«Smart babies» – με αφορμή το βιβλίο της, μιλήσαμε με την παιδαγωγό Ελένη Γαρυφαλάκη
Μια ενδιαφέρουσα συζήτηση, μεταξύ άλλων για τη συναισθηματική, κοινωνική & πολλαπλή νοημοσύνη του παιδιού
Με αφορμή το βιβλίο της «SMART BABIES Η συναισθηματική, κοινωνική & πολλαπλή νοημοσύνη του παιδιού» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Φουρφούρι, μιλήσαμε με την παιδαγωγό Ελένη Γαρυφαλάκη.
Τι είναι η πολλαπλή νοημοσύνη;
Μια καταπληκτική ιδέα, μια εξαιρετική θεωρία, που δημιουργεί κίνητρα για να μαθαίνεις εφ’ όρου ζωής και να ανακαλύπτεις νέους τρόπους να σκέφτεσαι, να επικοινωνείς και να συνεργάζεσαι. Η νοημοσύνη κάθε ανθρώπου είναι μοναδική και πολυσύνθετη, σαν δακτυλικό αποτύπωμα, δεν είναι απλά ένας αριθμός IQ, που δύσκολα αλλάζει. Σκεφτόμαστε διαφορετικά, δημιουργούμε διαφορετικά, ζούμε διαφορετικά.
Πώς σας ήρθε η ιδέα του βιβλίου;
Παρατηρώ διαρκώς πώς μαθαίνουν τα παιδιά και προσαρμόζω κάθε μέρα τον τρόπο που τα βοηθώ να μαθαίνουν, να σκέφτονται και να δημιουργούν. Είναι απίστευτος ο τρόπος που σκέφτονται και λειτουργούν οι νεότερες γενιές. Όταν, πια, ήρθε η ώρα να κάνω και δικά μου παιδιά και να μπορέσω να τα παρατηρήσω από τη γέννησή τους, ε, νομίζω δεν μου ήρθε η ιδέα, ήταν εκεί από καιρό, απλά ήρθε και η ώρα της να γίνει βιβλίο.
Τι σημαίνει έξυπνα μωρά;
Η ερώτηση τι σημαίνει «έξυπνος» είναι αφορμή για ολόκληρο σεμινάριο για γονείς! Μάλιστα, είναι το πρώτο σεμινάριο του κύκλου positive parenting, που πραγματοποιείται κάθε χρόνο, από το 2012. Μιλάμε για το τι εννοούμε «εξυπνάδα», «νοημοσύνη», «ευφυΐα» και αντιλαμβανόμαστε ότι χρειάζεται να ξεφύγουμε λιγάκι από τις ακαδημαϊκές ικανότητες, ειδικά όταν μιλάμε για μωρά. Χρειάζεται να αρχίσουμε να μιλάμε για άλλες ικανότητες και δεξιότητες, που ορίζουν και συνθέτουν τη νοημοσύνη, δεξιότητες που έχουν να κάνουν με τα συναισθήματα, την κοινωνική αλληλεπίδραση, τον ψυχισμό, τα ταλέντα και τις δεξιότητες κάθε ανθρώπου.
Με ποιον τρόπο μπορεί το βιβλίο αυτό να φανεί χρήσιμο στους γονείς;
Δεν πρόκειται για άλλο ένα βιβλίο με συνταγές, αλλά ένα βιβλίο που επιθυμεί να στηρίξει και να εμπνεύσει τους γονείς στον απαιτητικό αυτό νέο ρόλο της ζωής τους.
Ποια είναι η Spin θεωρία;
Πρόκειται για μια θεωρία με σπειροειδή μορφή, η οποία ξεκινά από ένα συναισθηματικά ασφαλές Εγώ, συνεχίζει με την ενσωμάτωση σε μια κοινωνική ομάδα, εμπλουτίζεται με τη θεωρία της Πολλαπλής Νοημοσύνης και διαπλατύνεται με τη συμμετοχή σε ομότιμη παραγωγή, κάτι που δεν έχει τέλος. Όπως ανέφερε και ο Picasso: «Η ουσία της ζωής είναι να βρεις το χάρισμά σου. Ο σκοπός της ζωής είναι να το δωρίσεις». Θα έλεγα ότι αυτή η φράση συμπυκνώνει σε νόημα τη θεωρία Spin.
Πώς μπορούν οι γονείς να περάσουν από τη θεωρία και να κάνουν πράξη τις ιδέες του βιβλίου;
Όλοι οι γονείς είναι προικισμένοι με ένα αλάνθαστο ένστικτο από τη φύση τους, μια άνευ όρων αγάπη για το παιδί τους. Κάπου το χάνουμε στην πορεία. Θέλεις γιατί ακούμε και εμπιστευόμαστε περισσότερο την εμπειρία των άλλων, οικείων προσώπων, θέλεις γιατί πειθόμαστε από άλλες μαμάδες σε ομάδες των social media ή άρθρα ειδικών στο Διαδίκτυο, δεν ξέρω να απαντήσω ακριβώς. Το θέμα είναι πως οι γονείς δε χρειάζονται άλλες θεωρίες, ούτε άλλες ιδέες. Έμπνευση και υποστήριξη χρειάζονται. Αυτός είναι και ο στόχος του βιβλίου. Να ενδυναμώσει το γονιό στο ρόλο του και να διευρύνει λιγάκι τη βάση της σκέψης του.
