«Γιατί και τα παιδιά μας έχουν ανάγκη, πού και πού, από μία κοπάνα»
Ας τους διδάξουμε ότι η ψυχική υγεία τους είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική. Ας τα μάθουμε να αφουγκράζονται τα μηνύματα που τους στέλνει το σώμα τους, όταν κοντεύει να καταρρεύσει από το στρες και την εξάντληση, σύμφωνα με την Αμερικανίδα αρθρογράφο Annie Reneau.
Τι κάνετε όταν το παιδί σας δεν θέλει να πάει σχολείο, αλλά χωρίς να είναι άρρωστο; Το αφήνετε να κάνει κοπάνα για μία μέρα, αν σας πει ότι την έχει ανάγκη;
Από κάθε άποψη, ήμουν μια μαθήτρια-πρότυπο στο λύκειο. Έπαιρνα καλούς βαθμούς και επαίνους, συμμετείχα σε διάφορες εξωσχολικές δραστηριότητες και είχα ένα υγιές δίκτυο φίλων. Ποτέ δεν έκανα κοπάνα, ποτέ δεν έμπλεκα σε μπελάδες, ποτέ δεν στεναχωρούσα τους γονείς ή τους δασκάλους μου.
Συνήθως πήγαινα με τα πόδια στο σχολείο, διανύοντας την απόσταση των 2,5 χιλιομέτρων που το χώριζε από το σπίτι. Αλλά μια μέρα ζήτησα από τον πατέρα μου να με πάει με το αυτοκίνητο, γιατί είχα ξενυχτήσει διαβάζοντας για ένα διαγώνισμα και θεώρησα ότι δεν θα κατάφερνα να φτάσω περπατώντας μέχρι εκεί.
Την ώρα που ο πατέρας μου με πήγαινε στο σχολείο, ένιωθα μέσα μου να βράζω από την πίεση, την εξάντληση, το άγχος. Κοίταξα έξω από το παράθυρο και προσπάθησα να ξαναβρώ την ψυχραιμία μου, αλλά ο μπαμπάς μου κατάλαβε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Με ρώτησε αν ήμουν εντάξει, και τότε έσπασα. «Νομίζω ότι χρειάζομαι μια μέρα κοπάνας» τσίριξα, προτού ξεσπάσω σε κλάματα.
Ο μπαμπάς μου έκανε ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να κάνει εκείνη τη στιγμή: σταμάτησε αμέσως το αυτοκίνητο. Του είπα ότι είχα ένα διαγώνισμα εκείνη τη μέρα και αυτός απάντησε ότι δεν ήταν σίγουρος αν θα μπορούσα να πάω να γράψω. «Κι εγώ νιώθω την ανάγκη μερικές φορές να κάνω κοπάνα», μου είπε. Πήρα μια βαθιά ανάσα, νιώθοντας το βάρος του νεαρού μου κόσμου να γλιστράει από τους ώμους μου.
Ήταν μια από τις στιγμές της εφηβείας που μου έμεινε στο μυαλό. Η αίσθηση ότι ο πατέρας μου με καταλάβαινε, το μήνυμα ότι είναι σημαντικό να φροντίζουμε τον εαυτό μας, η άδεια να αφιερώσουμε λίγο χρόνο στον εαυτό μας όταν το χρειαζόμαστε. Η απλή πράξη, να σταματήσει το αυτοκίνητο χωρίς ερωτήσεις, ήταν για μένα μια από τις σημαντικότερες στιγμές προσωπικής επιβεβαίωσης.
Η παιδική ηλικία και η εφηβεία είναι δύσκολες – δυσκολότερες από όσο πιστεύουμε, συχνά, ότι είναι. Τα παιδιά και οι έφηβοι διαρκώς μεγαλώνουν, μαθαίνουν και ανακαλύπτουν τον κόσμο. Περιβάλλονται από ενήλικες που τους λένε τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνουν, και από συνομηλίκους που τους λένε το αντίθετο. Η ζωή τους είναι γεμάτη από σχολικές εργασίες, δραστηριότητες, χρόνο με την οικογένεια, φιλίες και την πίεση να σκεφτούν το μέλλον τους. Προσθέστε σε όλα αυτά και το γεγονός ότι πολλά παιδιά αντιμετωπίζουν άγχος ή κατάθλιψη, σχολικό εκφοβισμό, μαθησιακές δυσκολίες και άλλες νοητικές και συναισθηματικές προκλήσεις και θα καταλάβετε ότι τα περισσότερα παιδιά και έφηβοι δεν ζουν ανέμελα.
