Πώς θα καταλάβω ότι το παιδί μου έχει ΔΕΠ-Υ;
Αναπτυξιακός εργοθεραπευτής λύνει τις απορίες μας για μια από τις πιο συνηθισμένες διαταραχές που διαγιγνώσκονται σε παιδιά και εφήβους.
Μήπως το παιδί σας μελετάει από την ώρα που γυρίζει από το σχολείο μέχρι αργά το βράδυ αλλά οι βαθμοί του παραμένουν χαμηλοί; Μήπως διακόπτει συνεχώς το διάβασμά του με κάθε αφορμή – π.χ. για να πάει τουαλέτα ή να απαντήσει στα μηνύματα που του έστειλε ένας φίλος του; Μήπως δεν σταματά να κινείται ούτε λεπτό, ακόμα και όταν κάθεται στο γραφείο του για να κάνει μια σχολική εργασία; Πότε ένα παιδί δεν είναι απλώς «αφηρημένο», «τεμπέλικο» ή «ζωηρό», αλλά ίσως πάσχει από τη Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ); Αναπτυξιακός εργοθεραπευτής έλυσε πριν κάποια χρόνια τις απορίες πολλών γονιών γύρω από αυτή την κοινή διαταραχή, και με αφορμή τη νέα σχολική χρονιά θυμόμαστε τα λόγια του.
Τι είναι η ΔΕΠ-Υ με ποια η συχνότητα εμφανίζεται σε παιδιά;
«Είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή η οποία εντοπίζεται στο 5% των παιδιών και εφήβων παγκοσμίως.
»Αν προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε τα συμπτώματά της θα βλέπαμε ότι υπάρχουν 3 τύποι, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά που παρουσιάζει:
»1. Παρορμητικός τύπος: Διάσπαση προσοχής και παρορμητική συμπεριφορά
»2. Απρόσεκτος τύπος: Διάσπαση προσοχής και απρόσεκτη συμπεριφορά
»3. Μικτός τύπος: Διάσπαση προσοχής με παρορμητική και απρόσεκτη συμπεριφορά».
Ποια σημάδια είναι καλό να οδηγήσουν το γονιό και το παιδί σε έναν ειδικό;
«Τα σημάδια που μπορούν να οδηγήσουν ένα γονιό σε ειδικό είναι: τα λάθη απροσεξίας ενός παιδιού, η αναβολή έναρξης μιας εργασίας, η ανοργάνωτη καθημερινή ζωή, η δυσκολία στη συγκέντρωση και η δυσκολία ολοκλήρωσης μιας δραστηριότητας, η ακατάπαυστη ομιλία, η εναντιωματική συμπεριφορά και η δυσκολία στο να ακολουθεί το παιδί κανόνες».
Από ποια ηλικία μπορεί να διαγνωστεί;
«Τα πρώιμα συμπτώματά της μπορούν να κάνουν την εμφάνιση τους από την ηλικία των τριών ετών, ενώ η επίσημη διάγνωση γίνεται στην ηλικία των πέντε χρόνων».
Ποιοι παράγοντες έχουν συνδεθεί με την εμφάνισή της;
«Η ΔΕΠ-Υ είναι μια πολύπλοκη διαταραχή που επηρεάζεται από περιβαλλοντικούς και γενετικούς παράγοντες. Με την εμφάνισή της έχουν συνδεθεί η κληρονομικότητα, το κάπνισμα, η χρήση αλκοόλ, καθώς και ορισμένα βαρέα μέταλλα όπως ο μόλυβδος και ο υδράργυρος. Ακόμη, η υπέρμετρη χρήση των ψηφιακών συσκευών μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση και στην επιδείνωση των συμπτωμάτων, λόγω της υπερδιέγερσης που προκαλεί».
Πώς επηρεάζει η ΔΕΠ-Υ την καθημερινότητα και τις σχολικές επιδόσεις των παιδιών;
«Τα προβλήματα των παιδιών με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητας επικεντρώνονται κυρίως σε καταστάσεις που απαιτούν οργάνωση και αυτοέλεγχο στις καθημερινές τους δραστηριότητες. Επίσης μπορεί να συνοδεύονται με άλλες διαταραχές όπως αναπτυξιακή διαταραχή του κινητικού συντονισμού, εναντιωματική προκλητική διαταραχή, κατάθλιψη, αγχώδης διαταραχή, μαθησιακές δυσκολίες κ.ά.
»Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ παρουσιάζουν ελλείμματα στα καθήκοντα του σχολικού περιβάλλοντος λόγω αδυναμίας οργάνωσης και συγκέντρωσης, χαμηλής αυτοεκτίμησης και δυσκολίας στη συνεργασία με συνομήλικους. Ακόμη, τα παιδιά με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητας λόγω των αυξημένων απαιτήσεων του σχολείου πιθανόν να εμφανίζουν μαθησιακές δυσκολίες που οδηγούν σε χαμηλή σχολική επίδοση».
Μπορείτε να μας δώσετε μερικές πρακτικές συμβουλές για να βοηθήσουμε ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ στη μελέτη και την καθημερινότητά του;
«Ένα καλά οργανωμένο περιβάλλον μπορεί να βοηθήσει το παιδί με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα να ανταποκρίνεται καλύτερα στις καθημερινές του δραστηριότητες:
-Δημιουργήστε μια λίστα με τις καθημερινές του υποχρεώσεις.
-Κάντε συχνά διαλλείματα ανάμεσα σε δραστηριότητες, ώστε το παιδί να μπορεί να ανταποκριθεί καλύτερα σε αυτές.
-Επιλέξτε έντονες εξωσχολικές δραστηριότητες της αρεσκείας του.
-Ενισχύστε το παιδί θετικά. Δώστε του κίνητρο ώστε να βελτιωθούν οι επιθυμητές συμπεριφορές, π.χ. να τηρεί τους κανόνες και τα όρια».
