Άγχος και Φιλίες: πώς να βοηθήσετε το παιδί σας να κάνει φιλίες στη νέα σχολική χρονιά

Η έναρξη της σχολικής χρονιάς μπορεί να προκαλέσει άγχος σε γονείς στρεσαρισμένων παιδιών, εφήβων και νεαρών ενηλίκων. Αν και το παιδί σας μπορεί να θέλει και να αναζητά να κάνει φιλίες, αυτός μπορεί να είναι ένας τομέας στον οποίον χρειάζεται λίγη καθοδήγηση, ειδικά με το νέο ξεκίνημα μιας νέας σχολικής χρονιάς.

Λοιπόν, τι πρέπει να κάνετε εσείς, ως γονέας ενός αγχωμένου παιδιού, εφήβου ή νεαρού ενήλικα, σε μια προσπάθεια να βοηθήσετε το παιδί σας να μάθει πώς να συνδέεται με άλλους συνομηλίκους του, να χτίσει τις δεξιότητες για τη διαχείριση καταστάσεων όταν δεν μπορούν να ακολουθήσουν τον δρόμο τους και να διατηρήσουν φιλίες με την πάροδο του χρόνου; Αυτό είναι ένα δύσκολο έργο γιατί πληγώνεστε για το παιδί σας όταν βλέπετε συγκρούσεις, όταν ακούτε λέξεις όπως «Είναι κακή/ός μαζί μου», όταν παρατηρείτε ότι οι προσκλήσεις σας και του παιδιού σας για συναντήσεις ή νέες γνωριμίες δεν απαντώνται ή ανταποκρίνονται, ή όταν διαπιστώνετε ότι ο έφηβος ή ο νεαρός ενήλικας σας δεν συμπεριλαμβάνεται στα κοινωνικά σχέδια.

Κρατήστε τα αυτιά σας ανοιχτά.

Για τα μικρά παιδιά (ηλικίας δημοτικού), η κλινική ψυχολόγος Liz Nissim-Matheis, όπως διαβάζουμε σε άρθρο της στο psychologytoday.com, ενθαρρύνει τους γονείς να προσκαλέσουν έναν φίλο να παίξει και να ακούνε οι ίδιοι από το διπλανό δωμάτιο. Δηλαδή, να παρατηρήσετε πώς αλληλοεπιδρά το παιδί σας με τους συνομηλίκους του. Για παράδειγμα, το παιδί σας είναι αυταρχικό; Ή, το παιδί σας υποχωρεί γρήγορα σε αυτό που θέλει να κάνει το άλλο παιδί, αλλά μετά σας εκφράζει αργότερα ότι η συνάντηση παιχνιδιού δεν ήταν διασκεδαστική επειδή δεν πρόλαβε να παίξει τα παιχνίδια που ήθελε;

Ακούστε πώς το παιδί σας διαχειρίζεται τις διαπραγματεύσεις και τους συμβιβασμούς, όταν υπάρχουν. Ακούτε μήπως φράσεις του τύπου «Αν δεν παίξεις αυτό το παιχνίδι μαζί μου, τότε δεν είσαι φίλος μου»; Σημειώστε ποια παιχνίδια απολαμβάνει το παιδί σας και εάν το άλλο παιδί συμμετέχει σε αυτά.

Όλες αυτές οι πληροφορίες σάς δίνουν μια εικόνα για το πώς το παιδί σας αλληλοεπιδρά με άλλα παιδιά όταν δεν είστε σε επαφή. Αποκτάτε επίσης πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τις προτιμήσεις του παιδιού σας, τις δεξιότητες επίλυσης συγκρούσεων και την κοινωνική προσωπικότητά του. Και προσπαθήστε να διατηρήσετε ένα πρόγραμμα με μία συνάντηση παιχνιδιού την εβδομάδα, καθώς οι φιλίες χτίζονται εκτός σχολείου. Αν και αυτό είναι δύσκολο για τους εργαζόμενους γονείς, φροντίστε να οργανώσετε ένα κοινωνικό σχέδιο για κάθε παιδί σας την εβδομάδα.

Για μεγαλύτερα παιδιά (γυμνάσιο και μεγαλύτερα), οι μετακινήσεις με το αυτοκίνητο είναι ένα εξαιρετικό μέρος για να δείτε τι συμβαίνει στον κοινωνικό κόσμο του προεφηβικού και του εφηβικού σας παιδιού. Προσφερθείτε εθελοντικά να οδηγήσετε το παιδί και τους φίλους του και αφήστε τις συζητήσεις να κυλήσουν αυθόρμητα. Όσο πιο ήσυχα βρίσκεστε στη θέση του οδηγού, τόσο περισσότερο ξεχνούν ότι είστε εκεί και μιλάνε ανοιχτά και ειλικρινά.