Πολλοί λένε ότι τα σύγχρονα παιδιά είναι υπερβολικά καλομαθημένα: ότι μεγαλώνουμε μια γενιά παιδιών τα οποία αντιμετωπίζουμε σαν ευαίσθητες ψυχές που δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες που αναπόφευκτα θα φέρει η ζωή. Καταλαβαίνω τι εννοούν. Πραγματικά.
Ωστόσο, δεν πιστεύω ότι αφήνοντας τα παιδιά περιστασιακά να κάνουν μια κοπάνα, τα καλομαθαίνουμε. Όχι όταν ζούμε σε μια κοινωνία όπου δεν δίνουμε προτεραιότητα στη φροντίδα του εαυτού μας. Έχω δει και παιδιά και ενήλικες να φτάνουν σε σημείο εξουθένωσης, να υποφέρουν από προβλήματα υγείας επειδή πιέζουν υπερβολικά τον εαυτό τους ή να αντιμετωπίζουν διάφορα είδη εθισμών προσπαθώντας να αντέξουν την πραγματικότητα. Αυτό δεν το θέλω για τα παιδιά μου.
Είναι σημαντικό να μάθουμε στα παιδιά μας πώς να εργάζονται σκληρά, να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν, να επιδιώκουν να γίνονται όλο και καλύτερα. Αναμφίβολα. Αλλά εξίσου σημαντικό είναι να τους διδάξουμε πώς θα ακούν το σώμα, τον πνεύμα και την ψυχή τους και να αναγνωρίζουν πότε χρειάζονται ένα διάλειμμα. Κάποιες μέρες εμείς οι ενήλικες λείπουμε από τη δουλειά με αναρρωτική άδεια ή για προσωπικούς λόγους – γιατί να μη δικαιούνται και τα παιδιά μας αυτές τις μέρες; Από τη στιγμή που ένα παιδί δεν είναι κατ’ εξακολούθηση τεμπέλης και δεν εκμεταλλεύεται την αδυναμία που του έχει ο γονιός του, δεν είναι κακό, μία στις τόσες, να το αφήνουμε να κάνει κοπάνα από το σχολείο χωρίς να είναι σωματικά άρρωστο.
Φυσικά, τα πράγματα δεν είναι πάντα απλά. Πολλοί γονείς εργάζονται και δεν μπορούν να πάρουν άδεια για να είναι στο σπίτι με το παιδί τους, που αντιμετωπίζει μια συναισθηματική δυσκολία. Και παρόλο που εγώ θεωρώ ότι η ψυχική υγεία είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική, η κοινωνία μας δεν το βλέπει έτσι. Ίσως όμως θα έπρεπε τα πράγματα να αλλάξουν.
Μας βολεύει να πιστεύουμε ότι η ζωή των παιδιών είναι απλή, ότι τα προβλήματά τους είναι μικρά όπως και το σώμα τους. Αλλά δεν είναι. Αν το παιδί σας σάς πει ότι έχει ανάγκη να κάνει κοπάνα μία μέρα για να πάρει μια ανάσα, μην το αγνοήσετε. Διδάξτε του ότι η ψυχική υγεία του είναι σημαντική. Δώστε του τα εργαλεία που χρειάζεται για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της ζωής, ανάμεσα στα οποία είναι και η φροντίδα για τον εαυτό μας.
Όλοι χρειαζόμαστε πού και πού μια κοπάνα. Διδάσκοντας στα παιδιά μας πώς θα καταλαβαίνουν ότι έχουν ανάγκη από ένα διάλειμμα και δίνοντάς τους το ελεύθερο να το κάνουν είναι ένα χάρισμα που θα τους φανεί πολύτιμο στην ενήλικη ζωή.
