Γιατί το γράψιμο με το χέρι κάνει τα παιδιά πιο έξυπνα
Η γραφή με το χέρι δημιουργεί πολύ περισσότερη δραστηριότητα στα αισθητικά κινητικά μέρη του εγκεφάλου, λέει η επιστήμη
Η καθηγήτρια Audrey van der Meer στο NTNU πιστεύει ότι οι εθνικές κατευθυντήριες γραμμές πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή για να διασφαλιστεί ότι τα παιδιά λαμβάνουν τουλάχιστον μια ελάχιστη κατάρτιση ως προς το χειρόγραφο γράψιμο.
Τα αποτελέσματα από πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικες μαθαίνουν περισσότερα και θυμούνται καλύτερα όταν γράφουν με το χέρι.
Τώρα άλλη μία μελέτη επιβεβαιώνει αυτό ακριβώς το συμπέρασμα: η επιλογή γραφής από τη χρήση πληκτρολογίου αποδίδει την καλύτερη εκμάθηση και μνήμη.
Η Van der Meer και οι συνεργάτες της έχουν διερευνήσει αρκετές φορές το συγκεκριμένο επιχείρημα, πρώτα το 2017 και τώρα το 2020.
Το 2017, εξέτασαν την εγκεφαλική δραστηριότητα 20 μαθητών. Έχει επιπλέον δημοσιεύσει μια μελέτη στην οποία εξέτασε τη δραστηριότητα του εγκεφάλου σε δώδεκα νεαρούς ενήλικες και δώδεκα παιδιά. Ήταν η πρώτη φορά που τα παιδιά συμμετείχαν σε μια τέτοια μελέτη.
Και οι δύο μελέτες διεξήχθησαν χρησιμοποιώντας ένα EEG για την παρακολούθηση και καταγραφή της δραστηριότητας των εγκεφαλικών κυμάτων. Οι συμμετέχοντες φορούσαν κουκούλα με πάνω από 250 ηλεκτρόδια συνδεδεμένα.
Ο εγκέφαλος παράγει ηλεκτρικά ερεθίσματα όταν είναι ενεργός. Οι αισθητήρες στα ηλεκτρόδια είναι πολύ ευαίσθητοι και λαμβάνουν την ηλεκτρική δραστηριότητα που λαμβάνει χώρα στον εγκέφαλο.
Η γραφή δίνει στον εγκέφαλο περισσότερους «γάντζους»-συνδέσεις για να «κρεμάσει»/οργανώσει τις αναμνήσεις.
Κάθε εξέταση διήρκεσε 45 λεπτά ανά άτομο και οι ερευνητές έλαβαν 500 σημεία δεδομένων ανά δευτερόλεπτο.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο εγκέφαλος τόσο σε νεαρούς ενήλικες όσο και σε παιδιά είναι πολύ πιο ενεργός όταν γράφετε με το χέρι παρά όταν πληκτρολογείτε σε πληκτρολόγιο.
«Η χρήση της πένας και του χαρτιού δίνει στον εγκέφαλο περισσότερα “γαντζάκια” για να κρεμάσει τις αναμνήσεις. Το γράψιμο με το χέρι δημιουργεί πολύ περισσότερη δραστηριότητα στα αισθητικά μέρη του εγκεφάλου. Πολλές αισθήσεις ενεργοποιούνται πατώντας το στυλό σε χαρτί, βλέποντας τα γράμματα που γράφετε και ακούγοντας τον ήχο που κάνετε ενώ γράφετε. Αυτές οι εμπειρίες αίσθησης δημιουργούν επαφή μεταξύ διαφόρων μερών του εγκεφάλου και ενεργοποιούν τον εγκέφαλο για μάθηση. Και οι δύο μαθαίνουμε καλύτερα και θυμόμαστε καλύτερα», εξηγεί η Van der Meer.
Πιστεύει ότι οι δικές της και οι άλλες μελέτες υπογραμμίζουν τη σημασία των παιδιών που προκαλούνται να σχεδιάσουν και να γράψουν σε νεαρή ηλικία, ειδικά στο σχολείο. Η σημερινή ψηφιακή πραγματικότητα είναι ότι η πληκτρολόγηση και ο χρόνος οθόνης αποτελούν μεγάλο μέρος της καθημερινής ζωής των παιδιών και των εφήβων.
