«Γιατί δεν νιώθω ενοχές που μεγαλώνω την κόρη μου σαν “πριγκίπισσα”»
Κάποιες φορές πρέπει να αφήσουμε τα παιδιά μας να επιλέξουν ποια στερεότυπα θα ακολουθήσουν και ποια θα απορρίψουν, όπως γράφει με αφοπλιστική ειλικρίνεια η Katie Blackburn, μητέρα ενός μικρού κοριτσιού.
Πρόσφατα έλαβα μια πρόσκληση για παιδικό πάρτι, που έγραφε στο εσωτερικό της: «Σας παρακαλώ, μη φέρετε ρούχα “πριγκίπισσας”». Κατάλαβα απόλυτα εκείνη τη μαμά: Μέχρι πρόσφατα θα μπορούσα κι εγώ να έχω γράψει το ίδιο σε μια πρόσκληση για την κόρη μου, γιατί η ιδέα του να μεγαλώσω ένα μυγιάγγιχτο, κακομαθημένο, εγωκεντρικό κοριτσάκι ήταν το τελευταίο πράγμα που θα ήθελα ως γονιός.
Όταν γεννήθηκε η Harper, είχε και μπλε και ροζ ρούχα, και μπάλες ποδοσφαίρου και φιογκάκια για τα μαλλιά και περισσότερα βιβλία παρά κούκλες. Γιατί μεγάλωνα ένα κορίτσι με ευφυΐα και ευφράδεια και της έκανα δώρο ό,τι θα τη βοηθούσε να πάρει αυτόν το δρόμο. Η κόρη μου θα ήταν μορφωμένη και δυναμική και ζητάω πολλά, Θεέ μου, αν θέλω να αγαπήσει και τον αθλητισμό; Ήθελα να είναι μια πιο συγκροτημένη, επιτυχημένη και γεμάτη αυτοπεποίθηση εκδοχή του εαυτού μου. Προφανώς πίστευα ότι θα ήταν ευκολότερο να μεγαλώσω μια μικρογραφία μου παρά έναν άνθρωπο με τις δικές του ιδέες, σκέψεις και ενδιαφέροντα.
Δεν θυμάμαι πότε ακριβώς άλλαξαν τα πράγματα. Η μετάβαση ήρθε αργά: κάπως σαν να οδηγείς με κατεύθυνση προς το ηλιοβασίλεμα και σε κάποια φάση να συνειδητοποιείς ότι πρέπει να φορέσεις τα γυαλιά ηλίου σου. Ίσως όλα άρχισαν με ένα δώρο από τη γιαγιά ή με κάποια ηρωίδα παιδικής ταινίας. Σε κάθε περίπτωση, μια μέρα που κάναμε βόλτες σε ένα πολυκατάστημα, αντικρίσαμε μπροστά μας, με όλο το μεγαλείο της, μια τούλινη φούστα.
Με μάτια διάπλατα και στόμα ανοιχτό από την έκπληξη, μαγεμένη από τα χρώματα, τις υφές, την καθαρή ομορφιά που δημιουργούσαν οι δαντέλες και τα τούλια, η 2,5 ετών κόρη μου είδε το μέλλον της. Αφού μου υποσχέθηκε, συγκεντρώνοντας όλη την ευγένειά της, ότι θα μοιραζόταν αυτή τη φούστα με τις φίλες της όταν θα έρχονταν στο σπίτι μας, αγοράσαμε μια ροζ τούλινη φούστα. Μέσα σε ένα λεπτό, την είχε φορέσει και όπως διαπίστωσε, ήταν τέλεια για να στριφογυρνάει και να τραγουδάει δυνατά: «Είμαι μια όμορφη πριγκίπισσα», «Είμαι η πριγκίπισσα του μπαλέτου» ή, η αγαπημένη μου ατάκα: «Είμαι η καλύτερη πριγκίπισσα που υπάρχει!».
