Από την κατανόηση, στην ομιλία: το ενεργό και το παθητικό λεξιλόγιο στα παιδιά
Ξέρετε ότι το παιδί σας κατανοεί πολλά αφού αντιδρά αλάνθαστα σε οδηγίες, αλλά γιατί δεν μιλάει ακόμα;
Ανησυχείτε ότι κάτι δεν πάει καλά; Χαλαρώστε. Το παθητικό λεξιλόγιο είναι πάντα μεγαλύτερο από το ενεργό. Τι σημαίνει αυτό; Θα σας εξηγήσουμε!
Το γεγονός ότι ένα παιδί ξέρει μια λέξη δεν σημαίνει ότι μπορεί και να τη χρησιμοποιήσει. Είναι απολύτως φυσιολογικό για ένα παιδί να μπορεί να δείξει τα αντικείμενα που του λέτε ή να ακολουθήσει τις εντολές σας, αλλά ταυτόχρονα να μην μπορεί να δομήσει μια πρόταση χρησιμοποιώντας αυτές τις λέξεις. Γιατί;
Παθητικό και ενεργό λεξιλόγιο
Φανταστείτε ότι διαβάζετε ένα κείμενο ιατρικού περιεχομένου και συναντάτε τις λέξεις “κεφαλαλγία” και “υπερχοληστεριναιμία”. Το πιθανότερο είναι ότι μπορείτε εύκολα να θυμηθείτε τι σημαίνουν αυτές οι λέξεις και να κατανοήσετε ολόκληρη την πρόταση. Τώρα, αναλογιστείτε πόσο συχνά χρησιμοποιείτε αυτές τις λέξεις στην καθημερινή σας ζωή. Μάλλον σπάνια ή ποτέ. Αυτό το απλό παράδειγμα απεικονίζει τέλεια τη διαφορά των δύο τύπων λεξιλογίου. Το παθητικό λεξιλόγιο αποτελείται από τις λέξεις που ξέρετε και που μπορείτε εύκολα να αναγνωρίσετε μέσα σε μια πρόταση. Χάρη στο παθητικό λεξιλόγιο, κατανοείτε το κείμενο. Χρησιμοποιείτε, όμως, αυτές τις λέξεις πολύ σπάνια ή ίσως και καθόλου. Από την άλλη πλευρά, το ενεργό λεξιλόγιο αποτελείται από τις λέξεις τις οποίες και κατανοείτε και χρησιμοποιείτε, είτε συχνά είτε πολύ συχνά. Είναι απολύτως φυσιολογικό το παθητικό λεξιλόγιο να είναι μεγαλύτερο και να αναπτύσσεται ταχύτερα από το ενεργό. Το ίδιο ισχύει και στα παιδιά. Αρχίζουν κατανοώντας απλές λέξεις και μετά, σταδιακά, μαθαίνουν να τις λένε και να τις συνδυάζουν σχηματίζοντας προτάσεις. Συνεπώς, τα παιδιά που μόλις αρχίζουν να μιλούν συνήθως θα αντιδρούν σωστά σε κάποια φράση όπως π.χ. “Φέρε μου τη μπάλα!”, αλλά θα τους πάρει λίγο καιρό για να την πουν τα ίδια. Η ανάπτυξη και των δύο τύπων λεξιλογίου είναι σημαντική για την κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών.
Πώς μπορούμε να το κάνουμε αυτό;
Πώς μπορούμε να υποστηρίξουμε τη γλωσσική ανάπτυξη στα παιδιά;
Οι λέξεις μαθαίνονται με έναν αρκετά απλό τρόπο. Πρώτα, γίνονται μέρος του παθητικού λεξιλογίου. Στη συνέχεια, τα παιδιά μαθαίνουν να τις αναγνωρίζουν, να τις κατανοούν και να τις συσχετίζουν με τα αντικείμενα ή τα φαινόμενα που υποδηλώνουν. Τέλος, αρχίζουν να τις χρησιμοποιούν και να τις τοποθετούν στο ενεργό λεξιλόγιο. Όσο πιο σημαντική είναι μια συγκεκριμένη λέξη και όσο περισσότερο χρησιμοποιείται, τόσο πιο γρήγορα θα μάθει το παιδί να τη χρησιμοποιεί. Γι’ αυτό, ο καλύτερος τρόπος ανάπτυξης του λεξιλογίου είναι απλά να μιλάτε στο παιδί σας. Εκμεταλλευτείτε κάθε ευκαιρία: όταν ετοιμάζετε το φαγητό, περιγράψτε στο παιδί σας τι ακριβώς κάνετε, και όταν πηγαίνετε μια βόλτα, δείξτε του και ονομάστε τα διάφορα φυτά, ζώα ή αντικείμενα. Προσπαθήστε να μιλάτε όσο το δυνατόν περισσότερο στο παιδί σας όταν παίζετε. Φτιάξτε διαλόγους για τις κούκλες, τα αρκουδάκια ή τις φιγούρες των LEGO® DUPLO® σετ και περιγράψτε τα συναισθήματά τους. Μια επίσης εξαιρετική μέθοδος είναι να διαβάζετε βιβλία στο παιδί σας. Αν συναντήσετε μια λέξη που το παιδί σας δεν γνωρίζει, είναι σημαντικό να σταματήσετε την ανάγνωση και να εξηγήσετε το νόημά της. Είναι καλύτερα να περιγράφετε πρώτα το αντικείμενο που υποδηλώνει η λέξη. Μετά μπορείτε να του δείξετε μια εικόνα αυτού του αντικειμένου ή, αν είναι δυνατόν, το πραγματικό αντικείμενο. Σύντομα θα παρατηρήσετε ότι το παιδί όχι μόνο καταλαβαίνει πολλά, αλλά επίσης μιλάει όλο και περισσότερο.
Συμβουλές για δημιουργική διασκέδαση:
Τα τουβλάκια LEGO® DUPLO® προσφέρουν απεριόριστες ευκαιρίες για την υποστήριξη της ανάπτυξης του λεξιλογίου του παιδιού σας. Το σετ Η Πρώτη Μου Οικοδομή είναι τέλειο για να μάθει το παιδί σας τα ονόματα των οχημάτων και του εξοπλισμού μιας οικοδομής, καθώς επίσης και τη διαφορά μεταξύ του “δεξιά” και “αριστερά” (ζητήστε από το παιδί σας να τοποθετήσει ένα τουβλάκι στη δεξιά πλευρά του γερανού και μετά να χρησιμοποιήσει το καροτσάκι για να το μετακινήσει στην αριστερή πλευρά) και του “πάνω” και “κάτω” (σηκώστε το τουβλάκι ψηλά, κατεβάστε το τουβλάκι στο έδαφος). Μπορείτε επίσης να του δείξετε κι άλλες τοπικές προθέσεις (ξεφορτώστε το καροτσάκι “μπροστά” από το γερανό, οδηγήστε το ανατρεπόμενο φορτηγό “πίσω” από τον τοίχο). Και με τις φιγούρες εργατών που περιλαμβάνονται, μπορείτε να δημιουργήσετε διαλόγους και συζητήσεις, όχι μόνο σχετικά με τις οικοδομές, αλλά και για πολλά άλλα θέματα!
