πολυπρισματική από όποια ιδιότητά της και αν κοιτάξεις μέσα στον δημιουργικό της κόσμο, ανήσυχη και διερευνητική ως προς τις επιλογές της, ακάματη, ευαίσθητη και διαλεκτική ως προς το κοινό της επικοινωνεί την τέχνη της με την ελευθερία του καλλιτέχνη που σε κάθε του βήμα παροτρύνει τον εαυτό του να συνεχίσει τη διαδρομή του.. 

Καλώς όρισες Αριστέα Κοντραφούρη στην Ανήσυχη Πένα που θεωρεί τιμή της να συνδιαλέγεται με ανθρώπους της τέχνης και να επικοινωνεί με τους αναγνώστες της ανά τον κόσμο όσα της εμπιστεύεστε. Παρακάμπτοντας την κλασική οδό της συζήτησης, θα ήθελες να αρχίσουμε από το τέλος της καλλιτεχνικής σου διαδρομής;

Η αλήθεια είναι ότι βρίσκομαι σε μια μεταβατική φάση τόσο καλλιτεχνικά όσο και προσωπικά, μιας και νομίζω ότι το ένα δεν υφίσταται ανεξάρτητα από το άλλο. Τα τελευταία χρόνια έχω σταματήσει να παίζω σε παιδικές παραστάσεις. Η βαθιά μου επιθυμία να επικεντρωθώ στην ψυχοθεραπευτική μου ιδιότητα με οδήγησε στο να δημιουργήσω έναν χώρο ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης «Το Νήμα» με τον Ιωάννη Πίμπα και την Λαμπρινή Κουβαρά, οπού εστιάζουμε στην ψυχοθεραπευτική και ψυχοεκπαιδευτική παρέμβαση μέσω θεάτρου και παιχνιδιού.

Εκεί έχω δώσει όλη μου την ενέργεια, προσδοκώντας η προσέγγισή μας να είναι υπαρξιακή να διαπνέεται από έναν σεβασμό προς την ποικιλόμορφη ευαλωτότητα που φέρει ο κάθε άνθρωπος στη σύγχρονη εποχή. Επιθυμία κοινή της ομάδας είναι παιδιά και ενήλικες να απολαύσουν την περιπέτεια της διερεύνησης του εαυτού και την συνάντησης με τον άλλο, αναδομώντας στον μικρόκοσμό του ο καθένας αυτό το κατακερματισμένο σύστημα αξιών, που δυστυχώς αποτελεί μια πραγματικότητα στην οποία οφείλουμε να αντιδράσουμε τόσο ατομικά όσο και συλλογικά.

Ποια σημεία της διαδρομής αυτής υπογραμμίζεις με …κόκκινο στυλό;

Με κόκκινο στυλό θα υπογράμμιζα όλες τις μεταβάσεις μου. Οι μεταβάσεις για όλους μας, αποτελούν μια επίπονη εσώτερη διαδικασία κατά την οποία καλούμαστε να κάνουμε επιλογές. Να κρατήσουμε και να πετάξουμε, να επιτρέψουμε τη δυνατότητα για ζύμωση. Συνεπώς για εξέλιξη και ανάπτυξη του εαυτού. Οι εσωτερικές μου λοιπόν μεταβάσεις αντικατοπτρίζονται και στις επαγγελματικές. Είναι η αδιάκοπη ανησυχία μου, η περιέργειά μου να εξερευνώ νέα πεδία επιστημονικά και καλλιτεχνικά. Έτσι μετά τις σπουδές μου στο θέατρο βρέθηκα στο χώρο της ειδικής αγωγής, στο χώρο της παιγνιοθεραπείας, της δραματοθεραπείας και τώρα της κοινωνικής θεολογίας.

«Στάσεις» με την έννοια καθοριστικών στιγμών για το μέλλον σου, επαγγελματικά ή προσωπικά;

Οι στάσεις αυτές, οι καθοριστικές στιγμές για το μέλλον μου συνδέονται με πρόσωπα. Βλέμματα τα οποία λειτούργησαν-λειτουργούν ως φάροι στη διαδρομή μου. Ξεχωριστή θέση σ΄ αυτή τη πορεία και μακροχρόνια «στάση» υπήρξε η συνάντησή μου στα πρώτα μου βήματα, με τη δασκάλα μου τη Νέλλη Καρρά η οποία καθόρισε την οπτική με την οποία στέκομαι όχι μόνο στην τέχνη αλλά και στη ζωή. Μου καλλιέργησε την επιθυμία μου να αναζητώ την αυθεντικότητα και να πετώ το περιττό βάρος, να μην συμβιβάζομαι με οτιδήποτε αποδεικνύεται ψεύτικο. Μου άναψε τη σπίθα να μην εφησυχάζομαι στις ευκολίες. 

