Ονυχοφαγία και παιδιά- Όσα πρέπει να γνωρίζουμε

Πολλά παιδιά τρώνε τα νύχια τους.
Στους γονείς φαίνεται μια συνήθεια “κακή”, αφού τα δάχτυλα ματώνουν και τα νύχια σχεδόν εξαφανίζονται. Επιπλέον, το παιδί μοιάζει σαν να καταφεύγει στην πράξη αυτή για να απομονωθεί και να “τιμωρήσει” τον εαυτό του.

Η αλήθεια είναι ότι τέτοιες συνήθειες, όπως και το πιπίλισμα του αντίχειρα ή το νευρικό τικ, είναι μια έκφραση εσωτερικής έντασης και άγχους που αισθάνεται το παιδί. Για παράδειγμα, παρατηρήστε ένα παιδί όταν βλέπει στην τηλεόραση μια σκηνή βίας ή έντασης. Θα διαπιστώσετε ότι τρώνε τα νύχια, τσιμπούν το δέρμα τους, και γενικά κάνουν κινήσεις που προδίδουν μια νευρικότητα.

Οι ενήλικοι μπορούν να αποκρύπτουν ή να καμουφλάρουν τα συναισθήματά τους, όμως τα παιδιά συμπεριφέρονται με έναν πιο άμεσο και διαφανή τρόπο. Τα συναισθήματα των παιδιών φαίνονται στην υπερένταση, στην υπερκινητικότητα, στην ονειροπόληση, στα υστερικά ξεσπάσματα, στο πείσμα, σε νευρικές συνήθειες όπως το πιπίλισμα του δαχτύλου, η ονυχοφαγία κλπ.

Μιλώντας για την ονυχοφαγία συγκεκριμένα, η οποία αποτελεί μια από τις νευρικές αυτές συνήθειες, οφείλουμε να τονίσουμε ότι δεν είναι μια “κακή” συνήθεια, αλλά μια πράξη εκτόνωσης της εσωτερικής έντασης. Με άλλα λόγια, το παιδί, μέσα από μια τέτοια συνήθεια χαλαρώνει “εσωτερικά”. Στην πορεία της ενηλικίωσης, μαθαίνει ότι μια τέτοια συνήθεια είναι άκομψη και ενοχλητική και την αντικαθιστά με κάποια κοινωνικά αποδεκτή, όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση γλυκών, η τσίχλα κλπ.

Οι γονείς που “πιάνουν” το παιδί να τρώει τα νύχια του, συνήθως γίνονται έξω φρενών. Ακόμα και αν συγκρατηθούν μια φορά, όταν βλέπουν το δάχτυλο να ματώνει ή το νύχι να “εξαφανίζεται”, ξεσπάει λέγοντας τουλάχιστον “σταμάτα, πια!”. Με αυτές, όμως, τις διαμαρτυρίες, οι γονείς ενισχύουν την αντίδραση του παιδιού. Αυτό σημαίνει ότι τη μετατρέπουν από ασυνείδητη ρυθμιστική συμπεριφορά (που του χρησιμεύει για να παρηγορήσει, να ηρεμήσει ή να ελέγξει τον εαυτό του) σε ενσυνείδητη συμπεριφορά, την οποία τώρα το παιδί χρησιμοποιεί ως μέσο αντίστασης ενάντια στην ανεπιθύμητη και αδικαιολόγητη εισβολή του γονιού.

Με έναν τέτοιο τρόπο, οι περισσότερες “κακές” συνήθειες εδραιώνονται. Εδραιώνονται, καθώς από τη μια συνεχίζουμε να απορρίπτουμε το παιδί κι απ’ την άλλη εισβάλλουμε στο χώρο του.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

– Αν το παιδί περνάει από μια περίοδο προσαρμογής (π.χ. αλλαγή σχολικής βαθμίδας, ερχομός νέου μωρού κλπ.), βεβαιωθείτε ότι του δείχνετε την απαιτούμενη υποστήριξη και τρυφερότητα.

– Αντί να εισβάλλετε στο χώρο του, ρωτήστε διακριτικά πώς αισθάνεται και αγκαλιάστε το προσπαθώντας να το βοηθήσετε να νιώσει την ηρεμία και την ασφάλεια που χρειάζεται.

– Βοηθούν πολύ οι “ρουτίνες” που μοιράζεστε, π.χ. αφήγηση παραμυθιών το απόγευμα ή το βράδυ, ετοιμασία κάποιου φαγητού ή γλυκού, χορός με αγαπημένα τραγούδια, βόλτα στη γειτονιά και άλλες τέτοιες δραστηριότητες που είναι “δικές σας” και τις μοιράζεστε μεταξύ σας.

– Δείξτε του αποδοχή και προσπαθήστε να αποφύγετε επικριτικά σχόλια που θα το κάνουν να αισθανθεί ότι το απορρίπτετε. Ένα παιδί αναζητά αποδοχή και ασφάλεια. Μερικές φορές, μια γλυκιά λέξη και μια ζεστή αγκαλιά προσφέρουν όλα όσα χρειάζεται ένα παιδί για να ξεπεράσει το άγχος και την ανασφάλεια.

– Παράλληλα, μην ξεχνάτε ότι χρειάζεται να αντιμετωπίσει μόνο του την πίεση που του προκαλεί η περίοδος αυτή, γιατί χρειάζεται να μάθει πώς να ξεπερνά μόνο του τα προβλήματά του. Η διακριτική και τρυφερή σας υποστήριξη είναι αρκετή.

Ελένη Γαρυφαλάκη

Σύμβουλος αγωγής & εκπαίδευσης
MA σε Γλωσσικές Διαταραχές
Πιστοποιημένη σε:
Εκπαιδευτική Ψυχολογία
Μαθησιακές Δυσκολίες – Δυσλεξία
Εφηβική Υγεία: Ψυχολογία και Συμπεριφορά του Εφήβου
Οργάνωση & Διοίκηση της Εκπαίδευσης