Οι θέσεις του αυτοκινήτου είναι επίσης ένα καλό μέρος για να ξεκινήσετε συζητήσεις με τον έφηβό σας επειδή δεν κάθεστε πρόσωπο με πρόσωπο. Το αυτοκίνητο τείνει να είναι αυτό το μαγικό μέρος και για τη Liz Nissim-Matheis, για να έχει σύντομες και ανοιχτές συζητήσεις για διαφορετικά θέματα με τους εφήβους της, είτε πρόκειται για βαθμούς, φιλίες ή κοινωνικές πιέσεις. Ξεκινήστε κάνοντας μια ερώτηση ή κάνοντας μια παρατήρηση και αφήστε τη συζήτηση να κυλήσει.

Δώστε τους τα λόγια.

Προτείνετε φράσεις. Αυτές είναι φράσεις που μπορούν να χρησιμοποιήσουν ως απάντηση σε έναν συνομήλικο, εάν πιέζονται ή όταν φοβούνται να εκφράσουν μια προτίμηση. Δώστε τους τις λέξεις για να πουν «όχι» όταν δεν θέλουν να πληγώσουν τα συναισθήματα κάποιου άλλου.

Για ένα ανήσυχο παιδί, έφηβο ή νεαρό ενήλικα που θέλει απλώς να ευχαριστήσει τους πάντες γύρω του, είναι δύσκολο να πει όχι, να εκφράσει ότι θέλει την μπλε γόμα και όχι την κόκκινη, και να απαντήσει σε έναν συνομήλικο τι ακριβώς θέλει: δεν θέλω να δω αυτήν την ταινία ή να πάω σε αυτό το πάρτι. Είναι επίσης δύσκολο να απαντήσετε σε ένα άλλο άτομο που μπορεί να μειώνει ή να πιέζει το παιδί, τον έφηβο ή τον νεαρό ενήλικά σας. Μερικές φορές, τα παιδιά (και οι ενήλικες) παγώνουν και οι φράσεις που θα θέλανε να είχανε πει τους έρχονται με μεγάλη ευκολία αφού το υψηλό άγχος και το συναίσθημα διαλύονται.

Δοκιμάστε φράσεις όπως:

• Όχι ευχαριστώ. Όχι σήμερα.
• Ίσως μια άλλη φορά.
• Δεν είμαι ελεύθερος εκείνη τη μέρα.
• Είμαι καλά. Δεν ασχολούμαι με αυτό.
• Δεν είναι αυτό το θέμα μου.
• Δεν σου αρέσουν τα (παπούτσια) μου; Αυτό είναι cool.

Τα έφηβα παιδιά της Liz Nissim-Matheis ξέρουν ότι μπορούν πάντα να κατηγορήσουν την ίδια (τη μαμά τους), αν δυσκολεύονται να εκφράσουν την προτίμησή τους, ακόμα κι αν δεν της έχουν μιλήσει για όποιο κι αν είναι το συμβάν. Στην πραγματικότητα, τα παιδιά της έχουν στείλει μηνύματα όπως: «Θα σε πάρω τηλέφωνο και θα σε ρωτήσω αν θα μπορούσα να κοιμηθώ, αλλά δεν θέλω να πάω, γι’ αυτό πες όχι». Όταν έρθει η κλήση, ακούει τη χορογραφημένη συνομιλία μας και απαντά: «Όχι απόψε. Είμαστε απασχολημένοι αύριο. Ίσως μια άλλη νύχτα».

Για τα έφηβά σας παιδιά, ορίστε κωδικούς-λέξεις μέσω γραπτού κειμένου που είναι ξεκάθαρα και κατανοητά μηνύματα προς εσάς που χρειάζεται το παιδί, ο έφηβος ή ο νεαρός ενήλικας από μια κατάσταση και σκεφτείτε εκ των προτέρων ένα σχέδιο εξόδου. Για παράδειγμα, εάν το έφηβο παιδί σας είναι σε μια συγκέντρωση και νιώσει άβολα, πείτε του να στείλει ένα μήνυμα κειμένου με κωδικό όπως «Πεινάω. Μπορείς να μου φέρεις φαγητό;» και αυτό είναι ένα κατανοητό μήνυμα ότι χρειάζονται μια παραλαβή ή μια κλήση διάσωσης. Εννοείται ότι το επόμενο βήμα είναι ότι θα παραλάβετε ή θα τηλεφωνήσετε και θα δηλώσετε ότι το παιδί σας πρέπει να επιστρέψει στο σπίτι.

