Οι 5 κοινωνικές δεξιότητες που είναι σημαντικότερες στην εξέλιξη ενός νηπίου
Η κοινωνικοποίησή του είναι καλύτερος προγνωστικός δείκτης της μελλοντικής ικανοποίησής του από τη ζωή από τις επιδόσεις του στην ανάγνωση και την αριθμητική.
Οι κοινωνικές δεξιότητες ενός νηπίου είναι σημαντικότερες για τη μελλοντική εξέλιξή του από το αν ξέρει π.χ. τα γράμματα και τους αριθμούς. Μια έρευνα του 2015, λαμβάνοντας υπόψη της διάφορους παράγοντες, όπως η οικογενειακή κοινωνικοοικονομική κατάσταση και οι πρώιμες επιδόσεις των νηπίων στην αριθμητική και τη γλώσσα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά που κοινωνικοποιούνται πιο ομαλά στο νηπιαγωγείο είναι τα ίδια που όταν φτάνουν σε ηλικία 25 ετών δηλώνουν πιο ικανοποιημένα από τη ζωή τους.
Με αυτή την αφορμή, η εκπαιδευτικός, αναπτυξιολόγος και μητέρα τεσσάρων αγοριών Amanda Morgan εστιάζει σε πέντε κοινωνικές δεξιότητες που μπορούμε να καλλιεργήσουμε στο παιδί μας.
1. Να συνεργάζεται με τα άλλα παιδιά στο παιχνίδι. Μέσα από το ομαδικό παιχνίδι το παιδί μαθαίνει μεταξύ άλλων να διαπραγματεύεται, να περιμένει τη σειρά του, να μοιράζεται και να πειραματίζεται. Ιδιαίτερα μέσα από το ελεύθερο, μη δομημένο παιχνίδι, όπου τα παιδιά καλούνται να τα βγάλουν πέρα μόνα τους, χωρίς τη συνεχή καθοδήγηση ενηλίκων.
2. Να λύνει ένα πρόβλημα μόνο του. Συνήθως παρεμβαίνουμε εμείς π.χ. σε μια σύγκρουση μεταξύ των παιδιών, μοιράζοντάς τους διαφορετικά παιχνίδια ή στέλνοντας το καθένα να παίξει σε διαφορετικό δωμάτιο. Την επόμενη φορά όμως, αντί να λύσουμε εμείς το πρόβλημα, μπορούμε να κάνουμε στο παιδί μας την ερώτηση: «Τι πιστεύεις ότι θα μπορούσες να κάνεις για αυτό;». Διδάσκοντάς το πώς να λύνει ένα πρόβλημα μόνο του, του διδάσκουμε παράλληλα πώς να αποτυγχάνει και να προσπαθεί ξανά. Του δείχνουμε ότι τα λάθη μάς βοηθούν να μαθαίνουμε και να προχωράμε.
3. Να αναγνωρίζει τα συναισθήματα, τόσο τα δικά του όσο και των άλλων. Με αυτό τον τρόπο, γίνεται πιο εύκολη η συνύπαρξή του με άλλους ανθρώπους. Μπορούμε για παράδειγμα να το ρωτήσουμε: «Από το πρόσωπο του αδερφού σου, μπορώ να καταλάβω ότι μάλλον δεν περνάει καλά» ή να του πούμε: «Φαινόσουν τόσο χαρούμενος όταν κέρδισες, είχες ένα χαμόγελο μέχρι τα αυτιά!». Μπορούμε, ακόμα, να του μιλήσουμε για τα συναισθήματα με αφορμή μια ιστορία σε ένα βιβλίο ή σε μια ταινία, ρωτώντας το π.χ.: «Πώς πιστεύεις ότι ένιωσε ο ήρωας όταν συνέβη αυτό;». Για την ακρίβεια, είναι ευκολότερο να μιλήσουμε στο παιδί μας για τα συναισθήματα των ηρώων ενός παραμυθιού, στο οποίο δεν εμπλέκεται άμεσα το ίδιο το παιδί.
4. Να βοηθάει τους άλλους. Ένα από τα πρώτα βήματα που μπορούμε να κάνουμε είναι κάθε φορά που βλέπουμε το παιδί μας να επιδεικνύει μια τέτοια συμπεριφορά, να το ενθαρρύνουμε να τη συνεχίσει. Μπορούμε επίσης να του δίνουμε απλές ευκαιρίες να βοηθάει στο πλαίσιο της οικογένειας, π.χ. παροτρύνοντάς το να μας φέρνει τα ρούχα για να ντύσουμε το μικρότερο αδερφάκι του και, στη συνέχεια, λέγοντάς του «ευχαριστώ».
5. Να ελέγχει τον παρορμητισμό του. Ο έλεγχος της συμπεριφοράς συνδέεται με τον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου, ο οποίος δεν έχει αναπτυχθεί ακόμα στη διάρκεια της νηπιακής ηλικίας – για την ακρίβεια, η ανάπτυξή του ολοκληρώνεται μετά την ενηλικίωση. Μπορούμε, ωστόσο, να μάθουμε σε ένα παιδί να κάνει υπομονή π.χ. μέχρι να πάρει ένα παιχνίδι ή να φάει ένα γλυκό. Σύμφωνα μάλιστα με το κλασικό πλέον πείραμα του ζαχαρωτού, τα νήπια που είναι σε θέση να αντισταθούν για λίγο σε μια λιχουδιά έχουν καλύτερες προοπτικές, μακροπρόθεσμα, σε όλους τους τομείς της ζωής τους! Ένας διασκεδαστικός τρόπος να εκπαιδεύσουμε το παιδί μας στην υπομονή και τον μερικό έλεγχο της συμπεριφοράς του είναι μέσα από το παιχνίδι ρόλων, όπου το νήπιο καλείται να σκεφτεί προτού δράσει, να περιμένει τη σειρά του και να ακολουθήσει κανόνες.
«Η κοινωνία μας που κινείται σε γρήγορους ρυθμούς μας δίνει την εντύπωση ότι το παιδί μας πρέπει να αποκτήσει περισσότερα ακαδημαϊκά προσόντα, νωρίτερα από ποτέ. Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι οι κοινωνικές δεξιότητες που κατακτά τα πρώτα χρόνια της ζωής του, μέσα από την αργή, απλή διαδικασία του παιχνιδιού και της αλληλεπίδρασης, της επαφής με την οικογένεια και της προσοχής που δίνει στον κόσμο γύρω του, θα το εξυπηρετήσουν περισσότερο και για περισσότερα χρόνια στο μέλλον», καταλήγει η ειδικός.