Από την επαφή σας με γονείς ποιες είναι οι «σταθερές» ανησυχίες των γονιών για τα παιδιά τους και έχετε δει αν αυτές οι ανησυχίες έχουν αλλάξει καθόλου τώρα με τον κορωνοϊό;
Πάντα οι γονείς ανησυχούν περισσότερο για τρία πράγματα: αν τα παιδιά τους τρέφονται σωστά, αν είναι ασφαλή μακριά τους και αν περνούν καλά. Αυτή η περίοδος της πανδημίας είναι πολύ δύσκολη και έχει γεμίσει ανασφάλεια τους γονείς, γιατί ζουν με το συνεχή φόβο ότι κάτι απειλεί σαν δαμόκλειος σπάθη την υγεία των παιδιών τους και τη δική τους, αλλά και ότι δεν μπορούν να περάσουν καλά, λόγω μάσκας, λόγω περιορισμών και λόγω φόβου. Από τη μια τα παιδιά έχουν απορροφήσει όλους αυτούς τους «κραδασμούς» και έχουν χάσει σε αυθορμητισμό και επικοινωνία, απ’ την άλλη, όμως, είναι εξαιρετικά ευπροσάρμοστα και κατάφεραν να αντιμετωπίσουν αυτή την πρόκληση με απίστευτη ωριμότητα και ψυχραιμία. Είμαστε ακόμα, όμως, στο μείον, όσο χάνουμε σε ανθρώπινη εγγύτητα και επικοινωνία. Θέλει προσοχή.
Αν γράφατε σήμερα το βιβλίο αυτό με τις συνθήκες της πανδημίας θα αλλάζατε ή θα συμπληρώνατε κάτι;
Όχι, δε νομίζω. Προσωπικά, δε μου δημιουργεί φόβο όλη αυτή η κατάσταση. Συμμορφώνομαι με όλους τους κανόνες, αλλά έχω στο μυαλό μου, ότι μπορεί κάποια στιγμή να κολλήσω και να το περάσω. Δεν πρόκειται να χάσω μια ζωή, λόγω φόβου. Η φύση κάνει τη δουλειά της κι εγώ τη δική μου.
Πού πιστεύετε ότι πρέπει να εστιάσουν οι γονείς σήμερα ως προς την ανατροφή τους;
Να παρατηρούν τα παιδιά τους. Κάθε άνθρωπος έχει το δικό του χαρακτήρα, τη δική του ιδιοσυγκρασία, το δικό του ψυχισμό. Επομένως, κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του ανάγκες, τα δικά του όνειρα και τον δικό του τρόπο να ζει. Καμία ψυχολογική θεωρία δεν μπορεί να εγγυηθεί την ιδανική ανατροφή, δεν υπάρχουν συνταγές. Όταν παρατηρούμε τα παιδιά μας, ανακαλύπτουμε την αλήθεια τους και έρχεται και συντονίζεται με τη δική μας αλήθεια, αυτό το αλάνθαστο γονεϊκό ένστικτο, που βασίζεται στην αγάπη, στη φροντίδα και στο παιχνίδι. Με ένα μαγικό τρόπο, όλα τότε είναι γνήσια και αυθεντικά, χωρίς «πρέπει» και «δεν πρέπει».
Πώς σας έχει βοηθήσει το βιβλίο στη δουλειά σας;
Θα έλεγα πως η δουλειά μου βοηθά τη συγγραφή των βιβλίων και την προώθησή τους και όχι το αντίθετο. Μέσα από τη δουλειά μου παρατηρώ τα παιδιά, κυρίως, αλλά και τους γονείς. Είναι τρομερή έμπνευση αμφότεροι! Ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης!
Ετοιμάζετε κάτι καινούργιο;
Ναι, βεβαίως. Ετοιμάζω ένα βιβλίο για μαθητές δημοτικού και γυμνασίου για το πώς μαθαίνουμε πιο αποτελεσματικά και ένα βιβλίο για εφήβους και ενήλικες, σχετικά με τους έξυπνους πολίτες του 21ου αιώνα. Επίσης, πάρα πολλά παιδικά βιβλία υπάρχουν στο συρτάρι εδώ και χρόνια, που αναζητούσαν δημιουργικούς εικονογράφους να τα «ζωντανέψουν». Νομίζω ότι έφτασε και η δική τους ώρα, γιατί αρχίζω και βρίσκω την «ομάδα» μου κι εγώ, τη δική μου φυλή!
Η Ελένη Γαρυφαλάκη έχει πραγματοποιήσει προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές πάνω στην εκπαίδευση. Δημιουργεί μαθησιακές εμπειρίες για μαθητές κάθε ηλικίας τα τελευταία 20 χρόνια. Τα τελευταία 7 χρόνια, σχεδιάζει και συντονίζει δράσεις Πολλαπλής Νοημοσύνης και Εκπαιδευτικής Ρομποτικής. Γίνονται στο δικό της χώρο, τον Καλό Αγωγό, στο Ηράκλειο Κρήτης. Ιδρύθηκε το 2013 και είναι ο πρώτος χώρος πολλαπλής νοημοσύνης στην Ελλάδα. Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε το πρώτο της βιβλίο Πολλαπλή Νοημοσύνη.
Το βιβλίο «SMART BABIES Η συναισθηματική, κοινωνική & πολλαπλή νοημοσύνη του παιδιού» της Ελένης Γαρυφαλάκη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Φουρφούρι, περισσότερες λεπτομέρειες θα βρεις εδώ