Καθώς είστε μητέρα δύο παιδιών που ασχολείται με την παιγνιοθεραπεία, τη συγγραφή – δραματοποίηση παραμυθιών και την ερμηνεία επί σκηνής, πόσο σε βοηθάει ο μητρικός ρόλος και πόσο αλληλοεπιδρά ο ένας στον άλλον;

Τη μητρική ιδιότητα τη φέρω μέσα μου σε οτιδήποτε και να κάνω. Συνεπώς επηρεάζει οτιδήποτε κάνω. Με βοηθάει αρκετά ως επαγγελματία γιατί συνδέομαι με την ιστορία που φέρνει το κάθε παιδί, ο κάθε έφηβος, ο κάθε γονιός αλλά ταυτόχρονα και με δυσκολεύει γιατί ματαιώνομαι πιο έντονα όταν στην προσωπική μου ζωή διαπιστώνω ότι η θεωρία δεν εφαρμόζεται πάντα εύκολα.

Λες σε κάποια συνέντευξή σου στο child.gr στην Αγγελική Λάλου κάτι που σε «φωτογραφίζει». «Μου αρέσει ο κόσμος των παιδιών, η αλήθεια τους, οι κώδικές τους». Αν ήθελες να δώσεις την ακριβή διάσταση αυτής της φράσης, πώς θα την επεξηγούσες;

Αναφέρομαι στην αυθεντικότητα. Σ΄ αυτό το ακατέργαστο υλικό που φέρνει το κάθε παιδί, όπου μέσα σε αυτό κρύβεται ο πολύτιμος πυρήνας της ύπαρξής του, χωρίς ιδιαίτερα φτιασίδια, όπως συναντάς στους ενήλικες. Σ΄ αυτόν, λοιπόν, τον πολύτιμο πυρήνα της ύπαρξης καλούμαστε να σταθούμε όλοι με σεβασμό και ευγένεια.

Το όνομά σου έχει συνδεθεί με τη Χαλκίδα – εκτός των άλλων – και με τον σύλλογο Γονέων ΑμεΑ Εύβοιας “Άνθρωπος – Ελπίδα – Πολιτισμός”. Προσωπικά έχω παρακολουθήσει και μία παράσταση σας με τη Σοφία Λιάκου και εκεί κατάλαβα μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια πόσο τα άτομα με αναπηρίες, αν έχουν κίνητρα μέσω της δημιουργίας και της σωστής καθοδήγησης, μπορούν να κερδίσουν τη θέση που τους αξίζει μέσα στην κοινωνία.

Είχα μια σπουδαία και μακροχρόνια συνεργασία με τον σύλλογο « Άνθρωπος- Ελπίδα-Πολιτισμός». Διήρκησε περίπου 20 χρόνια. Τώρα πια λόγω των υποχρεώσεών μου στην Αθήνα αναγκάστηκα να διακόψω. Παρόλα αυτά η Σοφία συνεχίζει. Η Ειρήνη Μερτζιάνη πρόεδρος του Συλλόγου, μας έδωσε τη δυνατότητα να κάνουμε το όνειρό μας πραγματικότητα. Και μάλιστα σε μια εποχή που η ιδέα του συμπεριληπτικού θεάτρου φάνταζε αρκετά πρωτοποριακή, μπορέσαμε να ανεβάσουμε ενδιαφέρουσες παραστάσεις, θα τολμούσα να πω αντισυμβατικές για τα τότε δεδομένα.

Πόσο βαριά είναι η αποσκευή ενός καλλιτέχνη που “μοιράζεται” ανάμεσα στη διδασκαλία, την ερμηνεία, τη συγγραφή, το θεατρικό παιχνίδι, την ψυχοθεραπεία και την ψυχοεκπαιδευτική καθοδήγηση ανηλίκων αλλά και ενηλίκων;

Δεν το αντιμετωπίζω ως “ μοίρασμα”. Το ένα έρχεται να συμπληρώσει το άλλο και να το ανακουφίσει. . Άλλωστε υπάρχει ένας κοινός άξονας που τα συνδέει όλα αυτά. Είναι ο άνθρωπος- το πρόσωπο – η ύπαρξη- το παιχνίδι και το θέατρο. Είναι ένας αδιάκοπος διάλογος, μια ακατάπαυστη διερεύνηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς στον κόσμο.

