Να τα πούμε;
Γιορτές χωρίς κάλαντα δεν γίνεται!
Τα κάλαντα είναι αναπόσπαστο στοιχείο του εορτασμού τόσο των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς αλλά και των Φώτων. Ψάλλονται την Παραμονή και είναι η πιο ωραία αφορμή για να γεμίσουν οι πόλεις και τα χωριά με μελωδίες και παιδικές φωνές απ’ άκρη σ’ άκρη. Και βέβαια με τη λέξη κάλαντα μας έρχεται στο μυαλό και ο διάσημος πίνακας του Νικηφόρου Λύτρα που τον ζωγράφισε το 1872 και από τότε συνεχίζει μέχρι σήμερα να συγκινεί καθέναν που το κοιτάζει.
Σας παρουσιάζουμε κάλαντα απ’ όλες τις περιοχές της Ελλάδας!
Και του χρόνου!
ΚΑΛΗΝ ΕΣΠΕΡΑΝ ΑΡΧΟΝΤΕΣ (ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ)
Καλήν εσπέραν άρχοντες.
Κι αν εί- κι αν είναι ορισμός σας
Χριστού την θεία γέννηση
να πω- να πω στ΄ αρχοντικό σας,
Χριστός γεννάται σήμερον
εν Βη- εν Βηθλεέμ τη πόλη,
οι ουρανοί αγάλλονται,
χαίρε- χαίρετ΄ η φύσις όλη,
εν τω σπηλαίω τίκτεται,
εν φα- εν φάτνη των αλόγων,
ο βασιλεύς των ουρανών
και ποι- και ποιητής των όλων.
ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ (ΜΩΡΑΪΤΙΚΑ)
Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου,
για βγάτε, δέτε, μάθετε, πως ο Χριστός γεννάται.
Γεννάται κι αναθρέφεται με μέλι και με γάλα,
το μέλι τρων οι άρχοντες, το γάλα οι αφεντάδες
και το μελισσοβότανο να νίβοντ’ οι κυράδες!
Κυρά ψηλή, κυρά λιγνή, κυρά γαϊτανοφρύδα,
κυρά μου όταν στολίζεσαι να πας στην εκκλησιά σου,
βάνεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αγκάλη
και τον καθάριο αυγερινό τον βάζεις δακτυλίδι .
Εμείς εδώ δεν ήρθαμε να φάμε και να πιούμε,
παρά σας αγαπούσαμε κι ήρθαμε να σας δούμε!
Δώστε μας και τον κόκορα, δώστε μας και την κότα!
Δώστε μας και πέντ’ έξι αυγά , να πάμε σ΄ άλλη πόρτα!
ΚΑΛΑΝΤΑ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ
Ελάτε εδώ γειτόνισσες
Και εσείς γειτονοπούλες,
Τα σπάργανα να φτιάξουμε
και το Χριστό ν΄ αλλάξουμε.
Τα σπάργανα για το Χριστό,
Ελάτε όλες σας εδώ.(δις)
Να πάμε να γυρίσουμε
Και βάγια να σκορπίσουμε .
Να βρούμε και την Παναγιά
οπού μας φέρνει τη χαρά.
Τα σπάργανα για το Χριστό,
ελάτε όλες σας εδώ.(δις)
Κοιμάται στα τριαντάφυλλα,
γεννιέται μες στα λούλουδα.
Γεννιέται μες στα λούλουδα ,
κοιμάται στα τριαντάφυλλα.
Τα σπάργανα για το Χριστό,
ελάτε όλες σας εδώ.
Τα σπάργανα να φτιάξουμε
και το Χριστό ν΄ αλλάξουμε.
ΚΑΛΑΝΤΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά ψηλή μου δενδρολιβανιά.
Κι αρχή-κι αρχή καλός μας χρόνος
εκκλησιά-εκκλησιά με τ’ άγιο θρόνος.
Αρχή που βγήκε ο Χριστός άγιος και πνευματικός
στη γη-στη γη να περπατήσει
και να μας-και να μας καλοκαρδίσει.