Ξέρω τι σκέφτεστε, γιατί το σκέφτηκα κι εγώ. Η περηφάνεια που έκρυβαν αυτά τα λόγια αμφισβητούσαν τις γονεϊκές μεθόδους μου. Μήπως μεγάλωνα την επόμενη αδερφή Καρντάσιαν; Μήπως το σχεδόν τρίχρονο παιδί μου ήταν αθεράπευτα εγωκεντρικό; Μήπως την κατέστρεψα λέγοντάς της ότι είναι όμορφη;
Τους τελευταίους τέσσερις μήνες, η Harper φοράει μόνο φορέματα και τούλινες φούστες. Κοιμάται μαζί τους, τα φοράει σαν εσώρουχα όταν κάνει κρύο, ή σαν πανωφόρια. Στην εκκλησία, στις βόλτες, στα μαγαζιά, στο πάρκο. Ακόμα και αν τα μικροσκοπικά ποδαράκια της μόλις που διακρίνονται κάτω από μια θάλασσα από ροζ, μπορεί να τσουλήσει, να στριφογυρίσει, να περπατήσει πάνω σε μια δοκό ισορροπίας. Το μόνο που κάνουν οι φίλοι μας που τη βλέπουν είναι να χαμογελούν και να περιμένουν, κάθε φορά που μας συναντούν, κορδέλες και δαντέλες.
Αντιστάθηκα για εβδομάδες, αυτό να το ξέρετε. Έχοντας διαβάσει διάφορες θεωρίες περί φεμινισμού, αναρωτήθηκα τι θα σκεφτόταν η Betty Friedan. Ξέρω ότι τα πολιτισμικά και ψυχολογικά στερεότυπα δίνουν υπερβολική έμφαση στην εξωτερική εμφάνιση των κοριτσιών. Αυτά τα ερωτήματα (Θεέ μου, πόσα ερωτήματα συνοδεύουν τη μητρότητα!) άρχισαν να με ακολουθούν παντού γιατί, Θεός φυλάξοι, κάποιος μπορεί να σκεφτόταν ότι κάνω κάτι λάθος ως μαμά! Αλλά κάθε έξοδός μας από το σπίτι άρχισε να εξελίσσεται σε μάχη για το τι θα φορούσε η κόρη μου και τελικά αποφάσισα ότι ήδη η μητρότητα έχει αρκετές δυσκολίες, ας μην προσθέσω σε αυτές και το φόρεμα της πριγκίπισσας. Να ‘μαστε λοιπόν, με μια τρίχρονη που είναι πιο ευτυχισμένη από ποτέ όταν είναι ντυμένη στην τελευταία λέξη της μόδας.
Ποτέ δεν μάθαμε τη Harper να αγαπάει το τούλι. Αν μη τι άλλο, προσπάθησα να την πείσω να παρακολουθήσει μαζί μου έναν αγώνα ποδοσφαίρου. Δεν θυμάμαι επίσης ποτέ να της μίλησα για πριγκίπισσες. Και γνωρίζω πολλά από τα επιχειρήματα του γιατί δεν πρέπει να πιέζουμε τα παιδιά μας να συμμορφωθούν με οποιονδήποτε κοινωνικό ή φυλετικό ρόλο, εκτός αν θέλουμε να μας μισήσουν ή να καταφύγουν, κάπου γύρω στα τριάντα, σε ψυχοθεραπευτή (αν και σχεδόν όλοι χρειαζόμαστε ψυχοθεραπευτή στα τριάντα κάτι μας, οπότε έχω ξεπεράσει αυτόν το φόβο).
Τι θέλω να πω: η κόρη μου μεγαλώνει και μαθαίνει τι της φέρνει χαρά και, μέχρι στιγμής, επιλέγει να ακολουθήσει τη δική της, όμορφη περιπέτεια. Αν της αρέσουν οι πριγκίπισσες, τότε ας γίνει πριγκίπισσα.
Ωστόσο, όχι χωρίς την ευγενική παρέμβαση της μαμάς και του μπαμπά, ώστε να μην υιοθετήσει αβασάνιστα ολόκληρη την κουλτούρα της πριγκίπισσας.
