«Γιατί ο χορός είναι εξίσου σημαντικός με τα μαθηματικά στην εκπαίδευση»

Εδώ και πολλά χρόνια είμαι υποστηρικτής της Σχολής Σύγχρονου Χορού του Λονδίνου. Το 2016 προσκλήθηκα να δώσω μια ετήσια διάλεξη προς τιμήν του ιδρυτή της Robert Cohan, όπου αποφάσισα να μιλήσω για το ρόλο του χορού στα σχολεία.

Πριν από τη διάλεξη, τουίταρα τον τίτλο της: «Γιατί ο χορός είναι εξίσου σημαντικός με τα μαθηματικά στην εκπαίδευση». Είχα πολλές θετικές αντιδράσεις και μερικές δύσπιστες. Κάποιος σχολίασε: «Άραγε αυτή θα είναι μια από τις πιο σύντομες διαλέξεις που έχει δοθεί ποτέ;». Ένας άλλος έγραψε στεγνά: «Κεν, ο χορός δεν είναι τόσο σημαντικός όσο τα μαθηματικά». Κάποιος τουίταρε: «Ε, και; Τα τηλέφωνα είναι πιο σημαντικά από τις μπανάνες. Τα μυρμήγκια δεν είναι τόσο σημαντικά όσο τα “παπιά” της τουαλέτας. Οι συνδετήρες είναι πιο σημαντικοί από τους αγκώνες» (τουλάχιστον αυτή η απάντηση ήταν δημιουργική). Κάποιες απαντήσεις ήταν πιο εύστοχες; «Σοβαρά; Σημαντικός από ποια άποψη και για ποιον; Παρεμπιπτόντως, είμαι καθηγητής μαθηματικών».

Δεν προσπαθώ να υποτιμήσω τα μαθηματικά – αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της μεγάλης δημιουργικής περιπέτειας του ανθρώπινου νου. Επιπλέον, εμπλέκονται άμεσα με τη δυναμική του χορού. Προσπαθώ να υπερασπιστώ τη συνολική εκπαίδευση του παιδιού. Αναφέρομαι στο γεγονός ότι ο χορός έχει ισότιμη σημασία στη γενική εκπαίδευση του παιδιού με τις άλλες τέχνες, τα φιλολογικά μαθήματα, τα μαθηματικά, τις θετικές και ανθρωπιστικές επιστήμες.

Τι είναι χορός; Είναι η έκφραση σχέσεων, συναισθημάτων και ιδεών μέσα από την κίνηση και το ρυθμό. Κανένας δεν επινόησε το χορό. Είναι βαθιά ενσωματωμένος στην καρδιά κάθε κουλτούρας, σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας. Είναι κομμάτι του παλμού της ανθρωπότητας. Αγκαλιάζει πολλά διαφορετικά είδη, στυλ και παραδόσεις και εξελίσσεται διαρκώς. Ο ρόλος του ποικίλλει από τον ψυχαγωγικό μέχρι το θρησκευτικό, καλύπτοντας κάθε μορφή κοινωνικού σκοπού.

Κάποιοι έχουν καταλάβει εδώ και καιρό ότι ο χορός είναι βασικό κομμάτι της ζωής και της εκπαίδευσης. Στο βιβλίο «Dance Education around the World: Perspectives on Dance, Young People and Change» οι ερευνήτριες Charlotte Svendler Nielsen και Stephanie Burridge συγκεντρώνουν πρόσφατες μελέτες πάνω στην αξία του χορού σε κάθε περιβάλλον: από τη Φιλανδία μέχρι τη Νότια Αφρική, από την Γκάνα μέχρι την Ταϊβάν, από τη Νέα Ζηλανδία μέχρι την Αμερική.

Το χαμηλό κύρος του χορού στα σχολεία απορρέει εν μέρει από το υψηλό κύρος της συμβατικής ακαδημαϊκής μελέτης, η οποία συνδέει την ευφυΐα με τη γλωσσική και μαθηματική σκέψη. Οι μελέτες που συνέλλεξαν οι Nielsen και Burridge διερευνούν τον τρόπο με τον οποίο μια βαθύτερη κατανόηση του χορού αμφισβητεί τους συμβατικούς τρόπους με τους οποίους αντιλαμβανόμαστε την ευφυΐα και την επιτυχία και δείχνει τη δύναμη μεταμόρφωσης που ασκεί η κίνηση σε ανθρώπους κάθε ηλικίας και υποβάθρου. Ο χορός μπορεί να αποκαταστήσει τη χαρά και τη σταθερότητα σε μια ζωή διαταραγμένη και να ανακουφίσει από τις εντάσεις τα σχολεία που υποφέρουν από τη βία και τον εκφοβισμό.