Μερικές ακόμα καλές φράσεις θα μπορούσαν να είναι:

• Η μαμά μου είπε ότι δεν μπορώ.
• Έχεις γνωρίσει τη μαμά μου; Θα με σκότωνε.
• Η μαμά μου δεν με αφήνει.

Ρεαλιστικοί στόχοι

Αν και θέλετε το παιδί σας να αναπτύσσει και να διατηρεί φιλίες, προσπαθήστε να αποφύγετε τις κρίσεις. Για παράδειγμα, κρατήστε τις συνομιλίες ανοιχτές όταν ακούτε τι αναφέρει το παιδί σας σχετικά με τις αλληλεπιδράσεις με τους συνομηλίκους σας. Αποφύγετε δηλώσεις όπως «Πρέπει να έχεις περισσότερους φίλους» ή «Τα άλλα παιδιά έχουν περισσότερες συναντήσεις παιχνιδιού από σένα», καθώς αυτό υποδηλώνει ένα έλλειμμα και δεν θέλετε το ήδη ανήσυχο παιδί, έφηβος ή νεαρός ενήλικας να αποκτήσει μεγαλύτερο άγχος. Αντ’ αυτού, κάντε ερωτήσεις όπως: «Πέρασες καλά με τον/την;».

Για τα μικρότερα παιδιά, οι συναντήσεις παιχνιδιού μπορούν να περιοριστούν σε μία φορά την εβδομάδα, με έμφαση στον ελεύθερο χρόνο, τον οικογενειακό χρόνο και άλλες δραστηριότητες τις υπόλοιπες ημέρες. Δηλαδή, δώστε τους χρόνο να αποσυμπιεστούν από την ημέρα, σε μια προσπάθεια να βοηθήσετε το σώμα να αποβάλει το στρες και να επιτρέψετε στιγμές χαμηλότερου στρες ή ακόμα και χαλάρωσης.

Δείτε Επίσης

Πώς οι καθημερινές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις προωθούν την ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων σε βρέφη

Οι δραστηριότητες χαλάρωσης μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Διαβάζοντας ένα βιβλίο
• Ακούγοντας μουσική ή διαλογισμό
• Διάχυση αιθέριων ελαίων
• Σχέδιο ή χρωματισμός
• Παίζοντας με αισθητηριακά υλικά, όπως άμμο (κινητική άμμος) ή έχοντας ένα κουτί γεμάτο με ρύζι ή φασόλια

Όποια και αν είναι η δραστηριότητα, ο στόχος είναι να βρείτε κάτι που δεν περιλαμβάνει οθόνη ή ήχους ειδοποίησης, ώστε ο εγκέφαλος του παιδιού, του εφήβου ή του νεαρού ενήλικα να αποσυνδεθεί από τον πολύ υπερδιεγερτικό κόσμο μας. Δίνει επίσης χρόνο και χώρο για σκέψη, επεξεργασία και καταιγισμό ιδεών, καθώς και δημιουργικότητα.

Το να βοηθήσετε το παιδί σας να περιηγηθεί στον κοινωνικό του κόσμο είναι ένα δύσκολο έργο, ειδικά αν ήταν δύσκολο για εσάς ως παιδί, έφηβος ή νεαρός ενήλικας. Μπορεί να διαπιστώσετε ότι το να κάνετε αυτές τις συνομιλίες ή να σκέφτεστε να ορίσετε μια συνάντηση παιχνιδιού για το παιδί σας πυροδοτεί τους φόβους σας για απόρριψη και μη συμμετοχή. Αναγνωρίστε τα συναισθήματά σας και κατανοήστε ότι είναι εντάξει και για τους δύο να είστε ανήσυχοι. Στην πραγματικότητα, πιθανότατα θα σας δώσει μια καλή προοπτική για τα άγχη και τις ανησυχίες του παιδιού σας.

Η Liz Nissim-Matheis, Ph.D., είναι αδειούχος Κλινική Ψυχολόγος και πιστοποιημένη Σχολική Ψυχολόγος σε ιδιωτικό ιατρείο στο New Jersey.

Πηγή