Γιατί η δική μας πριγκίπισσα δεν θα έχει ανάγκη από έναν όμορφο πρίγκιπα για να τη σώσει – θα είναι αρκετά σίγουρη για τον εαυτό της και θαρραλέα ώστε να περιμένει μέχρι να έρθει ο σωστός άντρας, εκείνος που θα την εκτιμάει και θα την ενθαρρύνει να είναι ο εαυτός της. Για να το μάθει αυτό, πρέπει με τον μπαμπά της να προσπαθήσουμε να χτίσουμε ένα γάμο ισότιμο, όπου όμως ταυτόχρονα ο ένας σύντροφος θα υπηρετεί ταπεινά τον άλλο. Η μικρή μας πριγκίπισσα έχει ανάγκη από δύο γονείς που θαυμάζουν ο ένας τον άλλο, και αυτό ακριβώς το πρότυπο θα προσπαθήσουμε να της δώσουμε.
Δεν θα περνάει όλη τη μέρα μπροστά σε καθρέφτες θαυμάζοντας την ομορφιά της – θα χρησιμοποιεί κάθε διαθέσιμη πλατφόρμα για να βοηθάει όσους την έχουν ανάγκη και να τους λέει, κοιτώντας τους στα μάτια, πόσο όμορφοι είναι. Δεν χρειάζεται να οργανώσουμε ένα ταξίδι στον τρίτο κόσμο για να της δείξουμε αυτή την πλευρά της πραγματικότητας: αρκεί να οδηγήσουμε μέχρι το κέντρο της πόλης και να κατεβάσουμε το παράθυρο περνώντας μπροστά από τον άντρα που ζητιανεύει στη γωνία. Θα προσπαθήσουμε η μικρή μας πριγκίπισσα να ξέρει τα πάντα και για τη Μητέρα Τερέζα, όχι μόνο για την Taylor Swift (με τη μουσική της οποίας χορεύουμε οικογενειακώς, παρεμπιπτόντως).
Δεν θα είναι απαιτητική, κακομαθημένη – θα νιώθει ευγνωμοσύνη για ό,τι της δόθηκε μεγαλώνοντας και θα γνωρίζει ότι πολλοί άλλοι δεν έχουν τα δικά της προνόμια και θα κάνει κάτι για να αλλάξει την αδικία γύρω της. Γιατί θα προσπαθήσουμε να της διδάξουμε ότι το νόημα της ζωής δεν κρύβεται στο τι πετυχαίνεις αλλά στο τι δίνεις από τον εαυτό σου.
Και δεν θα φοράει πάντα τούλινες φούστες – θα φορέσει και τις γαλότσες της και θα στρωθεί στη δουλειά, γιατί στο σπίτι μας οι πριγκίπισσες είναι δυνατές και δεν το βάζουν κάτω. Δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούν τις λέξεις: «Δεν μπορώ». Ολοκληρώνουν ό,τι αρχίζουν.
Η μικρή μας πριγκίπισσα μπορεί να φοράει χρυσόσκονη και ροζ πλαστικές γόβες, μπορεί να πιστεύει ότι είναι όμορφη κάθε φορά που της το λέω. Θέλω να το πιστέψει, γιατί ο κόσμος γύρω της από πολύ νωρίς θα προσπαθήσει να της στερήσει κάθε ίχνος αυτοπεποίθησης. Θέλω όμως να γνωρίζει επίσης ότι η ομορφιά συνοδεύεται από γενναιότητα, καλοσύνη, συμπόνοια, αλληλεγγύη. Και ως μαμά, προσπαθώ να της δώσω το παράδειγμα.
Καθώς η Harper μεγαλώνει, ακολουθεί διαφορετικό μονοπάτι από εμένα. Αλλά αυτό μου αρέσει. Στο σπίτι μας μπορεί να είναι πριγκίπισσα, γιατί πιστεύουμε ότι ακόμα και μια πριγκίπισσα μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.
(Φωτό: από την καμπάνια της Disney “Dream Big Princess”)
