Το παιδί μου βλέπει εφιάλτες: τι να κάνω;
Είναι ένα φυσιολογικό στάδιο της ανάπτυξής του. Πώς θα το στηρίξετε όμως σε αυτή τη φάση, ως γονείς;
Οι εφιάλτες κάνουν συνήθως την εμφάνισή τους γύρω στα τρία με έξι χρόνια και ταλαιπωρούν περίπου τα μισά παιδιά. Είναι λοιπόν μια κοινή και συνήθως φυσιολογική εμπειρία, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι οι γονείς απολαμβάνουμε να βλέπουμε το παιδί μας να ξυπνάει μέσα στη νύχτα κλαίγοντας και τρέμοντας από το φόβο του. Τι μπορούμε όμως να κάνουμε;
«Αν το παιδί μας είναι τρομαγμένο, πρέπει να πάμε κοντά του και να το καθησυχάσουμε», συμβουλεύει η dr Kristin Bencik-Boudreau, παιδίατρος στο Νοσοκομείο Παίδων του Ουισκόνσιν. «Να το διαβεβαιώσουμε ότι όλα είναι καλά. Προσωπικά όμως δεν συνιστώ να μείνουμε μαζί του μέχρι να αποκοιμηθεί ξανά, γιατί έτσι διαταράσσουμε τη ρουτίνα ύπνου του. Το καλύτερο είναι να μείνουμε στο πλάι του μέχρι να αρχίσει να νυστάζει ξανά και μετά να επιστρέψουμε στο πρόγραμμά μας».
Οι εφιάλτες, όπως εξηγεί η παραπάνω ειδικός, είναι ένα ορόσημο στην ανάπτυξη του παιδιού, που συνδέεται με την εξέλιξη της φαντασίας του και με τους αφηρημένους φόβους του. Είναι κάτι διαφορετικό από τους νυχτερινούς τρόμους, οι οποίοι συνήθως συμβαίνουν τις πρώτες ώρες του ύπνου ενός παιδιού χωρίς να το ξυπνούν.
Στο νυχτερινό τρόμο ένα παιδί, παρότι δίνει την εντύπωση ότι έχει ξυπνήσει, στην πραγματικότητα δεν έχει ανακτήσει την πνευματική του διαύγεια με αποτέλεσμα το επόμενο πρωί να μη θυμάται το περιστατικό. Οι εφιάλτες, από την άλλη, το αφυπνίζουν πλήρως και κολλούν επίμονα στη μνήμη του. Έτσι, μπορεί να είναι σε θέση να αφηγηθεί το κακό όνειρο με κάθε λεπτομέρεια.
Οι εφιάλτες μπορεί να είναι αναπόφευκτοι για ένα παιδί, αλλά αν εμείς ως γονείς λάβουμε κάποια μέτρα, θα μειώσουμε τη συχνότητα και την έντασή τους. Για παράδειγμα, τις νυχτερινές ώρες καλό είναι να μην το αφήνουμε να παρακολουθεί τρομακτικές ταινίες ή να παίζει ηλεκτρονικά παιχνίδια με τρομακτικές εικόνες. Ακόμα και το βραδινό δελτίο ειδήσεων μπορεί να πυροδοτήσει εφιάλτες σε ένα μικρό θεατή.
Επιπλέον, κλειδί της επιτυχίας είναι ο επαρκής ύπνος. «Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που δεν κοιμούνται αρκετά κινδυνεύουν περισσότερο από νυχτερινούς τρόμους και εφιάλτες», σχολιάζει η dr Bencik-Boudreau. «Είναι λοιπόν σημαντικό να ακολουθούμε κάθε βράδυ μια αποτελεσματική ρουτίνα ύπνου».
Και πώς βοηθούμε το παιδί μας να χαλαρώσει και να αποκοιμηθεί μετά από έναν εφιάλτη; Αν ισχυρίζεται, για παράδειγμα, ότι ένα τέρας κρύβεται κάτω από το κρεβάτι του, μπορούμε να επιστρατεύσουμε ένα «Τερατοαπωθητικό» (ουσιαστικά ένα μπουκαλάκι με σπρέι το οποίο θα έχουμε γεμίσει με νερό), που θα ψεκάζουμε στις «κρυψώνες του τέρατος» στο παιδικό δωμάτιο. Μπορούμε, ακόμα, να φροντίσουμε να υπάρχει πάντα ένα μικρό φωτάκι αναμμένο στο δωμάτιό του ή να αφήνουμε λίγο ανοιχτή την πόρτα του δωματίου.
«Δεν θα συνιστούσα να προσπαθήσουμε να αναλύσουμε με το παιδί τον εφιάλτη του στη διάρκεια της νύχτας», προσθέτει η dr Bencik-Boudreau. “Μπορούμε να το κάνουμε την επόμενη μέρα, όταν όλα θα μοιάζουν πιο ακίνδυνα. Τότε θα επιχειρήσουμε να το καθησυχάσουμε ότι ο εφιάλτης του δεν θα βγει αληθινός και πως όλα θα πάνε καλά».
Για να το βοηθήσουμε να νιώσει ότι διατηρεί τον έλεγχο της κατάστασης, μπορούμε επίσης να του ζητήσουμε να ζωγραφίσει τον εφιάλτη του και μετά να σκίσει τη ζωγραφιά, λέγοντας: «Το ξέρω ότι δεν είσαι αληθινός!».
Η πιο αποτελεσματική τεχνική, ωστόσο, είναι να συζητήσουμε μαζί του τι το φοβίζει. Αν ο εφιάλτης αναβιώνει ένα τραυματικό γεγονός που έχει ζήσει στ’ αλήθεια (όπως ένα τροχαίο ατύχημα ή ένα σεισμό), μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα μετατραυματικού στρες και, σε αυτή την περίπτωση, θα χρειαστούμε τη συνδρομή ειδικού. Αλλά ακόμα και οι φόβοι για γεγονότα που δεν έχει ζήσει προσωπικά είναι εξίσου αληθινοί για το παιδί και αξίζει να συζητηθούν με τους γονείς.
«Είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι οι φόβοι του παιδιού μας είναι αληθινοί και στη συνέχεια να του εξηγήσουμε ότι δεν χρειάζεται να ανησυχεί γι’ αυτούς. Ουσιαστικά, πρέπει να του περάσουμε το μήνυμα ότι “δουλειά” ενός παιδιού είναι το σχολείο και το παιχνίδι και “δουλειά” του γονέα να προστατεύει το παιδί του, ώστε το τελευταίο να μη χρειάζεται να ανησυχεί για καμία απειλή».