Άγιος Βασίλης έρχεται -άρχοντες το κατέχετε-
από-από την Καισαρεία
σύ ‘σ’ αρχό- συ ‘σ’ αρχόντισσα κυρία.
Βαστά εικόνα και χαρτί ζαχαροκάρνο, ζυμωτή
χαρτί και καλαμάρι
δες και με-δες και με το παλικάρι.
Το καλαμάρι έγραφε, τη μοίρα του την έλεγε
και το χαρτί-και το χαρτί ομίλει
Άγιε μου-άγιε μου καλέ Βασίλη.
Και νέον έτος αριθμεί
την του Χριστού περιτομή
και η μνήμη του Αγίου
Ιεράρχου Βασιλείου.
Του χρόνου μας αρχή καλή
και ο Χριστός μας προσκαλεί
την κακία ν’ αρνηθούμε
μ’ αρετές να στολιστούμε.
Να ζούμε βίον τέλειον
κατά το ευαγγέλιον
με αγάπη με ειρήνη
και με τη δικαιοσύνη.
Χρόνια πολλά και ευτυχή
με καθαρά κι αγνή ψυχή
με χαρά και με υγεία
και με θεία ευλογία.
ΙΚΑΡΙΑΣ
Άγιος Βασίλης έρχεται
πο πίσω απ’ το καμάρι
βαστά μυζήθρες και τυριά
βαστά κι ένα γκινάρι.
Φέρτε μας κρασί να πιούμε
και του χρόνου να σας πούμε.
(δις- ανάστροφα)
Σ’ αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε
τα ράφια είν’ ασημένια
του χρόνου σαν και σήμερα
να ναι μαλαματένια.
Φέρτε μας κρασί…
Σένα σου πρέπ’ αφέντη μου
καρέκλα καρυδένια
για ν’ ακουμπάει η μέση σου
η μαργαριταρένια.
Φέρτε μας κρασί…
Πολλά ‘παμε τ’αφέντη μας
ας πούμε της κυράς μας
Κυρά ψηλή κυρά λιγνή
κυρά μαυροματούσα.
Φέρτε μας κρασί…
Κι αν έχεις κόρη έμορφη
βάλτη μας κεράσει
να ευχηθούμε όλοι μας
να ζήσει να γεράσει.
Φέρτε μας κρασί…
Κι αν έχεις γιο στα γράμματα
βαλ’ τονε στο ψαλτήρι
και ν’ αξιώσει ο Θεός
να βάλει πετραχήλι.
Φέρτε μας κρασί…
Σ’ αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε
πέτρα να μη ραγίσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού
χρόνους πολλούς να ζήσει.
ΚΑΛΑΝΤΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Ήρθε πάλι νέο έτος εις την πρώτη του μηνός
ήρθα να σας χαιρετίσω δούλος σας ο ταπεινός.
Ο Βασίλειος ο Μέγας, ιεράρχης θαυμαστός
εις την οικογένειά σας να ‘ναι πάντα βοηθός.
Τα παιδιά εις το σχολείο να πηγαίνουνε συχνά
να μαθαίνουνε το βίο, της πατρίδας τα ιερά.
Και για τους ξενιτεμένους έχω να σας πω πολλά
σας αφήνω καληνύχτα και του χρόνου με υγειά.
ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΩΝ ΘΕΟΦΑΝΙΩΝ
Σήμερα είν΄ τα Φώτα κι ο φωτισμός
κι η χαρά μεγάλη κι ο αγιασμός
Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό
κάθεται η κυρά μας η Παναγιά
Όργανο βαστάει κερί κρατεί
και τον Αϊ Γιάννη παρακαλεί
Αϊ Γιάννη αφέντη και Βαπτιστή
βάφτισε και μένα Θεού παιδί
ν΄ανεβώ επάνω στον ουρανό
να μαζέψω ρόδα και λιβανό.
Κάα λη μέρα κάα λη μέρα
καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά
Κάα λη μέρα κάα λη μέρα
καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά.