Σταμάτα να πιστεύεις πως το παιδί σου “κλαίει ψεύτικα” ή σε χειραγωγεί
Πίσω από το κλάμα κρύβονται άλλα συναισθήματα…
Κάποιες φορές, κάτι που διαβάζω από ένα γονιό ή έναν επαγγελματία, μου προκαλεί μια τόσο έντονη εσωτερική ενόχληση που χρειάζεται να παρατήσω οτιδήποτε κάνω και να απαντήσω. Αυτό το πρόσφατο σημείωμα της Emily τράβηξε την προσοχή μου:
Γεια. Προσέχω παιδιά και έχω ένα κοριτσάκι 2.5 ετών το οποίο “κλαίει ψεύτικα” σχεδόν όλη την ημέρα. Στην πραγματικότητα στις 9 ώρες που περνάμε μαζί τις 5 με 8 ώρες κλαίει. Ωστόσο, δεν έχει βγάλει ποτέ ούτε ένα δάκρυ και ενθουσιάζεται αμέσως όταν πάρει αυτό που θέλει (καθαρή ευτυχία). Κλαίει όταν πρέπει να μετακινηθούμε, κλαίει για τη μαμά της, κλαίει όταν τελειώνουμε το μεσημεριανό (ξέρει ότι έρχεται η ώρα του μεσημεριανού ύπνου). Της έφτιαξα μία θέση σε μία γωνία (την λέμε γωνία κλάματος) όπου μπορεί να πάρει την κουβέρτα της και να παίξει με τα παιχνίδια της μέχρι να αισθανθεί ότι θέλει να μπει στην ομάδα. Δεν αφήνει ΠΟΤΕ την κουβέρτα της, φρικάρει όταν πρέπει να βγάλουμε τα παπούτσια και θέλει να φοράει το μπουφάν της όλη μέρα. Όλη μέρα.
Δεν κοιμάται το μεσημέρι, παρά κλαίει κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού ύπνου. Πρέπει να την απομακρύνω από το δωμάτιο του ύπνου ώστε να ξεκουραστούν τα άλλα παιδιά. Τη ρώτησα εάν θέλει να ξεκουραστεί μαζί μου στο κεντρικό δωμάτιο και συμφώνησε με χαρά. Την πρώτη μέρα πήγε περίφημα (ξάπλωσε στο πάτωμα με την κουβέρτα της, το κεφάλι της χτύπησε κάτω από την εξάντληση, αλλά δεν κοιμήθηκε). Την επόμενη μέρα ξεκίνησε ξανά το κλάμα.
Η οικογένεια της φαίνεται να είναι οι καλύτεροι άνθρωποι στον πλανήτη. Πολύ ευγενικοί, πολύ φιλικοί. Όμως της μιλάνε σαν σαν να είναι μωρό. Τρώει “γευματάκια” και πίνει σε “ποτηράκι”. Δεν την αποκαλούν καν με το όνομά της (Λίλα), αλλά τη φωνάζουν “Λί-Λι” με έναν τρόπο τραγουδιστό. Το παιδί επίσης μιλάει μόνο μωρουδιακά, γιατί έτσι της μιλάνε.
Συνεργάζομαι με μία παιδοθεραπεύτρια η οποία μας επισκέπτεται την ημέρα και λέει ότι το παιδί παθαίνει κρίσεις (tantrums) όλη την ημέρα και ότι αυτή τη συμπεριφορά την έχει διδαχθεί – όταν προσποιείται ότι κλαίει, παίρνει αυτό που θέλει. Η μητέρα της επιβεβαιώνει ότι παίρνει ό,τι θέλει όταν έχει αυτή τη συμπεριφορά στο σπίτι.
Δεν μπορώ να κάνω αυτό το παιδί χαρούμενο. Θέλει να μένει σπίτι με τη μαμά της (μας το λέει η ίδια). Η θεραπεύτρια λέει ότι αυτό το ψεύτικο κλάμα είναι μέσο χειραγώγησης. Μου συνέστησε να το αγνοώ και να επαινώ γενναιόδωρα τις θετικές συμπεριφορές της οι οποίες είναι ΤΟΣΟ σπάνιες!
Μισώ που πρέπει να βλέπω αυτό το κορίτσι να περνάει έτσι την ημέρα του. Είμαστε τώρα στην 5η εβδομάδα που την έχω αναλάβει. Έχω ΠΟΛΛΑ παιδιά που φτάνουν φοβισμένα την πρώτη μέρα, κλαίνε πραγματικά και χρειάζονται λίγο χρόνο για να βγουν από το καβούκι τους. Όλα προσαρμόζονται εντός 6 εβδομάδων και τώρα είναι μικρά ευτυχισμένα παιδιά που συνεχίζω και προσέχω. Τίποτα απ’ όσα έχω δοκιμάσει για να βοηθήσω αυτό το μικρό κορίτσι δεν ήταν επιτυχές. Η μητέρα της την έφερε σήμερα το πρωί στις 8:30 και μου είπε ότι προσποιούνταν ότι έκλαιγε από τις 6:30, ζήτησε συγγνώμη και έφυγε.
Αναρωτιέμαι εάν το παιδί πρέπει να περάσει από ψυχιατρική ή νευρολογική αξιολόγηση. Τα έχω χάσει και νιώθω ότι έχω αποτύχει με αυτό το μικρό. Οποιαδήποτε σύσταση θα εκτιμηθεί.
Έμιλυ
Γεια σου Έμιλυ,
Μπορώ ακριβώς να καταλάβω πόσο δύσκολη είναι αυτή η κατάσταση για σένα και το κέντρο σας και εκτιμώ την προφανή σου συμπόνια για τη Λίλα. Σε παρακαλώ συγχώρεσε την αμβλύτητα μου, αλλά η εκτίμηση του θεραπευτή σας με εξαγρίωσε. Η Λίλα δεν χειραγωγεί εσένα ή τους γονείς της με ψεύτικα συναισθήματα. Κάνει αυτό που κάνουν πάντα τα παιδιά – προσπαθεί πάρα πολύ να λειτουργήσει στο περιβάλλον σας. Ένα μικρό παιδί δεν έχει ούτε το ένστικτο ούτε και το σύνολο των δεξιοτήτων ώστε να στήσει ένα παιχνίδι επίτηδες. Αντίθετα, θα κάνει ότι μπορεί να προσαρμοστεί στο ήδη υπάρχον με ό,τι έχει μάθει μέχρι τότε.
Οι αντιλήψεις μας για τα παιδιά και τη συμπεριφορά τους είναι ένα κρίσιμο σημείο εκκίνησης για οποιαδήποτε ακριβή αξιολόγηση. Αυτό που βλέπουμε είναι αυτό που πάντα αποφασίζει πώς θα ανταποκριθούμε κι εκεί είναι που κάνει λάθος η θεραπεύτρια σας. Τότε, επιδεινώνει το λανθασμένο της συμπέρασμα, ότι αυτό το μικρό παιδί είναι χειραγωγός, συμβουλεύοντας σε να χειριστείς με τη σειρά σου το παιδί! Προτείνει να διαχειριστείς τη συμπεριφορά της με υπερβολικό έπαινο (που ακόμα κι ένα μικρό παιδί θα αναγνώριζε ότι δεν είναι αυθεντικός) και χρησιμοποιώντας επιλεκτική απόσπαση προσοχής. Παρότι η προσέγγιση αυτή θα λειτουργούσε με κουτάβια και εργαστηριακούς αρουραίους, η Λίλα είναι ένας πλήρως ενήμερος ευαίσθητος άνθρωπος. Χρειάζεται και της αξίζει να της φέρονται ως τέτοιο. Πρέπει να οικοδομήσει ανθρώπινες σχέσεις με τους φροντιστές της – υγιείς σχέσεις – οι οποίες θα βασίζονται στην ειλικρίνεια, την ενσυναίσθηση και την εμπιστοσύνη.
Λοιπόν, παρακάτω σου προτείνω πώς να βοηθήσεις τη Λίλα:
Ξεκούραση
Η Λίλα ακούγεται σαν να έχει υπερβολική έλλειψη ύπνου, γι’ αυτό δεν είναι περίεργο ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει ή ακόμα και να χαλαρώσει ώστε να πάρει έναν υπνάκο. Η υπερβολική κούραση το κάνει αυτό. Ίσως οι γονείς της να δυσκολεύονται να θέσουν όρια με τον ύπνο της. Μπορεί να αγωνίζονται να παράσχουν ένα ασφαλές, σταθερό περιβάλλον για ύπνο. Είναι πολύ πιθανόν μια μεγάλη πρόκληση γι’ αυτούς (όπως και για όλους μας) το να είναι σε θέση να αποδεχτούν οποιοδήποτε από τα άβολα συναισθήματα της Λίλα και να της επιτρέψουν να τα εκφράσει ελεύθερα. Κάτι τέτοιο είναι κρίσιμο για τη Λίλα ώστε να είναι σε θέση να κοιμηθεί, να φάει, να παίξει και γενικά να λειτουργήσει καλά. Ως φροντιστής της υπάρχουν πολλά που μπορείς να κάνεις ώστε να της παρέχεις ένα υγιές περιβάλλον ύπνου και φαίνεται ότι τα κάνεις. Άρα, θα εστίαζα στο να αποδεχτώ τα αισθήματά της.
Κανονικοποίηση της ροής των συναισθημάτων
Δεν νομίζω ότι είμαστε σε θέση ή ότι είναι ελάχιστα χρήσιμο να αποφασίζουμε εάν τα συναισθήματα κάποιου άλλου είναι αληθή ή όχι. Πάντα η καλύτερη απόκριση είναι να αποδεχόμαστε και να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα που εμφανίζονται – απλά αποδέξου και μην προσπαθείς να “χειριστείς” αυτά τα συναισθήματα. Όπως έχω μοιραστεί σε πολλές αναρτήσεις μου, η αποδοχή δεν είναι ένα ενεργό ρήμα. Δεν σημαίνει να παρατήσουμε τα πάντα για να παρηγορήσουμε ένα παιδί (εκτός αν είναι προφανώς τραυματισμένα). Δε σημαίνει ότι πρέπει να σκύψουμε και να μιλήσουμε με χαλαρωτική φωνή έως ότου το παιδί νιώσει καλύτερα. Ενώ είναι ωραίο να τα κάνουμε αυτά όταν είμαστε διαθέσιμοι, το να τα παρατάμε όλα μπορεί να δείξει μια υπέρ-ανησυχία, προβάλλοντας ότι το να εκφράζει ένα παιδί τα συναισθήματά του είναι κάτι αφύσικο και όχι μια κανονική, κυκλική ροή διάθεσης και συναισθημάτων.
Θα σταματούσα επίσης να της ζητάω να πάει σε κάποιο ιδιαίτερο μέρος για να εκφράσει τα συναισθήματα της. Θα βοηθήσει και εσένα και την οικογένειά της να εξομαλύνετε τα συναισθήματά της εάν συνεχίζετε με αυτοπεποίθηση κατά τη διάρκεια μιας οποιασδήποτε διάθεσης. “Φαίνεται ότι τώρα δε θέλεις να πας έξω μαζί μας. Το βλέπω αυτό! Θα σε βοηθήσω επειδή σε θέλουμε μαζί μας”.
Εάν αντισταθεί: «Βλέπω ότι δυσκολεύεσαι. Δεν θέλεις να βγεις έξω”. Καθώς αναγνωρίζεις αυτά τα συναισθήματα, μετακίνησε την ευγενικά και με σιγουριά.
Ακόμα και με την υπομονή και τις γενναίες σου προσπάθειες, είναι αλήθεια ότι δεν μπορείς όπως λες, να κάνεις τη Λίλα ευτυχισμένη. Κανείς μας δεν έχει αυτή τη δύναμη πάνω σε ένα άλλο πρόσωπο. Η καλύτερή μας ευκαιρία να ευνοήσουμε την ευτυχία είναι να κάνουμε στόχο μας να αποδεχόμαστε πλήρως και να εμπιστευόμαστε κάθε συναίσθημα που μας παρουσιάζεται. Η αποδοχή είναι ο καλύτερος τρόπος να χτιστεί μια σχέση και η σχέση σου με τη Λίλα θα προσφέρει άνεση και ευκολία στο άγχος της.