Μια έρευνα σε 19 χώρες στην ΕΕ δείχνει ότι τα νορβηγικά παιδιά και έφηβοι περνούν τον περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο. Το smartphone είναι ένας σταθερός σύντροφος, ακολουθούμενος από τον υπολογιστή και το tablet.
Η έρευνα δείχνει ότι τα νορβηγικά παιδιά ηλικίας 9 έως 16 ετών ξοδεύουν σχεδόν τέσσερις ώρες στο διαδίκτυο κάθε μέρα, διπλασιάζοντας το ποσό από το 2010.
Ο ελεύθερος χρόνος των παιδιών που περνούν μπροστά από μια οθόνη ενισχύεται πλέον από την αυξανόμενη έμφαση των σχολείων στην ψηφιακή μάθηση.
Η Van der Meer πιστεύει ότι η ψηφιακή μάθηση έχει πολλές θετικές πτυχές, αλλά προτρέπει την κατάρτιση και την ενθάρρυνση της γραφής με το χέρι.
«Δεδομένης της εξέλιξης των τελευταίων ετών, διακινδυνεύουμε να χάσουν μια ή περισσότερες γενιές την ικανότητα να γράφουν με το χέρι. Η έρευνά μας και αυτή των άλλων δείχνουν ότι αυτό θα ήταν μια πολύ ατυχής συνέπεια» της αυξημένης ψηφιακής δραστηριότητας, λέει η Meer.
«Ορισμένα σχολεία στη Νορβηγία έχουν γίνει εντελώς ψηφιακά και παραλείπουν εντελώς την κατάρτιση χειρογράφου. Τα φινλανδικά σχολεία είναι ακόμη πιο ψηφιοποιημένα από ό,τι στη Νορβηγία. Πολύ λίγα σχολεία προσφέρουν καθόλου εκπαίδευση γραφής», τονίζει η Van der Meer.
Στη συζήτηση σχετικά με τη γραφή ή τη χρήση πληκτρολογίου στο σχολείο, ορισμένοι δάσκαλοι πιστεύουν ότι τα πληκτρολόγια δημιουργούν λιγότερη απογοήτευση για τα παιδιά. Επισημαίνουν ότι τα παιδιά μπορούν να γράψουν μεγαλύτερης έκτασης κείμενα νωρίτερα, και έχουν περισσότερα κίνητρα να γράψουν επειδή βιώνουν μεγαλύτερη γνώση με πληκτρολόγιο.
«Η εκμάθηση γραφής με το χέρι είναι λίγο πιο αργή διαδικασία, αλλά είναι σημαντικό για τα παιδιά να περάσουν από την κουραστική φάση της μάθησης του γραψίματος με το χέρι. Οι περίπλοκες κινήσεις των χεριών και η διαμόρφωση των γραμμάτων είναι επωφελείς με διάφορους τρόπους. Εάν χρησιμοποιείτε πληκτρολόγιο, χρησιμοποιείτε την ίδια κίνηση για κάθε γράμμα. Η γραφή με το χέρι απαιτεί έλεγχο των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων και αισθήσεών σας. Είναι σημαντικό να θέσετε τον εγκέφαλο σε κατάσταση εκμάθησης όσο πιο συχνά γίνεται. Θα χρησιμοποιούσα ένα πληκτρολόγιο για να γράψω ένα δοκίμιο, αλλά να κρατάτε σημειώσεις με το χέρι κατά τη διάρκεια μιας διάλεξης ή ενός μαθήματος», διευκρινίζει η Van der Meer.
«Ο εγκέφαλος έχει εξελιχθεί εδώ και χιλιάδες χρόνια. Έχει εξελιχθεί ώστε να μπορεί να αναλάβει δράση και να πλοηγηθεί στην κατάλληλη συμπεριφορά. Για να αναπτυχθεί ο εγκέφαλος με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, πρέπει να τον χρησιμοποιήσουμε για ό,τι είναι καλύτερο. Χρειαζόμαστε να ζήσουμε μια αυθεντική ζωή. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε όλες τις αισθήσεις μας, να είμαστε έξω, να βιώσουμε κάθε είδους καιρό και να συναντάμε άλλους ανθρώπους. Εάν δεν “προκαλέσουμε” τον εγκέφαλό μας, δεν μπορεί να φτάσει στο μέγιστο των δυνατοτήτων του. Και αυτό μπορεί να επηρεάσει τη σχολική απόδοση», αποφαίνεται η Van der Meer.