Διάφοροι επαγγελματικοί χορευτικοί θίασοι προσφέρουν προγράμματα για σχολεία. Ένας από αυτούς είναι η νεοϋορκέζικη ΜΚΟ Dancing Classrooms, που φέρνει το χορό σε δημοτικά σχολεία και γυμνάσια κάποιων από τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της χώρας. Χρησιμοποιώντας το χορό, αυτή η οργάνωση στοχεύει στη βελτίωση των κοινωνικών σχέσεων και στον εμπλουτισμό της κουλτούρας των σχολείων μέσα από την καλλιέργεια της συνεργασίας, του σεβασμού και της ενσυναίσθησης. Αυτό το πρόγραμμα ιδρύθηκε το 1994 από το χορευτή Pierre Dulaine και σήμερα προσφέρει σε κάθε σχολείο είκοσι μαθήματα σε διάστημα δέκα εβδομάδων, που κορυφώνονται με μια παράσταση.

Σύμφωνα με στοιχεία της Dancing Classrooms, το 95% των δασκάλων στη Νέα Υόρκη έχει παρατηρήσει, ως αποτέλεσμα του ομαδικού χορού, σημαντική βελτίωση στην ικανότητα των μαθητών να συνεργάζονται. Παράλληλα σε μια δημοσκόπηση που έγινε στο Λος Άντζελες το 66% των διευθυντών σχολείων είπε ότι οι μαθητές μετά τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα ήταν πιο δεκτικοί απέναντι στους άλλους, ενώ το 81% των μαθητών υποστήριξε ότι άρχισαν να αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο με μεγαλύτερο σεβασμό. Μια διευθύντρια σχολείου ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιασμένη από τη βελτίωση των επιδόσεων των μαθητών της στην ανάγνωση και τα μαθηματικά.

See Also

Ο δικός μου πολεμιστής του φωτός

Δεν είναι μόνο ο χορός, φυσικά. Η επιτυχία της Dancing Classrooms είναι μόνο ένα παράδειγμα της καλά καταγεγραμμένης σχέσης ανάμεσα στη σωματική άσκηση και την ακαδημαϊκή επιτυχία. Η τάση στα περισσότερα αμερικανικά σχολεία είναι να κόβουν χρόνο από τη γυμναστική και παρόμοια μαθήματα για να τον παραχωρήσουν στα μαθηματικά και τα φιλολογικά. Αυτά τα μέτρα δεν έχουν βελτιώσει τις επιδόσεις των μαθητών όπως πολλοί νομοθέτες υπέθεταν ότι θα συνέβαινε.

Μια επιτροπή ερευνητών από την κινησιολογία και την παιδιατρική έκανε μια μεγάλη ανασκόπηση σε πάνω από 850 μελέτες σχετικά με την επίδραση της σωματικής δραστηριότητας σε παιδιά σχολικής ηλικίας. […] Κατόπιν η επιτροπή συνέστησε ότι οι μαθητές θα έπρεπε να αφιερώνουν τουλάχιστον μία ώρα τη μέρα σε μέτρια προς έντονη σωματική δραστηριότητα. Όσον αφορά τις σχολικές επιδόσεις, βρήκε ισχυρές αποδείξεις ότι «η σωματική δραστηριότητα επηρεάζει θετικά τη μνήμη, τη συγκέντρωση και τη συμπεριφορά μέσα στην τάξη».

Οι περισσότερες μαθητές δημόσιων σχολείων στις ΗΠΑ λαμβάνουν κάποια εκπαίδευση στη μουσική και τις εικαστικές τέχνες, αν και αποσπασματική. Αλλά ο χορός και το θέατρο αντιμετωπίζονται κατά κύριο λόγο σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας, ενώ οι μαθητές που ζουν σε υποβαθμισμένες περιοχές έχουν, σε γενικές γραμμές, λιγότερες ευκαιρίες να ασχοληθούν με τις τέχνες. «Υπάρχουν ακόμα εκατομμύρια μαθητές που δεν έχουν πρόσβαση σε οποιοδήποτε καλλιτεχνικό μάθημα. Πολλοί από αυτούς ζουν στις φτωχότερες κοινότητές μας όπου υπάρχει η μεγαλύτερη ανάγκη για τέτοια προγράμματα» σχολιάζει ο Bob Morrison, διευθυντής του ερευνητικού κέντρου Quadrant Research.

Θα θέλαμε εκατομμύρια μαθητές να μην έχουν πρόσβαση στα μαθηματικά ή τα φιλολογικά μαθήματα; «Φυσικά όχι, αλλά αυτό δεν πρέπει να το ανεχόμαστε ούτε για τις τέχνες. Επικρατεί ο μύθος ότι η εκπαίδευση στις τέχνες απευθύνεται στους χαρισματικούς και τους ταλαντούχους, αλλά πλέον ξέρουμε ότι ωφελεί τους πάντες, ανεξάρτητα από τις κλίσεις τους» υποστηρίζει ο ίδιος. «Όπως δεν διδάσκουμε τα μαθηματικά αποκλειστικά για να δημιουργήσουμε μαθηματικούς ή δεν διδάσκουμε και τη γραφή αποκλειστικά για να δημιουργήσουμε συγγραφείς, το ίδιο ισχύει και για τις τέχνες. Τις διδάσκουμε για να δημιουργήσουμε ολοκληρωμένους πολίτες που μπορούν να εφαρμόσουν τις δεξιότητες, τις γνώσεις και την εμπειρία τους από τις τέχνες στην καριέρα και τη ζωή τους».