Εξακολουθεί να είναι καλή η συμβουλή «Μη μιλάς σε ξένους»; Εδώ είναι γιατί μπορεί να χρειαζόμαστε μια πιο διαφοροποιημένη προσέγγιση

Οι ειδικοί συμβουλεύουν πώς μπορούν οι γονείς να εξισορροπήσουν τις υπέροχες ιδιότητες των παιδιών τους, όπως η φιλικότητα και η ευγένεια, ενώ ταυτόχρονα να διαχειρίζονται την επιφυλακτικότητα και την αίσθηση κινδύνου.

Είναι κάθε ξένος ένας κίνδυνος;

Ένα από τα πρώτα μαθήματα κοινωνικής ασφάλειας που διδάσκουμε στα παιδιά μας είναι «μην μιλάτε σε αγνώστους». Για τα παιδιά, μπορεί να είναι πραγματικά δύσκολο να ερμηνεύσουν στην πράξη αυτή τη φράση χωρίς πλαίσιο. Σε τελική ανάλυση, θέλουμε τα παιδιά μας να μπορούν να μιλήσουν με τους δασκάλους ή τους γιατρούς τους, οι οποίοι ξεκινούν ως «ξένοι». Θέλουμε να μάθουν πώς να ζητούν βοήθεια, να παραγγείλουν ένα γεύμα ή να κάνουν έναν νέο φίλο. Όλα αυτά απαιτούν να μιλήσουν με έναν ξένο σε κάποιο επίπεδο, και οι δεξιότητες που αποκτούν κάνοντας αυτά τα πράγματα θα τους χρησιμεύουν σε όλη τους τη ζωή.

Η πρώην ειδικός πράκτορας του FBI και πράκτορας της CIA, Tracy Walder, εξηγεί στη σελίδα parents.com ότι το να ακολουθήσετε μια πιο λεπτή συμβουλή μπορεί να εξυπηρετήσει καλύτερα τα παιδιά.

«Δεν είναι προς το συμφέρον του παιδιού μου ή οποιουδήποτε άλλου παιδιού, να πιστεύουν ότι όλοι οι ξένοι είναι κακοί», επισημαίνει η Walder. «Οι δάσκαλοι, τα μέλη της εκκλησίας ή της κοινότητάς τους, οι αρχές επιβολής του νόμου είναι όλοι εκεί για υποστήριξη. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο να μιλήσει μόνο σε έναν άγνωστο και στην περίπτωση που χρειάζεται βοήθεια. Εάν ένα παιδί βρεθεί μόνο του και σε δύσκολη θέση ή έχει απόλυτη ανάγκη βοήθειας, πρέπει να γνωρίζει ότι είναι αποδεκτό να ρωτήσει έναν άγνωστο.

Η Walder συνεχίζει λέγοντας ότι το να λένε «γεια» σε κάποιον που δεν γνωρίζουν δημόσια είναι απολύτως εντάξει, αλλά, «Πάντα νιώθω ότι οι γονείς πρέπει να είναι ειλικρινείς και να αφήνουν τα παιδιά τους να γνωρίζουν ότι ποτέ δεν πρέπει να πάνε οπουδήποτε ή να πάρουν οτιδήποτε από έναν άγνωστο».

Εξισορρόπηση κοινωνικών ενστίκτων και ασφάλειας

Πώς λοιπόν φυτεύουμε τους σπόρους του να είμαστε φιλικοί χωρίς να έχουμε υπερβολική εμπιστοσύνη; Η Reena B. Patel, LEP, BCBA, εμπειρογνώμονας γονέων και θετική ψυχολόγος λέει ότι αφορά περισσότερο την επίγνωση παρά τον περιορισμό.