Όπως είπα, δεν θα μπορούσα να διαφωνήσω περισσότερο με την αντίληψη της θεραπεύτρια σας ότι η Λίλα χειραγωγεί, όμως συμφωνώ πολύ ότι η συμπεριφορά της είναι αποτέλεσμα προετοιμασίας. Όσα κάνουμε ως γονείς διδάσκουν στα παιδιά κάτι για εμάς, για τους εαυτούς μας και για τις σχέσεις γενικότερα.
Απελευθερώνοντας την ικανότητα για βοήθεια και βρίσκοντας τη δύναμη
Από την περιγραφή των αλληλεπιδράσεων της Λίλα με τους γονείς της, φαίνεται ότι οι γονείς της δεν μπορούν να αποδεχτούν ότι το παιδί τους μεγαλώνει (της φέρονται σαν μωρό). Η εικασία μου είναι ότι έχει συνηθίσει να της ανταποκρίνονται ως ένα άτομο ανίκανο, αβοήθητο και για λύπηση, παρά ως ένα δυνατό μικρό παιδί με ισχυρές απόψεις. Και πάλι οι αντιλήψεις μας έχουν μεγάλη σημασία. Δεν επηρεάζουν μόνο τις αποκρίσεις μας στις συμπεριφορές, αλλά τείνουν να γίνονται αυτό-προσδιορισμός για τα παιδιά (κάνουν αυτό που περιμένουμε να κάνουν – γίνονται αυτό που περιμένουμε να γίνουν). Έτσι, όταν βλέπουμε ένα μικρό παιδί ως αδύναμο, αβοήθητο, ανήμπορο, μπορεί ν’ αρχίσει να πιστεύει αυτά τα πράγματα για τον εαυτό του. Ακούγεται σαν η Λίλα να έχει πάρει αυτή την ταυτότητα.
Έτσι, αντί να απευθυνθώ στο “καημένο το μωρό”, θα έβλεπα και θα μιλούσα στο δυνατό παιδί μέσα της: “Σε ακούω να λες πως δεν θέλεις να φύγει η μαμά σου. Δεν θέλεις να το κάνει αυτό…. Φαίνεται να διαφωνείς ισχυρά με αυτή την απόφαση. Είναι σκληρό όταν δεν παίρνουμε αυτό που θέλουμε, ναι;”. Δεν θα έλεγα όλα αυτά τα πράγματα μαζί, όμως αυτή είναι η φιλοσοφία. Και θα τα έλεγα με τέτοιο τρόπο ώστε να την ενθαρρύνω να εκφραστεί δυναμικά και όχι θλιμμένα και αβοήθητα. Δες το δυνατό κορίτσι μέσα της. Κάλεσέ την μέσα στο δωμάτιο. Κάθε μικρό παιδί έχει δωμάτιο και πρέπει να το αναγνωρίζει ως δικό του.
Σταμάτα να αντιλαμβάνεσαι τη συμπεριφορά της ως “ψεύτικο κλάμα” και αντίθετα δες ένα υγιές κορίτσι με μια υγιή παιδική βούληση. Η καλλιέργεια αυτής της αντίληψης θα την ελευθερώσει.
Η Λίλα φαίνεται να είναι σε καλά χέρια. Δεν αποτυγχάνεις! Πιστεύω ότι θα δεις σύντομα αλλαγή και αν συνεχίσεις να έχεις ανησυχίες μπορείς να αναζητήσεις περαιτέρω αξιολογήσεις. Σε ευχαριστώ που απευθύνθηκες σ’ εμένα.
Ελεύθερη μετάφραση/διαμόρφωση: V for Vallia
Πρότυπο κείμενο: http://www.janetlansbury.com/2016/10/fake-crying-and-manipulation/
