«Ο θηλασμός έχει ασύγκριτα οφέλη, αλλά ας μην ξεχνάμε και την υγεία της μαμάς»
Ας μη λιθοβολούμε δημοσίως με τύψεις τις νέες μητέρες που αποτυγχάνουν να θηλάσουν, προειδοποιεί η Αμερικανίδα αρθρογράφος Christine Organ σε ένα αυτοβιογραφικό κείμενο.
Αναμφίβολα ο θηλασμός είναι κορυφαίος από κάθε άποψη. Συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο ορισμένων τύπων καρκίνου για τις μαμάδες και μειωμένο κίνδυνο λοιμώξεων και ασθενειών όπως ο διαβήτης και η λευχαιμία για τα μωρά. Καίει άπειρες θερμίδες, βοηθώντας κάποιες γυναίκες να χάσουν τα κιλά της εγκυμοσύνης, ενώ μπορεί ακόμα και να συμβάλει σε αυξημένο IQ για το παιδί.
Όμως…
Αυτές οι στατιστικές είναι ό,τι λέει και το όνομά τους – στατιστικές. Ποτέ δεν λένε ολόκληρη την ιστορία. Τα νούμερα δεν δείχνουν τον πόνο –σαν κομματάκια γυαλιού που διαπερνούν τις θηλές σου– που αισθάνονται κάποιες μητέρες ενώ θηλάζουν. Δεν δείχνουν τα δάκρυα που χύνει μια μητέρα που αγωνίζεται με τη δική της μειωμένη παραγωγή γάλακτος ή με τη δυσκολία του μωρού να πιάσει το στήθος. Και οι στατιστικές δεν μπορούν να μετρήσουν την ντροπή που συχνά καλείται να ξεπεράσει μια μητέρα η οποία αποφασίζει να μην θηλάσει – ή δεν μπορεί να θηλάσει.
Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συνιστά αποκλειστικό θηλασμό για τους πρώτους έξι μήνες και στη συνέχεια συμπληρωματικά «για ένα χρόνο ή και περισσότερο ανάλογα με την αμοιβαία επιθυμία της μαμάς και του μωρού». Το Αμερικανικό Κολέγιο Μαιευτικής-Γυναικολογίας συμφωνεί και ενθαρρύνει τα μέλη του να «παροτρύνουν και να βοηθήσουν όσο περισσότερες γυναίκες γίνεται να θηλάσουν και να συνεχίσουν να θηλάζουν για όσο περισσότερο χρόνο μπορούν».
Αλλά αυτές οι συστάσεις αποτυγχάνουν να περιγράψουν τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε μητέρας, μωρού και οικογένειας. Δεν λαμβάνουν υπόψη τους τις συναισθηματικές και σωματικές προκλήσεις – ας μην αναφέρουμε τις ουλές που μπορεί να μείνουν μακροπρόθεσμα αν ο θηλασμός αποτύχει για διάφορους λόγους. Δεν αναφέρουν ότι ο ζωτικής σημασίας δεσμός μητέρας-παιδιού πρώτα απ’ όλα προϋποθέτει μια χαρούμενη μητέρα, που θα προσφέρει ασφάλεια και σταθερότητα.
Όταν γεννήθηκε ο πρωτότοκός μου, πρέπει να παραδεχτώ ότι δεν ήμουν ιδιαίτερα ενθουσιασμένη με την προοπτική του θηλασμού, ωστόσο το προσπάθησα. Πίστευα ότι για να είμαι καλή μητέρα έπρεπε να θηλάσω το μωρό μου. Το έκανα λοιπόν, παρόλο που δεν μου άρεσε καθόλου. Για την ακρίβεια, ένιωθα χάλια. Τόσο πολύ, που κάθε φορά που ο γιος μου πεινούσε, μισούσα το γεγονός ότι δεν χόρταινε ποτέ.
Η επιλόχειος κατάθλιψη ίσως έπαιξε κάποιο ρόλο στη σχέση μου με το θηλασμό ή μπορεί τα προβλήματά μου με το θηλασμό να επιδείνωσαν την επιλόχειο κατάθλιψή μου. Είναι δύσκολο να απαντήσω τι συνέβη. Σε κάθε περίπτωση, ο θηλασμός όχι μόνο δεν με βοήθησε να χτίσω μια σχέση με το παιδί μου, αλλά την υπονόμευσε. Έτσι, μετά από έξι εβδομάδες σταμάτησα να θηλάζω και άρχισα να αγοράζω γάλα εμπορίου.
Αμέσως ένιωσα ένα μείγμα ανακούφισης και ντροπής. Τι δεν πήγαινε καλά μαζί μου, αναρωτιόμουν εκατομμύρια φορές τη μέρα, για χρόνια. Γιατί δεν μπορώ να το κάνω; Γιατί δεν μπορώ να διαχειριστώ κάτι που προκύπτει τόσο φυσικά και με τέτοιον ενθουσιασμό σε άλλες γυναίκες; Μια φορά που πέρασα μπροστά από ένα κατάστημα με βρεφικά είδη, διαβάζοντας την επιγραφή «τα μωρά γεννιούνται για να θηλάζουν» ένιωσα να διαπερνούν την καρδιά μου χιλιάδες μαχαίρια. Είχα αποτύχει.
Όταν έμεινα έγκυος στο δεύτερο γιο μου, το ήξερα ότι δεν θα προσπαθούσα καν να τον θηλάσω. Έπρεπε να προστατευτώ από την επιλόχειο κατάθλιψη και θεωρούσα ότι ο θηλασμός ήταν ένας από τους παράγοντές της. Ο σύζυγός μου συμφώνησε και το γεγονός ότι με στήριξε στη συγκεκριμένη απόφαση λειτούργησε σαν ένα σωσίβιο σε μια περίοδο γεμάτη τύψεις.
Ένιωσα άβολα να το ανακοινώσω στους γιατρούς μου, αλλά ευτυχώς με στήριξαν κι εκείνοι από την αρχή.
Εμπιστεύτηκαν την κρίση μου και με καθησύχασαν.
Όπως αποδείχτηκε, η ντροπή και η αμηχανία που μου προκάλεσαν οι αποφάσεις μου για το θηλασμό δεν είναι τόσο ασυνήθιστες. Πολλές γυναίκες περνούν χρόνια γεμάτα ντροπή, τύψεις και στενοχώρια λόγω της ανικανότητας ή της απροθυμίας τους να ακολουθήσουν πιστά τις συστάσεις περί θηλασμού.
«Ως ψυχίατροι που ειδικευόμαστε στη θεραπεία γυναικών που υποφέρουν από κατάθλιψη και άγχος στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετά τον τοκετό, παρατηρούμε ότι για πολλές νέες μητέρες ο θηλασμός γίνεται πηγή ενοχών», γράφουν οι Vivien K. Burt, Sonya Rasminsky και Robin Berman στην εφημερίδα The Washington Post.
Οι τρεις ειδικοί παραδέχονται ότι ως γιατροί, γνωρίζουν τη σημασία της ψυχικής υγείας και ευεξίας μιας μητέρας, αλλά ως μητέρες οι ίδιες, έχουν υπάρξει ιδιαίτερα ευάλωτες στις (συχνά μη ρεαλιστικές) προσδοκίες των άλλων. Κατηγορούν λοιπόν το σύστημα υγείας ότι «σύσσωμο αγνοεί τις εκάστοτε συνθήκες κάθε μητέρας προκειμένου να προωθήσει μια συνταγή για όλες: αποκλειστική διατροφή του μωρού με μητρικό γάλα».
Όμως ο θηλασμός δεν συνδέεται μόνο με τη διατροφή, αλλά και με το δεσμό του μωρού με τη μαμά, ώστε το μωρό να αισθάνεται ασφάλεια, άνεση και ένα είδος επαφής με τον γύρω κόσμο. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί, σύμφωνα με τους γιατρούς, με πολλούς τρόπους. Οι επίσημες συστάσεις βασίζονται φυσικά στην επιστήμη, αλλά κρύβουν επίσης μια απειλή (αν δεν θηλάσεις, το μωρό σου κινδυνεύει) και ένα στίγμα (αν δεν θηλάσεις, δεν είσαι καλή μητέρα), που και τα δύο μπορεί να είναι καταστροφικά για πολλές μητέρες.
«Δεν είναι ευάλωτα μόνο τα νεογέννητα, αλλά και οι μητέρες τους», γράφουν οι γιατροί. «Και η ψυχική υγεία μιας μητέρας είναι κρίσιμη – όχι μόνο για την ίδια, αλλά και για το μωρό της. Μια μητέρα που υποφέρει από άγχος και κατάθλιψη δεν είναι σε θέση να προσφέρει στο μωρό της τη φροντίδα που χρειάζεται για να αναπτυχθεί και να μεγαλώσει».
Αντί λοιπόν για μια συνταγή για όλους, οι ψυχίατροι προτείνουν μια διαφορετική προσέγγιση, που θα εστιάζει στην υγεία και την ευεξία τόσο της μητέρας όσο και του παιδιού. «Αν μπορείτε να θηλάσετε, τέλεια. Αν όχι, μην γίνετε χίλια κομμάτια για να το καταφέρετε».
Το συμπέρασμα είναι αυτό: Η μητρότητα είναι δύσκολη –αληθινά δύσκολη– και χρειαζόμαστε όλη την υποστήριξη που μπορούμε να έχουμε για τις αποφάσεις που παίρνουμε, συμπεριλαμβανομένου του πού και πώς θα ταΐσουμε το μωρό μας, είτε το θηλάζουμε δημοσίως σε ένα εμπορικό κέντρο είτε βγάζουμε γάλα με την αντλία στο γραφείο είτε δίνουμε στο νεογέννητό μας γάλα του εμπορίου με το μπιμπερό.
