Πώς μπορώ να προστατεύσω τον γιο μου από την κουλτούρα της τραπ, τον ρατσισμό και τον μισογυνισμό;
Θέλω να ευχαριστήσω τον εν λόγω τράπερ, που έγινε αφορμή για άλλη μια ουσιαστική συζήτηση με τον έφηβό μου
Δεν έχουν περάσει πολλές ώρες από τη στιγμή που καθόμουν στο σαλόνι μου παρακολουθώντας το χάος να ξετυλίγεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με ένα τραγούδι του Έλληνα τράπερ. Οι στίχοι ήταν προσβλητικοί, γεμάτοι μίσος και απροκάλυπτα απαξιωτικοί για τις γυναίκες – λέξεις που πλήττουν βαθιά, όχι μόνο τις γυναίκες αλλά και όποιον πιστεύει στον σεβασμό και την ανθρωπιά. Ως μητέρα ενός έφηβου γιου, ένιωθα έναν επίμονο τρόμο. Δεν πρόκειται απλώς για ένα τραγούδι. Πρόκειται για τον κόσμο στον οποίο μεγαλώνει – έναν κόσμο όπου τοξικά μηνύματα γλιστρούν μέσα από τις ρωγμές, διαμορφώνοντας συμπεριφορές και σιγά σιγά, ύπουλα, διδάσκοντας τα αγόρια μας να αποδέχονται το μίσος ως φυσιολογικό.
Θέλω να ευχαριστήσω τον εν λόγω τράπερ (δεν θα μπω καν στη διαδικασία να αναφέρω το όνομά του ή τους προσβλητικούς προς τα άτομα ΑμΕΑ ή γενικά τις γυναίκες), με έναν περίεργο τρόπο, που πυροδότησε αυτή τη συνεχιζόμενη συζήτηση. Που ανάγκασε γονείς σαν εμένα να αναρωτηθούν: πώς μπορώ να προστατεύσω τον γιο μου; Πώς μπορώ να τον προστατεύσω από την παγίδα του μισογυνισμού, του ρατσισμού και των επιβλαβών στερεοτύπων που εξελίσσονται συνεχώς στην κουλτούρα γύρω μας; Γιατί αν δεν αρχίσουμε να μιλάμε ανοιχτά γι’ αυτό, αν δεν το καταπολεμήσουμε ενεργά στην καθημερινή ζωή, τι είδους μέλλον παραδίδουμε;
Αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι το πώς η κοινωνία θέλει να παρουσιάσει αυτά τα τραγούδια ως μεμονωμένες πράξεις – μια συνωμοσία για τη διαφθορά της νεολαίας. Αλλά η αλήθεια είναι ότι ο μισογυνισμός, ο ρατσισμός και το μίσος δεν περιορίζονται στα κομμάτια κάποιου τράπερ ή στις σελίδες στίχων γεμάτων προσβολές. Είναι συνυφασμένα με την καθημερινότητά μας. Τα ακούμε σε αστεία με τα οποία γελάμε, στη γλώσσα που δεχόμαστε ως «φυσιολογική», στην περιστασιακή ασέβεια προς τις γυναίκες ή στις περιφρονητικές συμπεριφορές για τα άτομα με αναπηρία. Είναι εύκολο να καταδικάσεις ένα τραγούδι και να απαιτήσεις απαγορεύσεις, αλλά η πραγματική πρόκληση έγκειται σε αυτό που αφήνουμε να περάσει κάθε μέρα. Τα αστεία με τα οποία γελάμε, η περιφρόνηση που σιωπηλά υποστηρίζουμε, τα στερεότυπα που περνούν ως «απλά αστεία», είναι μέρος της μεγαλύτερης παγίδας.