Βιώνουμε την κακοποίηση σε πολλά επίπεδα ζωής. Οι άνθρωποι πολλές φορές γίνονται πιο άγριοι και από τα ζώα της ζούγκλας… εκδηλώνουν φονικά ένστικτα συχνότερα από παλιά…και τα παιδιά, ως πιο αδύναμοι κρίκοι σ΄ αυτήν την ανθρωποφαγική αλυσίδα το εισπράττουν με τραυματικά αποτελέσματα για το μέλλον τους. Τι έχει να μας διδάξει η δική σου εμπειρία μέσα από την ενασχόλησή σου με το κακοποιημένο παιδί;

Δυστυχώς η κακοποίηση χωρίς να είναι ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο έχει παγιωθεί πλέον όχι μέσα από την αύξηση τέτοιου είδους φαινομένων αλλά μέσα από τη δημοσιοποίηση και την αποδοχή τους σιωπηρά από την κοινωνική πλειοψηφία. Το πρόβλημα δηλαδή. δεν είναι αν περισσότερα άτομα παιδιά ή ενήλικες κακοποιούνται με διάφορους τρόπους σήμερα αλλά το ότι η κοινωνία-όλοι εμείς δηλαδή, αρνούμαστε να το αντιμετωπίσουμε όπως θα έπρεπε. Ιδιαίτερα για τα παιδιά αλλά και για τα ζώα οι κοινωνικοί μηχανισμοί οφείλουν να ξανασχεδιάσουν και να απλώσουν ένα αδιαπέραστο δίχτυ προστασίας με κατανόηση των προβλημάτων και άμεση αντιμετώπισή τους. Η πορεία της κακοποίησης δεν είναι ευθύγραμμη αλλά κυκλική. Το κακοποιημένο παιδί πολύ πιθανόν να γίνει ένας κακοποιητής ενήλικας. Οφείλουμε να σπάσουμε αυτόν τον φαύλο κύκλο, να δείξουμε με τη στάση μας στα κακοποιημένα παιδιά ότι η κακοποίηση δεν είναι μια κανονικότητα αλλά και στους εαυτούς μας ότι η σιωπή ορίζει την κακοποίηση ως κανονικότητα.

Μετά το πρόσφατο τραγικό συμβάν στα Τέμπη δημιουργείται μια μεγάλη αμφισβήτηση απέναντι σε αυτονόητα αγαπά που δικαιούμαστε ως πολίτες και ως άνθρωποι κυρίως. Σε ποιο βαθμό αυτή η αμφισβήτηση επιδρά στην τέχνη σε όποια έκφρασή της, σε ποια μορφή και πώς πιστεύεις ότι πρέπει να λειτουργήσει για να έχει αποτέλεσμα; 

 Το τραγικό αυτό σοκ των τελευταίων ημερών έχει δημιουργήσει ένα τραύμα που πέρα από τις δεδομένες συνέπειες για τους οικείους των ανθρώπων που χάθηκαν, έχει πληγώσει βαθιά και μια ολόκληρη κοινωνία. Τίποτα δεν είναι αυτονόητο, δυστυχώς. Η τέχνη δεν είναι έξω από την κοινωνία, είναι μέρος της. Αφουγκράζεται και εκφράζει την κοινωνία, όμως δεν κάνει μόνο αυτό. Το να εκφράζεις την οργή σου, όσο και αν αυτό ανακουφίζει πρόσκαιρα, δεν είναι το ζητούμενο ή τουλάχιστον το μόνο ζητούμενο. Η μετουσίωση των κοινωνικών φαινομένων μέσα από την τέχνη, μπορεί να δώσει το ερέθισμα να δημιουργηθούν νέες αντιλήψεις και μέσα απ΄ αυτές νέες πραγματικότητες. Η τέχνη οφείλει να εστιάζει όχι στο προφανές και να προτείνει όχι το αυτονόητο αλλά το ακατόρθωτο.

Αν η ζωή μας ήταν ένα παραμύθι, τι τίτλο θα μπορούσαμε να βάλουμε;

Τον τίτλο που θα ανακούφιζε τον καθένα για την δική του ζωή. Για τη δική μου ζωή ο τίτλος είναι “ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ”..

Σχέδια για το μέλλον;

Ετοιμάζω τον «Ιππότη με τη σκουριασμένη πανοπλία» του Φίσερ με την συμπεριληπτική ομάδα θεάτρου που έχουμε στο Νήμα, καθώς και « Το Δίλημμα του Σκαντζόχοιρου» με το Θέατρο Παρατήρησης της Ανθρώπινης Συμπεριφοράς οπού με αφορμή κείμενα της φιλοσοφίας, κοινωνιολογίας και θεολογίας πραγματοποιούμε εργαστήρια μελέτης με στόχο το ανέβασμα παράστασης. Στο «Δίλημμα του σκαντζόχοιρου» βασισμένο στο κείμενο του Σοπενχάουερ, μελετάμε την ανθρώπινη συμπεριφορά σε συνθήκη τόσο εγγύτητας αλλά και απόστασης. Και οι δυο παραστάσεις θα ανέβουν τον Σεπτέμβριο.

See Also

Συστήνοντας την Emily Dickinson στα παιδιά

Στη συνέχεια μετά από πολύ καιρό θα παίξω ως ηθοποιός σε ένα υπέροχο κείμενο του ΚΙΡΚΕΓΚΟΡ με τίτλο «Tα κρίνα του αγρού και τα πετεινά του ουρανoύ», με την πολύτιμη βοήθεια του εξαιρετικού υπαρξιακού ψυχοθεραπευτή Αλέξη Χαρισιάδη, στο οποίο θα κάνω και τη σκηνοθεσία. Σύντομα θα εκδοθεί το βιβλίο μου « ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΑΙΣΘΑΝΟΜΑΙ» από τις εκδόσεις Susaeta βασισμένο σε αληθινές ιστορίες παιδιών πάνω στο χαλί της παιγνιοθεραπείας με προτάσεις παιχνιδιών. Επίσης στον ελεύθερο χρόνο μου ηχογραφώ αποσπάσματα από το έργο του μεγάλου ΄Ελληνα στοχαστή Χρήστου Μαλεβίτση ο οποίος με συγκινεί βαθύτατα και τα ανεβάζω στο προσωπικό μου κανάλι στο youtube.

Μια φράση που δεν ειπώθηκε ποτέ από σένα ή από το ακροατήριο και θάθελες να την ακούσεις ή να την πεις.

Έπεσε στην αντίληψή μου πριν μέρες μια ιταλική παροιμία την οποία βρήκα πολύ εύστοχη. « Μην ξεριζώνεις έναν καρπό για να δεις το μήκος της ρίζας του»

Kαι η θεολογία πώς έρχεται να συνδεθεί με όσα έχεις κάνει μέχρι τώρα;

Το περί του Θεού ερώτημα είναι κάτι που με συνοδεύει σε όλη τη πορεία της ζωής μου. Κάθε τι που συνδέεται με τον άνθρωπο κρύβει μέσα του ένα τέτοιο ερώτημα. Ο αναστοχασμός, η διαδικασία να επεξεργαζόμαστε τις πεποιθήσεις μας, η δυνατότητα να αναθεωρούμε απόψεις, η επιθυμία να συναντήσουμε τον άλλο, να κοινωνήσουμε μαζί του είναι μια έκφραση θεολογική. Η τέχνη λοιπόν και η ψυχοθεραπεία κατά την άποψή μου είναι δυο δρόμοι που οδηγούν τον άνθρωπο σε μια πνευματικότητα που έχει μια διάσταση θεολογική.

 Από αυτή μας τη θεραπευτική συνάντηση θα κρατήσω ανάσες… λέξεις με βαθύ νόημα… εκφράσεις που σε χαρακτηρίζουν… έρωτα για δημιουργία χωρίς τέλος. Αλήθεια, υπάρχει τέλος στη δημιουργία;

 Αλήθεια, υπάρχει τέλος στη ζωή;

«Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα» κατά Καζαντζάκη. Πώς θα το σχολίαζες σε μια φράση;

Ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα σε κάθε συνθήκη να επιλέγει. Αυτή είναι η ελευθερία του…

Η συνέντευξη δόθηκε στην Κατερίνα Γιαμά – Κατερίνα Γιαμά – Ανήσυχη πένα (katerinagiama.blogspot.com)

ΠΗΓΗ