«Είναι σημαντικό να διδάξουμε στα παιδιά τη διαφορά μεταξύ κάποιου που γνωρίζουν και μπορούν να εμπιστευτούν και κάποιου που δεν γνωρίζουν, και πώς πρέπει να διαφέρουν οι αλληλεπιδράσεις τους. Είναι εντάξει να επιτρέπονται οι συνομιλίες δημόσια, αλλά να τους δίνετε παραδείγματα από την πραγματική ζωή για το τι πρέπει να γνωρίζουν σχετικά με τη συμπεριφορά και μετά τι να κάνουν γι’ αυτό», εξηγεί.

Για τα μικρότερα παιδιά που μπορεί να μην είναι τόσο διαισθητικά, η Patel λέει ότι οι γονείς πρέπει να πάρουν το χαλαρό μυαλό προσέχοντας τυχόν κόκκινες σημαίες και εμπιστευόμενοι το ένστικτό τους. Ναι, μπορεί να φοβόμαστε όταν να κάνουν «μικρές κουβέντες» με αγνώστους όταν το παιδί μας τυχαίνει να τους μιλάει, αλλά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την ευκαιρία για να παρατηρήσουμε περισσότερα παρά να τα τρομάξουμε.

Όσο για τα παιδιά που τείνουν να δέχονται αρνητικές ενέργειες και κόκκινες σημαίες, φροντίστε να μην αγνοήσετε τα μηνύματά τους για να αποφύγετε την κοινωνική αμηχανία. Εάν το παιδί σας αισθάνεται άβολα με μια αλληλεπίδραση, δεν χρειάζεται να τη συνεχίσει για χάρη της ευγένειας.

Η Patel αναφέρει μερικούς βασικούς κανόνες για να βεβαιωθεί ότι τα παιδιά γνωρίζουν:

«Είναι σημαντικό να τα διδάξουμε ότι οι ενήλικες δεν ζητούν βοήθεια από τα παιδιά», τονίζει. «Τα παιδιά δεν πρέπει ποτέ να ακολουθούν τους ενήλικες εάν ζητούν να τους δείξουν κάτι χωρίς να έρθει μαζί τους και ο γονέας/κηδεμόνας τους. Επίσης, παρατηρήστε πώς συμπεριφέρονται οι ενήλικες σε σχέση με αυτά που σας λένε».

Η δέσμευση δεν είναι πάντα απαραίτητη

Το να διδάσκετε στα παιδιά καλούς τρόπους είναι προφανώς σημαντικό, αλλά είναι επίσης σημαντικό τα παιδιά να γνωρίζουν ότι δεν απαιτείται να αφοσιωθούν σε κανέναν άμεσα – ειδικά αν δεν τον γνωρίζουν.

Μερικά παιδιά μπορεί να χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να ανοιχτούν, και αυτό είναι εντάξει. Εάν δεν ανταποκριθούν αμέσως σε κάποιον που τους λέει «γεια» ή ζητά το όνομά τους, η κοινωνία (ακόμα και εμείς ως γονείς) θα μπούμε στον πειρασμό να τους χαρακτηρίσουν ως «ντροπαλούς». Η Patel λέει ότι το να βάζεις αυτό το είδος ετικέτας σε ένα παιδί δεν είναι ποτέ χρήσιμο. Αντίθετα, μπορεί να αφαιρέσει την προστασία τους.

«Πάντα να υπενθυμίζετε στα παιδιά ότι μπορούν να φύγουν, ότι δεν χρειάζεται να ευχαριστήσουν τους άλλους, και ότι δεν χρειάζεται να συνεχίσουν τη συζήτηση εάν νιώθουν καθόλου άβολα», συμβουλεύει. «Μπορείτε να δημιουργήσετε μια οικογενειακή λέξη ως κώδικα που είναι ένα δεύτερο επίπεδο προστασίας καθώς και όταν επικοινωνείτε με αγνώστους».

Στο τέλος, είναι σημαντικό για τα παιδιά μας να γνωρίζουν ότι το επίπεδο δέσμευσής τους είναι επιλογή τους προκειμένου να διατηρούνται πάντα ασφαλείς έχοντας επίγνωση των συναισθημάτων και του περιβάλλοντός τους.