Ανησυχώ επειδή ο γιος μου είναι ευάλωτος. Όχι μόνο σε στίχους που υποκινούν βία ή μίσος, αλλά σε μια ευρύτερη κουλτούρα που ομαλοποιεί την ασέβεια. Πώς να του εξηγήσω ότι ο σεβασμός των γυναικών δεν είναι απλώς μια καλή ιδέα αλλά μια αναγκαιότητα; Πώς μπορώ να τον εμποδίσω να πέσει στην ίδια νοοτροπία που βλέπουμε να ενισχύεται σε αυτούς τους στίχους – όπου οι γυναίκες είναι αντικείμενα, όπου η βία, η εκμετάλλευση και η μη συναίνεση φαίνεται να είναι απλώς μέρος της «πραγματικής» ζωής που κάποιοι δοξάζουν (και μάλιστα αφήνουν να εννοηθεί ότι πρόκειται για μια πλούσια και δελαστική ζωή);
Έχω δει σχόλια από ανθρώπους που υποστηρίζουν ότι η τέχνη πρέπει να έχει ελευθερία, ότι δεν πρέπει να λογοκρίνεται. Αλλά ρωτάω, τι γίνεται με την ελευθερία των ευάλωτων; Το κορίτσι με αναπηρία που αποκαλείται «καθυστερημένη» και στη συνέχεια υποβαθμίζεται περαιτέρω; Ο λόγος μίσους που κρύβεται πίσω από τη μάσκα της «τέχνης» – δεν είναι ελευθερία. Είναι μια επέκταση της καθημερινής σκληρότητας. Αν προστατεύσουμε αυτό το είδος λόγου, δίνουμε μόνο δύναμη στην τοξικότητα.
Είναι σαφές ότι χρειαζόμαστε περισσότερα από απαγορεύσεις ή θυμωμένες διαδικτυακές αναρτήσεις. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ενεργή, συνειδητή προσπάθεια για την ανατροφή των αγοριών μας με σεβασμό, ενσυναίσθηση και επίγνωση. Πρέπει να τους διδάξουμε νωρίς ότι αυτό που καταναλώνουν –μουσική, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συζητήσεις– διαμορφώνει την κοσμοθεωρία τους. Και βέβαια οι οικογένειές μας, εμείς οι ίδιοι ως γονείς, πρέπει να είμαστε ισχυρά και υγιή πρότυπα. Αν μεγαλώσουν ακούγοντας μισογυνισμό και ρατσισμό χωρίς αμφιβολία, χωρίς να βλέπουν το κακό, πώς μπορούμε να περιμένουμε από μια διαφορετική γενιά να αντιδράσει;
Καθώς κάθομαι εδώ τώρα, συνειδητοποιώ ότι δεν μπορώ να ελέγξω τις πράξεις όλων ή την κουλτούρα γενικότερα. Αλλά μπορώ να ελέγξω τον τρόπο που μεγαλώνω τον γιο μου. Θέλω να καλλιεργήσω μέσα του ένα κριτικό μυαλό, το θάρρος να καταγγέλλει την αδικία και τη συμπόνια να βλέπει πέρα από τα στερεότυπα. Θέλω να δημιουργήσω ένα περιβάλλον όπου οι ερωτήσεις είναι ευπρόσδεκτες, όπου ο σεβασμός είναι αδιαπραγμάτευτος και όπου το μίσος δεν έχει θέση.
Η ελπίδα μου είναι ότι, μιλώντας ανοιχτά για αυτά τα ζητήματα, μπορούμε να προστατεύσουμε τα παιδιά μας από το να πέσουν στις παγίδες του μίσους και του μισογυνισμού. Πρέπει να κάνουμε αυτές τις συζητήσεις φυσιολογικές, συνεχείς και ειλικρινείς. Γιατί αν το κάνουμε, ίσως, απλώς ίσως, μπορούμε να βοηθήσουμε στην οικοδόμηση ενός μέλλοντος όπου η αγάπη, ο σεβασμός και η κατανόηση υπερισχύουν του μίσους.
Αυτό δεν είναι εύκολο αλλά είναι απαραίτητο. Και πιστεύω ότι, στο τέλος, είναι δυνατό. Για τον γιο μου, για τα παιδιά σας, για όλους μας. Απλώς πρέπει να ξεκινήσουμε αντιμετωπίζοντας την αλήθεια και να δώσουμε θετικό παράδειγμα.
